Sorumlu Yaşam için Eğitim ve Araştırma Ortaklığı anlamına gelen Partnership for Education and Research about Responsible Living kelimelerinin baş harflerinden oluşan PERL Ortaklığında, 50’nin üzerinde ülkeden 120 kurum yer alıyor. Bu önemli organizasyonun geliştirdiği, Sorumlu Yaşam, Sürdürülebilir Yaşam Tarzları ve Tüketim Yurttaşı kavramları, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sürdürülebilirlik çalışmalarında çok işimize yarayabilir.
Yazı: Bilge DİCLELİ
Doğanın ve hayatın sürdürülebilirliğini sağlamak için biz insanların farklı, sorumlu bir hayat tarzına yönelmemiz gerektiğini biliyoruz. Ne var ki, alışkanlıklarımızı “hop” diye değiştirmemiz mümkün olmadığı için, bu değişimin nasıl inşa edileceği hâlâ birçok araştırma ve konferansın, daha da önemlisi, uluslararası ortaklıkların konusu olmaya devam ediyor.
Bunlardan biri de PERL (Sorumlu Yaşam için Eğitim ve Araştırma Ortaklığı – İngilizce, Partnership for Education and Research about Responsible Living kelime lerinin baş harfleri). PERL’in amacı tüketim yurttaşlığı, sürdürülebilir tüketim, sosyal inovasyon ve sürdürülebilir yaşam tarzları odaklı eğitimi geliştirmek. Sekretaryası ve yönetim birimleri Norveç’teki Hedmark Üniversitesi Koleji’nde bulunuyor. PERL ortaklığında 50’nin üzerinde ülkeden 120 kurum, Türkiye’den de Maltepe ve Kadir Has Üniversitelerinden öğretim üyeleri yer alıyor.
PERL’in oluşum hikâyesini hem geçen Mart ayında Berlin’de gerçekleşen, hem de 2011 Mart’ında İstanbul’da yapılan uluslararası konferansların organizasyon komitesinde görev alan Doç. Dr. Sevgi Kalkan’a sorduk.
Kalkan soruyu şu şekilde yanıtladı: “AB’nin Socrates Programı, 2003-2009 döneminde Tüketim Yurttaşlığı Tematik Ağı projesine destek vermişti. Farklı disiplinlerden eğitimci, araştırmacı ve aralarında UNESCO, UNEP ve Tüketici Enternasyonali’nin de bulunduğu sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri arasında oluşturulan bu şebeke çok önemli konuları irdeledi. Tüketim yurttaşlığını tanımlamayı, konuyla ilgili araştırmaları koordine etmeyi, tüketim vatandaşlığı eğitimi müfredatının haritasını çıkartarak temel yetkinlik alanlarını belirlemeyi ve tüketim vatandaşlığı eğitimiyle ilgili en iyi uygulamaları geliştirip yaymayı amaçladı. 2009 yılında proje bitti, ancak bireylerin tüketici olarak taşıdıkları sorumluluk ve bunun nasıl sağlanacağı konusundaki çalışmaların devam etme zorunluluğu karşımızda duruyordu. İşte PERL, bu alandaki araştırma, eğitim ve pratik faaliyetleri geliştirmek ve yaymak üzere yaklaşık 50 ülkeden 100’ün üzerinde kurumun (UNEP, UNESCO, World Watch Institute gibi uluslararası kuruluşlar da dahil olmak üzere) işbirliğiyle oluşturuldu. Ve her yıl bir uluslararası konferans düzenlemeye başladı.”
Bu konferansların ikincisi, 19-20 Mart 2012’de Berlin’de gerçekleşti. Tüketimin Ötesi: Sorumlu Yaşam Yolları başlıklı konferansı katılımcılar ve organizatörler EKOIQ’ya değerlendirdiler…
Doç. Dr. Victoria W. Thoresen (PERL Direktörü, Hedmark Üniversitesi Koleji):
“Dünyanın durumuyla, ülkelerimizdeki ekonomik ve sosyal istikrarla ilgili endişeler arttıkça, kalkınma ve büyüme konusuna alternatif yaklaşım arayışları da hızlanıyor. PERL farkındalığı artırmak ve bireyleri sürdürülebilir ve eşitlikçi yaşam tarzlarına yönlendirebilmek için refahın ve esenliğin farklı boyutlarına odaklanıyor.
