EkoIQ Editör
Sosyal medyada ilk gördüğümden beri aklımda Retuna; İsveç’te Ağustos 2015’te açılmış bir geridönüşüm marketi, kullanılmayan eşyaların yeniden hayat bulup yeni kullanıcılarına ulaştırıldığı bir pazaryeri. Kuruluş amacını, halkı geridönüşüm, kaynak kullanımı, sorumlu ve sürdürülebilir bir yaşam konusunda bilinçlendirme olarak tanımlıyorlar. Ancak başarısı ticari olarak da beklenenin üzerinde bir getiriye ulaşmış ve 2016 yılında 8,1 milyon İsveç kronluk satış hacmi gerçekleştirilmiş.
YAZI: Serpil BÜYÜKALTINÇİZME
İsveç ise Tetra-Pak’ta işe girdiğim 1991 yılından beri yaşam tarzları, insan haklarına yaklaşımları, çevreye olan saygıları ve gösterdikleri özen ile gerek iş hayatımda gerekse özel yaşamımda, aileden gelen destekleyici alışkanlıkların etkisiyle beni benzer bir hayat anlayışına yönlendirdi. İş hayatımdaki prensiplerimin yanı sıra özel hayatımdaki alışkanlıklarımı da bu yaklaşımda sorgular ve yapabildiğim kadarıyla değiştirir oldum.
Sürdürülebilir Yaşam Anlayışı
2008 yılından başlayarak üzerinde çalıştığım sürdürülebilirlik kavramını iş hayatına ve kurumsal yapılara uygulama çabam sırasında bireylerin bu konuda bilinçlendirilmelerinin ve şirketlerden bu yaklaşımda ürün ve hizmet üretmelerini talep etmelerinin gerekliliği düşüncesine ulaştım. Bizler ne zaman kendi hayatlarımızı sürdürülebilir kılma konusunda çaba göstermeye başlarsak şirketler de bizlere aynı yaklaşım ile ürün ve hizmet üretme konusunda kendilerini zorunlu hissedecekler.
Sürdürülebilir yaşam, sahip olduğumuz kaynakları ileriki nesillere de bırakabilecek şekilde verimli kullanarak, yenilenebilir enerji kaynaklarını sorumlu bir şekilde tüketerek, insana hak ettiği değeri her ortamda göstererek, çevreye ve canlılara zarar vermeden, etik değerlere bağlı kalarak iş ve bireysel yaşamımızı idame ettirmekten geçiyor.
Bu konudaki çabalarım, gerek yurtiçindeki gerekse yurtdışındaki örnek projeleri takip ederken, sadece İsveç dilinde paylaşılan projeler karşıma çıkmaya başlayınca İsveççe bile öğrenmeye kadar götürdü beni.
Bu konuda üretebileceğim projeler üzerinde çalışırken gördüğüm Retuna geridönüşüm marketini önce yayınlardan, sonra web sayfalarından incelerken, başka bir sosyal proje için İsveç’e gitme gerekliliği ortaya çıkınca yolumu Retuna’ya kadar ulaştırdım.
Retuna’ya Ulaşım ve Yerel Yaşam
Eskilstuna, Stockholm’a tren ile 1,5 saat, sonra da ister otobüs, ister taksi ile kısa sürede (10 dk.) ulaşabileceğiniz bir yerde. Yakın çevresinde çok fazla yerleşim alanı yok ancak en önemli özelliği büyük bir geridönüşüm merkezinin hemen yanında konumlandırılmış olması.
Çevre halkı, araçlarının arkasına taktıkları küçük römorkörler ile kullanmadıkları eşyaları, evlerinde veya işyerlerinde ayrıştırıp biriktirdikleri her çeşit malzemeyi buraya getirip bırakıyorlar. Retuna’nın önünde oturduğum 15 dakika süresince aralıksız araç giriş-çıkışını izledim. Bu onların hayat düzenlerine yerleşmiş bir alışkanlık. Sadece atık konusunda da değil, özellikle enerji kullanımında çok dikkatli davranıyorlar. Şehir içinde eğer önemli bir ihtiyaçları yoksa araba yerine öncelikle bisiklet sonra da toplu taşımayı kullanıyorlar. Birçoğunun Stockholm dışında da bir evleri var ve arabalarını tren ya da otobüs ile ulaştıkları noktada bırakıp, şehirde bisiklet veya toplu taşımayı kullanıyorlar.
Kurumsal Yapısı ve İşleyiş
Retuna, Eskilstuna Belediyesi bünyesinde oluşturulmuş ve bu bölgenin en büyük geridönüşüm merkezinin yanında kurulmuş. Buraya ulaştırılan eşyalar önce belediyenin bir ekibi tarafından ayrıştırılıyor. Tamir edilebilecek olanlar tamir edilip kullanım alanlarına göre market içindeki ilgili mağazalara dağıtılarak satışa sunuluyor. Bu mağazalar arasında çocuk eşyaları, antikalar, cam eşyalar, kıyafet, elektronik malzemelerin satıldığı dükkanlar, çok uygun fiyata satılan kitapların bulunduğu bir kitap koridoru, inşaat malzemelerinin bulunduğu bir bölüm, spor malzemelerinin ve ağırlıklı olarak bisikletlerin bulunduğu bir dükkan bulunuyor. Ziyaretçilerin dinlenebileceği çok güzel bir kafe de var. Ayrıca üst katında geniş bir konferans alanı ve çeşitli el sanatları kurslarının verildiği bir eğitim bölümü mevcut. Burada sık sık çeşitli sanat dallarında eğitimler düzenleniyor ve sürdürülebilir yaşam konusunda bilinçlendirici konferanslar veriliyor.
Finansal Getirisi de Var
Retuna’nın kuruluş amacını, halkı geridönüşüm, kaynak kullanımı, sorumlu ve sürdürülebilir bir yaşam konusunda bilinçlendirme olarak tanımlıyorlar. Ancak Retuna’nın başarısı ticari olarak da beklenenin üzerinde bir getiriye ulaşmış ve 2016 yılında 8,1 milyon İsveç kronluk satış hacmi gerçekleştirilmiş.
Ülkemizde Uygulanma Olanakları
Ülkemizde sürdürülebilirlik ve ağırlıklı çevre koruma hassasiyetli birçok girişim mevcut. Bu girişimlerin her birinin hedeflerine ulaşabilmesi için de doğru planlanacak bir sistem içinde ilerlemeleri gerekiyor. Kullandığımız kaynaklara göstermemiz gereken özen ve ürettiğimiz atıkları ayrıştırma ve yeniden değerlendirilebilecekleri merkezlere ulaştırma çabaları yaygınlaşmaya başladı. Ancak bütün bunların özellikle yerel yönetimlerin planlama, kontrol ve yönetimiyle hayata geçirilmesi ve sürdürülebilir olması mümkün. İlk aşamada doğru bilgilendirmeler ile evlerde atıklarını ayrıştıracak olan vatandaşlarımızın bu atıkları götürebilecekleri noktaların hazır olması gerekiyor. Bunun yanı sıra bu atıkları hem ayrıştırmanın hem de geridönüşüm noktalarına ulaştırmanın da hayatımızın bir parçası olması lazım. Üstelik ürettiğimiz atıklara dikkat etmeye başlamak bizleri daha bilinçli tüketim ve daha dikkatli satın alma yaklaşımına kadar götürüyor.
EKOIQ
