Biz zaten Cittaslow’muşuz

Seferihisar Strateji Geliştirme Müdürü Bülent Köstem

“Cittaslow” hareketinden ne zaman ve nasıl haberdar oldunuz?
Cittaslow hareketiyle Sayın Başkanımız Tunç Soyer internet aracılığıyla yaklaşık iki yıl önce tanışmış. Belediye başkanı olarak seçildikten sonra dünyanın en çağdaş projelerinden biri olan Cittaslow projesini gerçekleştirmek için çalışmalara başladı. Bu amaçla çalıştığım birim olan Strateji Geliştirme Müdürlüğü kuruldu.

Neden bu Birliğe üye olmak istediniz?
Küreselleşme, ulaştığı yerlerde yerel özellikleri tekdüzeleştirerek dejenere ütopyalar ortaya çıkarmıştır. “Everyvvhere Communities” olarak adlandırılan “her yer toplumları” kısa zamanda ve hızlı bir şekilde dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ortaya çıkmıştır. Her yer toplumları kendi kültürlerine ve yerel özelliklerine ve lezzetlerine yabancılaşan, içlerinde bulundukları coğrafyadan bağlan kopmuş yerlerdir. Seferihisar küreselleşmenin standartlaştırdığı bir diğer kent olmak istemediği için Cittaslow Birliğine üye olmuştur. Burada belki de en önemli nokta Seferihisar halkının bu projeye sahip çıkmasıdır. Yerel yönetimlerin en büyük sorunlarından biri beş yılda bir yapılan yerel seçimler sonucu belediyelerin hedeflerinin, misyonunun ve vizyonunun değişmesi ve süreklilik sağlanamamasıdır. Cittaslow projesine halkın sahip çıkması ve benimsemesi Seferihisar’ın Cittaslow’un kriterleri doğrultusunda çevreye saygılı, yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanan, yerel lezzetlerine ve değerlerine sahip çıkan bir yolda ilerlemesini sağlayacaktır. Seferihisar Belediyesi olarak Uluslararası Cittaslow Birliğine üye olarak bu yoldaki çabalarımızın kısa vadeli politikalardan bağımsız hale gelmesini planlıyoruz.

Üyelik başvurusunu ne zaman yaptınız?
Başvuru için niyet mektubumuzu geçtiğimiz Haziran ayında Cittaslow Genel Merkezine ilettik. Resmi başvuru dosyamızı da 24 Kasım 2009 tarihinde Cittaslow Genel Merkezine verdik.

Başvurmadan önce bir ön hazırlık yaptınız mı?
Bu konudaki ilk hazırlığımız Sakin Şehir kavramının Seferihisar’a ve Seferihisar’ın Sakin Şehir kavramına uygunluğunu araştırmak oldu. Cittaslow felsefesini araştırmaya başladık; bu konudaki yabancı ve yerli kaynaklardaki makalelerden faydalandık. Araştırmalarımız sonucunda Seferihisar’ın aslında uzun yıllardır bir Cittaslow gibi yaşadığını gördük. Cittaslow Birliğinin Sakin Şehir olmak isteyen kentleri değerlendirmek için tespit ettiği 59 kriter var. Bu kriterler çevre, altyapı, kentsel kalite için teknoji kullanımı, yerel üretimi korumak, misafirperverlik, farkmdalık ve Slovv Food etkinliklerine destek olmak üzere yedi başlıkta toplanıyor. Bu kriterler doğrultusunda Seferihisar’ı değerlendirdik. Bu değerlendirme sonucunda adaylık başvurusu yol haritamızı çizerek Cittaslow projesini hazırladık.

