EkoIQ Editör Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) Genel Başkanı Celal Toprak üç senedir, kamu, medya ve sivil toplumun en önemli temsilcilerini ağırlayan Küresel Isınma Kurultayının toplanmasında aktif rol oynuyor. Medyanın küresel ısınma konusundaki farkındalığını artırmayı amaçlayan Celal Toprak EKOIQ dergisine verdiği röportajda “daha yolun başındayız ama işin başını televizyonlar çekecek” diyor.
Röportaj: Balkan TALU Fotoğraflar: Özgür GÜVENÇ
İsterseniz önce Küresel Isınma Kurultayıyla başlayalım. Bu organizasyonda hedefiniz neydi ve nasıl başladınız?
Biz daha önceki kurultayları Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) bünyesinde yaptık çünkü ben o sırada TGC Genel Sekreteriydim. İlk iki kurultaydan sonra benim oradaki görevim bitince ve Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) genel başkanı olunca üçüncü kurultayı EGD çatısı altında yaptık. Kurultaya kamudan, çevre, sivil toplum kuruluşları ve medyadan yoğun katılım oldu. Bizim buradaki amacımız gazetecilerin, medyanın farkındalığını artırmaktı. Yoksa biz konunun bilimsel boyutunu tartışacak durumda değiliz. Birinci kurultayın ilk moderatörü TOBB başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’ydu. Sedat Ergin, Vahap Munyar gibi medyanın üst düzey temsilcileri de vardı. Kurultayda Hisarcıklıoğlu bir ön araştırma yapıp, hangi gazete küresel ısınmaya ne kadar yer vermiş onun rakamlarını verdi. Rakamlar okununca o sırada Milliyet’in Genel Yayın Yönetmeni olan Sedat Ergin “bizim rakamlarımız nasıl bu kadar az çıkar” dedi, epey bir şaşırdı. Daha sonra Milliyet gazetesinin muhabir ve editörleri bizi arayıp “Etkinliklerinizi daha yakından takip etmek, daha aktif katılmak istiyoruz” dediler. Bizim hedefimiz de tam olarak bu.
Bir örnek olması açısından mesela “Bu yıl Kopenhag Zirvesinde hangi medya kuruluşları muhabir görevlendirdi. Buradan kaç kişi oraya gitti?” Böyle bir istatistik var mı elinizde?
TÜSİAD tarafından düzenlenmiş olan bir konferansta konuştuk bunu. Hakikaten de medyanın bu konuya yeterince ilgi göstermediği, en azından buradan oraya çok az sayıda gazetecinin gittiği tespiti yapıldı. Bizim hedeflerimizden biri de bu t ü r organizasyonlara daha çok medya kuruluşunun gitmesini sağlamak. TÜSİAD’daki toplantıda Çevre Bakanı şöyle bir şey dedi: “Bu meselelerle ilgili konuşacak muhabir bulamıyoruz. Sizinle işbirliği yapsak ve bununla ilgili kafa yoran, iş yapan isimlerle bir eğitim yapsak.” Biz şimdi EGD olarak bu proje üstünde çalışıyoruz.
Eskiden gazetelerde çevreyle ilgili ayrı sayfa vs hazırlamak bir lüks sayılırdı. Bunu yapan alkışlanırdı ama editörler böyle bir şeye pek yeltenmezlerdi. NTV*nin Yeşil Ekranı ya da Türkiye gazetesinin Yeşil Sayfası gibi örnekler yaygınlaşacak mı? Yoksa bu da gelip geçici bir trend mi olacak?
Bence bu geçici bir trend değil. Biz Küresel Isınma Kurultayını ilk yaptığımızda NTV’den de bir arkadaş geldi. Sonra o arkadaş Yeşil Ekran programına başladı. Biz de o arkadaşımızı ödüllendirdik. Yavaş yavaş başka kanallar da muadili programlar yapmaya başladılar. Bence bu konuda öncülüğü televizyonlar yapacak. Yazılı basının geçmişinde biraz fazla başarısız örnek var. Sanırım bu işin ortasını pek bulamadık. O yüzden yazılı basın daha arkadan gelecek.
İlk kurultayınızda Rifat Hisarcıklıoğlu’nun oturum başkanlığı yaptığını söylediniz. TOBB, TÜSİAD gibi kuruluşlar küresel ısınmaya nasıl yaklaşıyorlar?
