Kasaplar Köyü Uygulamalı Mimarlık Atölyesi’nin Dolambaç’ı

Yerine ait, bütüncül tasarım bilgisini geliştirme hedefiyle bir araya gelen Yapı Biyolojisi & Ekolojisi Enstitüsü-YBE ve MEF Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi- FADA, Uygulamalı Mimarlık Atölyesi’ni TABİT A.Ş desteği ile TABİDER’in ev sahipliğinde 6-19 Haziran tarihlerinde Aydın’ın Kasaplar Köyü’nde gerçekleştirdi.
YBE ekibinin koordinasyonunda, YBE kurucusu And Akman ve FADA öğretim görevlisi Derya Uzal’ın rehberliğinde, TABİDER’in yerel organizasyonu ve TABİT A.Ş’nin desteği ile Herkes için Mimarlık Derneği’nden Merve Özokçu’nun da katkılarıyla, 13 FADA öğrencisi bir ayda tasarım-üretim-uygulama süreçlerini birebir deneyimleyerek oyun labirentini tamamlama imkanı buldu.
YBE’nin TABİT ile yaptığı ön görüşmelerde köyün ekonomik, fiziki ve sosyal yapısı hakkında ayrıntılı bilgi alındı. Değerlendirmede köydeki çocukların oyun parkı ihtiyacı öne çıktı. Sadece ekonomik değil sosyal etkiyi de önemseyen TABİT ile mimari uygulama atölyesinin ana sponsorluğu ve ev sahipliği üzerine anlaşıldı. Böylece mayıs ayında oyun parkının tasarım çalışmaları FADA stüdyolarında başladı. İki hafta süren tasarım sürecinde şekillenen “oyun labirenti” tasarımı üzerinden malzeme ihtiyaçları ve uygulamalı mimarlık atölye programı son halini aldı.
Oyun labirenti tasarımı ile bünyesinde çocukların yaratıcılıklarını ortaya koyabilecekleri çeşitli araçlar barındıran dört farklı etap öngörüldü. Çocuk ergonomisine uygun tasarlanmış dört adet küpün bir araya gelmesiyle oluşan konstrüksiyon, ahşap malzeme ve metal bağlantı elemanları ile kurgulandı.
Üretim aşamasına geçmeden oyun labirenti tasarımı mimarlık öğrencileri tarafından köy çocuklarına sunuldu. Onların hem tasarıma hem de yapının adına dair görüşleri alındı. Önerilerinden “Dolambaç”, strüktürü ve konsepti en iyi anlatan ad olması itibarıyla seçildi.
Atölyeye katılan 13 birinci sınıf mimarlık öğrencisi, öncelikle üretim süreçlerini öğrenerek tasarımlarında yerine uygun revizyonlar yaptı. Katılımcıların çoğunluğu uygulama yöntemlerini öğrendikçe yerinde çözme odağı ile daha iyi organize olmaya başladı.
İki hafta süren atölyenin ilk haftası ağırlıkla üretimin tamamlanması ve katılımcılarda üretim becerilerinin pekiştirilmesini kapsıyordu. Bu çerçevede üretim, istenen zaman aralığında tamamlandı ve öğrencilerin tamamı ahşap işçiliğinin gerektirdiği birçok marangozluk el aleti ve makinasını akıcı kullanabilir hale geldi.
İkinci hafta marangozhanede kesilmiş parçalar ve hazırlanan çerçeveler yerinde düzeltilerek birleştirildi. Dört farklı küpten oluşan yapının ana karkas sistemi önceden ölçüsü alınarak kazılmış ve betonu dökülmüş temel noktaları üzerine oturtuldu. Devamında yapının iç kısmındaki çeşitli üniteler (oturma, sallanma, yürüme, kayma, tırmanma, yatma vb.) titizlikle yerine oturtuldu.
Köydeki çocuklara özel tasarlanmış “Dolambaç”ı iki hafta boyunca 18 katılımcının birlikte, yerinde üretip uygulaması, köydeki çocukların hem kendilerini değerli hissetmelerini, hem de yapım sürecinde ne tür teknik detayların çözülmesi gerektiğini fark etmelerini sağladı. Böylece çocukların gözünde yapının değeri arttı; son yüzey işlemlerinde, örneğin zımpara aşamasında öğrencilere yardım ettiler. Ayrıca onların aklında olan oyun parkı kalıplarını aşan öğelere sahip bir yapı olduğundan, bu yapının kullanımını sorguladılar, hatta kullanımını değiştirdiler ve yeni öğeler ekleyebileceklerini öğrendiler.
Kurumlarla ilgili ayrıntılı bilgi için; https://www.yapibiyolojisi.org, https://fada.mef.edu.tr, https://www.tabit.com.tr