Seferihisar halkı bu hareketi nasıl karşıladı?
Seferihisar halkı Cittaslow hareketini öğrendikçe sevdi ve benimsedi. İlk bilgilendirme toplantısından itibaren katılım her toplantıda arttı. Bu toplantılarda Cittaslow felsefesini, Cittaslow Birliğinin ne olduğunu, ne olmadığını, gerçekleştirmemiz gereken kriterleri anlattık, mevcut kentlerden örnekler verdik.
Kahve toplantılarında Cittaslow’u anlatmaya başladıktan sonra insanlardan inanılmaz olumlu geri bildirimler almaya başladık. Örneğin ana caddemizde bir düzenleme yapmak istiyoruz. Ana caddemiz şu andaki haliyle çanak antenler, çeşitli boylarda ve tipte dükkan tabelaları, direklerden sarkan elektrik ve telefon kablolanyla işgal edilmiş durumda. Bu caddede buIunan binaları birbirleriyle uyumlu renklerde boyamayı, çanak antenleri merkezi sistemle çatılarda toplamayı, dükkan tabelalarını birbiriyle uyumlu ve estetik hale getirmeyi, caddeyi insanların sosyalleşmesine imkan sağlayacak biçimde kent mobilyalanyla teçhiz etmeyi ve yayaların caddede trafik stresi olmadan dolaşabilmesi için trafiği azaltmayı içeren bir cadde düzenlemesi projesi hazırladık. Kültür ve Turizm Bakanlığı desteğiyle gerçekleştirmeyi planladığımız bu projede binaların boyanması, pencerelere söve yapılması, balkonların sardunyalarla süslenmesinin hedeflendiğini halka anlattık. Binaların boyanmasında gönüllü olarak çalışmak isteyenler, ilk kendi evinde bu değişikliklerin yapılmasını isteyenler oldu. Zaten Cittaslow Projesi her aşamada halkın desteğiyle yürütülebilecek bir proje olduğu için, halk tarafından benimsenmediği sürece gerçekleştirilmesi mümkün olmaz.

Üyelikten sonra halkın hayatında, günlük yaşamında neler değişti?
Cittaslow Seferihisarlılarm hayatına ilk olarak Köy Pazarı ile girdi. Eski belediye binasını köylerimize tahsis ettik. Her köy kendi odasında kendi el ürünlerini satabiliyor. Sığacık’ta belli saatlerde trafiği yasakladık. Bu düzenleme hem ziyaretçiler hem esnaflar tarafından çok olumlu karşılandı. Esnaf ve turizm sektöründe çalışanlara yönelik üniversitelerin işbirliğiyle kaliteli ağırlama ve gıda güvenliği üzerine eğitim programlan düzenledik ve katılımcılara sertifika dağıttık. Kent Konseyi Kadın Meclisi işbirliğiyle Seferihisarh kadınlara Seferihisar’ın kendine has yemeklerini yaptırdık ve bu yemeklerin unutulmasını engellemek için nasıl yapıldıklarını kayıt altına aldık. Seferihisarlılar ve misafirlerimiz bu lezzetleri yakın zamanda tekrar lokantalarda görebilecek.

Birliğe üyeliğin size sağlayacağı faydalara dair beklentileriniz gerçekleşti mi?
En büyük beklentimiz geleceğimizi garanti altına almak olduğu için beklentilerimizin gerçekleştiğini söyleyebilirim. Zaten Cittaslow’un bize getireceği en büyük fayda Seferihisarlıların Cittaslow sertifikası sayesinde çevreye duyarlılığının artması, tarihi yapılarına, kendi kültürüne, lezzetlerine, esnafına ve yerel yemeklerine sahip çıkması.