PERL’in Berlin Teknik Üniversitesi’ndeki konferansında konuşmacılar, panelistler ve katılımcılar ‘değer/eylem farkı’nı ve sürdürülebilir yaşam tarzları için eğitimi ele aldılar.
Surrey Üniversitesi’nden Tim Jackson (kendisi aynı zamanda dünya çapında ünlü Büyümesiz Refah/ Prosperity Without Growth kitabının yazarıdır) mevcut tüketim modelleri hakkında ilginç içgörüler sundu. Jackson bununla da kalmadı, insan olarak serpilip gelişebilmemiz için önemli yapısal ve davranışsal değişimlerin neler olabileceğini gösterdi.”
Hellen McCallum, (Tüketiciler Enternasyonali Genel Müdürü, Ana Konuşmacılardan):
“PERL’in Berlin Konferansı’nın konusu olan Sorumlu Yaşam, 21. yüzyılın en önemli meydan okumalarından birini oluşturuyor. Tüketici örgütlerinin bir uluslararası federasyonu olan Tüketici Enternasyonali sürdürülebilirlik ve sorumluluk kavramlarına bütünsel bir bakış açısıyla yaklaşıyor. Finansman, gıda, dijital gelişmeler ve tüketicileri daha iyi koruyan yasalar gibi önceliklerini de bunun üzerine inşa ediyor.
PERL’le bu konulardaki ortaklığımızı önemsiyoruz. Tüketici eğitiminin yüzyılımızın meydan okumalarına göğüs germemizi sağlayacağını düşünüyoruz. PERL’in Berlin toplantısı bu alanın çeşitli ve etkili aktörleri arasında görüş alışverişini sağlaması bakımından önemli bir platform oluşturdu.”
Doç. Dr. Sevgi Kalkan (Konferans Organizasyon Komitesi üyesi:
“PERL’in Berlin konferansında “Prosperity without Growth”un yazarı Tim Jackson, Consumers International’ın Genel Direktörü Helen McCallum gibi birçok önemli konuşmacı yer aldı. Konferans’ta UNEP, UNESCO, UN-DESA, OECD ve Consumers International gibi uluslararası kurumlardan, Avrupa Birliği Erasmus Eğitim ve Kültür Birimi’nden temsilciler; İtalya, İsveç, Norveç, Japonya ve Çek Cumhuriyeti bakanlıklarından görevliler; AB 7. Çerçeve araştırma projeleri için çalışan birçok katılımcı; 50’yi aşkın ülkeden profesörler ve öğretmen eğiticileri; tüketici koruma, vatandaşlık eğitimi ve çevre koruma ile ilgili çalışan sivil toplum örgütlerinden eğitimci ve yöneticiler bir araya geldi.
En önemlisi, her 10 yılda bir gerçekleştirilen, bu yıl Haziran 2012’de Rio’da yapılacak BM Sürdürülebilirlik Konferansı’na hazırlık çalışmaları yapıldı.”
Marilyn Mehlmann (Uluslararası Global Eylem Planı – GAP International):
“PERL Ağı, araştırmacılarla uygulayıcıları tüketici eğitiminin sürdürülebilirlikle ilgili konularına birlikte odaklandırması nedeniyle alışılmadık bir oluşum. Bir uygulayıcı olarak kimi araştırmaları zayıf buldum. Kuşkusuz araştırmacılar da biz uygulamacılarda bazı belgelendirme eksiklikleri saptamışlardır. Ancak her iki tarafın iyi örnekleri tüketici davranışlarının nasıl etkilenebileceği hakkında önemli içgörüler ortaya koydu. En önemli sorun, birbirimizden daha iyi öğrenmeye nasıl başlayacağımızda düğümleniyor.
Tim Jackson’un açış konuşması araştırmacılıkla uygulamacılığın harmanlanması ve büyümesiz refah konusundaki içgörüleri nedeniyle fark attı. “Büyümeyi sorgulamak akıl hastalarına, idealistlere ve devrimcilere özgü sayılır. Ancak sorun, buna mecbur kalmamızda.”
Ev sahibi ülke Almanya’nın Federal Çevre Ajansı Başkanı Jochen Flasbach felsefi ögeler içeren konuşmasında sorumlu yaşamı teşvik etmede sivil toplumun özel rolünü vurguladı ve kurumunun üstlendiği rolü en iyi şekilde nasıl yerine getirdiğini, EMAS sertifikaları örneğiyle somutladı.”