Bu konuda daha yolun çok başındayız. Sonuçta küresel ısınma sınıfsal ayrım gözetmeden herkesi etkileyecek. Belki zenginler önce geçici olarak daha serin, temiz bölgelere kaçacaklar ama küresel ısınmadan gene de etkilenecekler. Sürdürülebilir sanayi ve kalkınma gibi kavramlar literatürümüze yeni girdi. İş dünyası birtakım adımlar atmaya çalışıyor. TOBB daha sonra kendi üniversitesinde bu konuyla ilgili bir toplantı yaptı. TÜSİAD da soruna daha ciddi eğilmeye başladı ama neyin ne kadar farkındalar çok emin değilim. Bundan iki sene önce Sanayi Odası çevreci yatırımlara verilen kredilerle ilgili t am gün süren kapsamlı bir toplantı yaptı ama yine de şu anda sıfır noktasındalar. Sıfırdan bire, ikiye geçtiklerinde performansları da yüzde elli artacak. Bu değişim hemen olmayacak ama karamsarlığa kapılmamak gerekiyor.
Kısmen moral bozan iki sorun geliyor akla. Bir tanesi Yenilenebilir Enerji yasasının bir türlü çıkmayışı. İkincisi de Vahap Munyar’ın da dile getirdiği hibrid arabaların çift motorlu sayıldığı için vergi yükünün fazla oluşu. Bu tür konularda yapısal değişiklikler için umutlu olabilir miyiz?
Olabiliriz tabii. Vahap Munyar o yazıyı boşuna yazmadı. Türkiye’deki en büyük gazetenin ekonomi editörü kendisi. Haftada üç dört gün yazı yazıyor ve bu konuyu gündemine alıyor. Bu çok önemli. Bu tür insanlar bizim safımıza katıldıkça daha fazla ilerleme sağlarız. Bu sene Cumhuriyet ve Bugün gazetesinden arkadaşlar Ankara temsilcilikleri düzeyinde katıldılar ve çok önemli mesajlar verdiler. YEK’in niye geciktirildiği konusunda soru soruldu bakana. Elektrikli arabaların da çok kısa zamanda klasik arabaların önüne geçeceğini düşünüyorum.
İklim alanının saygın akademisyenlerinden Selahattin İncecik, yaptığımız söyleşide bize “Küresel ısınmadan en çok turizm ve tarım etkilenecek. Akdeniz cazibe merkezi olmaktan çıkacak”‘ dedi. Siz bir ekonomi gazetecisi olarak ne düşünüyorsunuz?
Çok doğru bir tespit. Kurultaydan sonra TURSEB Başkanı önümüzü kesti ve “Bize niye konuşma yaptırmadınız? Bu iş en çok bizi yakacak” dedi. Haklı, çünkü yaptığı işle var olan durum birbiriyle çelişiyor. Bu yüzden gelecekte en militan çevreciler turizmciler olacak. Belki zamanında yaptıkları otelleri çevreci standartlara uygun olarak yapmadılar ama şimdi bu konuda bir şey yapmazlarsa işleri sürdürülebilir olmaktan çıkacak. Başaran Ulusoy bizzat söyledi bunu. Tarımda da en son Rusya örneğini görüyoruz zaten. En son yangınlarda buğday tarlaları da yandı biliyorsunuz. Belki önümüzdeki sene Rusya uzun bir zamandan sonra ilk defa açlığı yaşayacak.
Celal Toprak Kimdir?
Celal Toprak gazeteciliğe Ankara iktisadi idari ilimler Fakültesinde öğrencilik yaparken başladı. Ankara’da gazetecilik yapan her muhabir gibi siyaset haberleri yapmak istiyordu ama istanbul’a döndüğünde kendini ekonomi servisinde buldu. Yıllar içinde ekonomiyi o kadar benimsedi ki bugün ekonomi servislerinin diğer branşlardan daha ileride olduğuna inanıyor. 1980 yılında gazetecilik kariyerine başlayan Toprak, uzun yıllardır gazetecilikle ilgili meslek kuruluşlarında yöneticilik yapıyor. Türkiye Gazeteciler Cemiyetinde (TGC) Genel Sekreterlik görevinde bulunan, Ekonomi Muhabirleri Derneğinin istanbul Şube Müdürlüğünü yapan Toprak, daha sonra Ekonomi Gazetecileri Derneğinin başkanı oldu. Bugün gazetesinde köşe yazarlığını sürdüren Celal Toprak, Expo Channel ve Cem TV’de de program yapıyor. Yaşam Radyo’da Kent ve Yaşam programını sunan Toprak, son üç senedir Küresel Isınma Kurultayı’nın organizasyonunda aktif rol oynuyor.