Birliğe üye kentlerin birbirleriyle turistik, kültürel veya ekonomik açıdan etkileşimi var mı?
Her Cittaslow sene içerisinde çeşitli ulusal ve uluslararası etkinlikler düzenliyor ve bu etkinliklere diğer Cittaslovvlan davet ediyor. Birlik üyeleri arasında özellikle ulusal düzeyde büyük bir yardımlaşma var. Birliğin düzenlediği çeşitli uluslararası etkinliklerin yanı sıra ulusal boyutta birçok proje gerçekleştiriliyor. Örneğin 28 Kasım’daki Koordinasyon Komitesinde bir Bilim Komitesi kurma kararı alındı. Bu komitede çeşitli ülkelerden ve disiplinlerden bilim insanları yer almakta. Bilim Komitesi, Cittaslow felsefesini ve üyelerini güncel bilimsel bilgilerle donatmak amacıyla faaliyetlerde bulunuyor. Bu girişim bütün Cittaslovvlan etkileyecek bilimsel bir etkileşim. Biz de İzmir’deki üniversitelerle Cittaslow Bilim Komitesini biraraya getirerek Cittaslow felsefesini İzmir’de bilimsel bir temelde yaymak istiyoruz.
Ayrıca diğer Cittaslowlar ile birlikte kültürel etkileşimi arttırmak için bir futbol turnuvası düzenlemek için çalışmalara başladık.

“Yavaş Şehir” statüsünü edindikten sonra işleyen bir kontrol mekanizması var mı?
Cittaslow Birliği tarafından her sene veya iki senede bir haberli ve habersiz çeşitli değerlendirme ziyaretleri gerçekleştiriliyor. Bu ziyaretlerde kriterleri ne oranda gerçekleştirdiğiniz, üye olurken beyan ettiğiniz kriterlere hâlâ sahip olup olmadığınız ve bir önceki ziyaretten sonra neler yaptığınız inceleniyor. Sakin Şehir olduktan sonra düzenli olarak Cittaslow kriterleri açısından gelişme göstermek zorunluluğu var.

Gerekli koşulların sürekliliği sağlanamazsa “Cittaslow” statüsü kaybedilebilir mi?
Evet kaybedilebilir. Bir kent Cittaslow olduktan sonra kriterler üzerinden sürekli gelişme göstermek zorunda. Yani “Ben Cittaslow oldum bundan sonra hiçbir şey yapmam” diye bir durum yok. Zaten Cittaslow felsefesi bir kentin, sakinleri ve ziyaretçileri için en iyi şekilde yaşanabilecek bir kent haline gelmesini öngörüyor. Eğer gerekli koşulların sürekliliğini sağlayamazsanız Cittaslow sertifikanızı kaybediyorsunuz.

Türkiye’den harekete katılmak isteyen başka belediyeler var mı? Size bu konuda fikir danışmak isteyen belediyeler oldu mu?
Şu ana dek başta Yenipazar (Aydın), Kula (Manisa), Develi (Kayseri) olmak üzere birçok kentten bilgi ve yardım talebi aldık. Bu taleplere en iyi şekilde cevap vermeye ve Cittaslow olmak isteyenlere yardım etmeye çalışıyoruz. Türkiye’de farklı coğrafi özelliklere ve yerel değerlere sahip Cittaslow olabilecek birçok kasaba ve kent bulunmaktadır. İlk olduğumuz için Cittaslow olmak isteyen belediyelerin başvurularını biz yönetmek durumundayız.

Seferihisar Belediyesi olarak bundan sonrası için planlarınız nelerdir?
Öncelikle kendimizde eksik gördüğümüz ve gerçekleştirmek istediğimiz bazı kriterler var. Ana caddemizi, Kültür ve Turizm Bakanlığı desteğiyle düzenlenmek ve iyileştirmek istiyoruz. Aynı zamanda karbon salmımmı azaltmak ve bisiklet kullanımını arttırmak için hazırladığımız bir proje var. Sokak aydınlatmalarında güneş ve rüzgâr enerjisi kullanmak istiyoruz; bu yönde de çalışmalarımız devam etmekte. Türkiye’nin ilk Cittaslow’u olan Seferihisar’ı ziyaret etmek isteyecek misafirlerimizi en iyi şekilde ağırlamak için esnafa yönelik eğitim programlan düzenledik. Bunları çeşitli formatlarda devam ettirmek istiyoruz. Kısacası daha iyi bir Cittaslow olmak için yapılacak her zaman çok şey var.