Koronavirüsün Epidemiyolojisi ve Ekonomisi: Neredeyiz? Nereye Gidiyoruz?

30 Mart 2020 günü Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Çözümleri Ağı (UN SDSN) tarafından dünyanın önde gelen sağlık, ekonomi ve araştırma kuruluşlarından uzmanların katılımı ile düzenlenen “The Epidemiology and Economics of Coronavirus” küresel sanal konferansında COVID-19 adı ile anılan koronavirüs salgını ve bu salgının dünya ekonomilerine etkileri ele alındı.

Yazı: Bahar Özay, UN SDSN Türkiye Koordinatörü

Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Çözümleri Ağı, UN SDSN’in internet üzerinden gerçekleştirdiği Sanal Konferans kapsamında, COVID-19’a karşı yürütülen küresel mücadeleye yön veren sağlık, ekonomi ve araştırma kuruluşlarından 13 uzman, sunumlarında, COVİD19 salgınının, halk sağlığına ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na etkilerini katılımcılara aktardı. Uzmanlar, virüsün yayılmasının sınırlandırılmasına yönelik bilimsel önerilerini sunarak pandeminin beraberinde getirdiği ekonomik yavaşlamanın iyileştirilmesi konusunda izlenen politikalara değindi. Genel olarak panelistler, virüsün yayılmasının yavaşlatılmasına yönelik sosyal mesafe gibi önlemlerin faydasını, hastaların tedavisine ve hastalığa ön saflarda müdahale edenlerin korunmasına yönelik olarak suni solunum cihazları ve kişisel koruyucu donanım (KKD) gibi uygun ekipmanların kritik önemini ve sağlık sistemleri, çalışanlar ve genel ekonomik toparlanma için gereken finansal desteğin önemini vurguladı.

Konferans Özeti

SDSN Direktörü ve Columbia Üniversitesi Öğretim Üyesi Profesörü Jeffrey Sachs yaptığı kısa açılış konuşmasında, COVID-19’un belirti göstermeksizin kolayca bulaşması ve virüse karşı bilinen bir bağışıklığın olmaması nedeniyle yarattığı tehlikelerin yanı sıra pandeminin durdurulması, sağlık sistemlerinin desteklenmesi, ekonomik faaliyetlerin yeniden canlandırılması ve aşı geliştirilmesi konularında gereken politik müdahalelere değindi.

Konferansın ilk bölümünde salgının küresel mevcut durumu ele alındı. Barselona Küresel Sağlık Enstitüsü’nden (ISGlobal) Dr. Carlos Chaccour, COVID-19 salgınının Avrupa’daki genel görünümüne değinerek; Batı Avrupa’nın nasıl hızla dünyadaki en büyük darbeyi alan bölgelerinden birisi haline geldiğini aktardı. Yale Halk Sağlığı Okulu Bulaşıcı Hastalık Modelleme ve Analiz Merkezi Müdürü Dr. Alison Galvani ise, virüsün yayılması ve sınırlandırılma çabalarına ilişkin olarak Amerika Birleşik Devletleri’ndeki “liderlik problemine” ve Amerikan sağlık hizmetleri sistemindeki hatalara değindi. Salgının Brezilya’daki yayılımından bahseden Fiocruz Başkanı Dr. Nísia Trindade Lima, kırsal bölgelerde ve kentlerde yaşayanlar ile sağlık hizmetlerine erişimi kısıtlı olan savunmasız nüfusun karşılaştığı zorlukları aktardı. Gana Sağlık Servisi Genel Müdürü olan Dr. Patrick Aboagye da, Gana’da salgının durdurulması için hükümetin başkent Accra ve ülke genelinde aldığı önlemlere değindi.

Konferansın ikinci bölümünde salgın ile mücadelede sosyal mesafe ve test yapılmasının önemine değinildi. Güney Kore’den Dr. Byungyool Jun, İtalya’dan Dr. Giovanni Rezza ve İspanya’dan Dr. Carlos Chaccour pandeminin kendi ülkelerindeki kronolojik gelişimini, pandeminin kontrol altına alınma sürecinde karşılaştıkları zorlukları ve sağlık sistemleri üzerindeki baskının azaltılmasına yönelik olarak uygulamaya alınan politika ve önlemleri aktardı. Güney Kore’nin, salgını yaygın test yaparak kontrol altına almayı başardığı, İtalya ve İspanya’nın ise halkın evde kalması için tecrit uygulaması başlattığı anlatıldı. Columbia Üniversitesi Sürdürülebilir Gelişme Merkezi’nden Dr. Özge Karadağ Çaman ve Dr. Yanis Ben Amor, evi olmayanların “#EvdeKal” politikasına uyamayacağını vurguladı. Dr. Çaman ve Dr. Ben Amor mülteciler ile göçmenlerin karşı karşıya kaldıkları fiziksel, zihinsel ve sosyal destek yoksunluğuna dikkat çekerek, krizle mücadele edilmesi için mülteci kamplarına ve barınma alanlarına sıhhi malzeme ikmali yapılmasını ve virüsün bu bölgelerde çok daha hızlı yayılma potansiyeli olması nedeniyle sıkı önlemlerin alınmasını önerdi.

Konferansın üçüncü bölümünde ise, COVID-19 salgının dünya ekonomisine etkileri ele alındı. Prof. Jeffrey Sachs salgına bağlı olarak ekonominin durmasının beraberinde getireceği devasa bütçe açıklarına değindi. Sachs pandeminin kontrol edilmesi ve ekonomik kayıp döneminin mümkün olduğunca çabuk atlatılabilmesi için finansmanın önemini vurguladı. Tsinghua Üniversitesi, Kamu Politikası ve Yönetimi Okulu’ndan Dr. Yuning Gao COVID-19’un Çin ekonomisi üzerindeki etkilerini dile getirdi. Çin’in işletmelerin ve ekonomik faaliyetlerin desteklenmesi amacıyla uyguladığı ekonomik ve mali politikalara değinen Gao, izlenen politikaların Çin ekonomisine etkilerini aktardı. Uluslararası Para Fonu (IMF) Strateji, Politika ve İnceleme Müdürü Martin Mühleisen salgın ile mücadelede yeterli mali kaynağa sahip olmayan gelişmekte olan ülkelere ve gelişen ekonomilere yönelik olarak IMF’nin hazırladığı destek paketlerine ve finansman araçlarına değindi.

Konferansın son kısmında, COVİD-19 tedavisi ve aşı araştırmaları ile ilgili gelişmeler ele alındı. Aşı araştırmaları hakkında bilgi veren GSK Vaccines’den Dr. Rino Rappuoli, farklı aşı türlerinin karşılaştırmalı avantajlarını değinerek; COVID-19 aşısının piyasada satışa sunulması için 18 aylık bir süreye ihtiyaç duyulduğunu vurguladı. Aşıların geliştirilmesi ve dağıtılmasından nihai olarak şirketlerin sorumlu olacaklarını düşündüğünü ifade eden Rappuoli, araştırma faaliyetlerinin devam ettirilebilmesi için finansman ayrılması gerektiğini belirtti. Fiocruz Sağlık Ürünleri ve İnovasyon Şirketi’nden Dr. Marco Krieger COVID-19 için hali hazırda bilimsel olarak doğrulanmış hiçbir tedavinin mevcut olmadığını aktardı. Dr. Krieger, tedavi seçeneklerinin doğrulanmasına yönelik çok paydaşlı ve büyük ölçekli çalışmaların yürütülmesinin ve 1500’den fazla klinik deney yapılmasının aşının ve tedavinin bulunmasında umutları artırdığını vurguladı.

Konferansın kapanış konuşmasını gerçekleştiren Prof. Jeffrey Sachs, “Şu anda dünyanın her yerinde, evlerimizde ve sokaklarımızda, hep birlikte bu virüse karşı büyük bir mücadele, büyük bir savaş yürütmekteyiz” diyerek COVID-19 salgını ve etkileri ile mücadelede tüm dünya ülkelerine bilimsel işbirliği çağrısında bulundu.

Konfernsla ilgili daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.