En Sıcak Sekiz Yıl, İklim Değişikliğinin Etkilerindeki Artışa Dikkat Çekiyor

BM İklim Zirvesi 27. Taraflar Toplantısı’nın (COP27) 6 Kasım’da, Şarm-El-Şeyh’te (Mısır) başlaması üzerine Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından her yıl BM İklim Zirvesi başında yayımlanan, yıllık Küresel İklim Durumu raporu da eş zamanlı olarak açıklandı. Rapora göre son sekiz yıl, kayıtlara geçen en sıcak sekiz yıl olma yolunda ilerliyor.

Son sekiz yıl, sürekli artan seragazı konsantrasyonları ve biriken ısı nedeniyle kayıtlara geçen en sıcak sekiz yıl olma yolunda ilerliyor. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün 2022’de Küresel İklimin Geçici Durumu raporuna göre, aşırı sıcak hava dalgaları, kuraklık ve yıkıcı seller bu yıl milyonlarca kişiyi etkiledi ve milyarlarca dolara mal oldu.

İklim değişikliğinin belirtileri ve etkileri giderek daha dramatik bir hal alıyor. Deniz seviyesindeki yükselme oranı 1993’ten bu yana iki katına çıktı. Ocak 2020’den bu yana yaklaşık 10 mm yükselerek bu yıl yeni bir rekor seviyeye ulaştı. Sadece son iki buçuk yıl, uydu ölçümlerinin yaklaşık 30 yıl önce başlamasından bu yana deniz seviyesindeki genel artışın %10’unu oluşturuyor.

Buzullarda Rekor Düzeyde Erime

2022 yılı Avrupa Alplerindeki buzullar için son derece ağır bir yıl oldu ve ilk belirtiler rekor düzeyde erimeye işaret ediyor. Grönland buz tabakası 26 yıl üst üste kütle kaybetti ve Eylül ayında ilk kez buraya (kar yerine) yağmur yağdı.

2022’deki küresel ortalama sıcaklığın şu anda 1850-1900 sanayi öncesi ortalamanın yaklaşık 1,15 [1,02 ila 1,28] °C üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Nadir görülen üç dipli soğutucu La Niña, 2022’nin “sadece” beşinci veya altıncı en sıcak yıl olacağı anlamına geliyor. Ancak bu durum uzun vadeli eğilimi tersine çevirmiyor; kayıtlara geçen en sıcak yılın bir yenisinin yaşanması an meselesi.

Isınma devam ediyor: 2013-2022 dönemi için 10 yıllık ortalamanın, 1850-1900 sanayi öncesi taban çizgisinin 1,14 [1,02 ila 1,27] °C üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Bu, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Altıncı Değerlendirme raporunda tahmin edilen 2011-2020 yılları arasındaki 1,09°C ile benzerlik gösteriyor.

Okyanus ısısı değerlendirilen en son yıl olan 2021’de rekor seviyelerdeydi ve ısınma oranı özellikle son 20 yılda yüksekti.

“Isınma Ne Kadar Büyük Olursa Etkileri de O Kadar Kötü Olur”

WMO Genel Sekreteri Prof Petteri Taalas, “Isınma ne kadar büyük olursa, etkileri de o kadar kötü olur. Şu anda atmosferde o kadar yüksek karbondioksit seviyelerine sahibiz ki, Paris Anlaşması’nın 1,5°C’lik alt sınırına ulaşılması çok zor” dedi. Taalas şunları söyledi: “Pek çok buzul için artık çok geç ve erime binlerce yıl olmasa bile yüzlerce yıl devam edecek ve bunun su güvenliği üzerinde büyük etkileri olacak. Deniz seviyesinin yükselme hızı son 30 yılda iki katına çıktı. Bunu hâlâ yılda milimetre olarak ölçüyor olsak da, yüzyılda yarım ila bir metreye ulaşıyor ve bu da milyonlarca kıyı sakini ve düşük rakımlı yerler için uzun vadeli ve büyük bir tehdit oluşturuyor.”

Taalas şu açıklamalarda bulundu: “Pakistan’daki korkunç sel felaketinde ve Afrika Boynuzu’ndaki ölümcül, uzun süreli kuraklıkta gördüğümüz gibi, çoğu zaman iklim değişikliğinden en az sorumlu olanlar en çok zarar görüyor. Ancak bu yıl çok hazırlıklı toplumlar dahi, Avrupa’nın büyük bir bölümünde ve Güney Çin’de uzun süren sıcak hava dalgaları ve kuraklıkta görüldüğü gibi, aşırı hava olayları tarafından yıkıma uğradı. Giderek artan aşırı hava olayları, dünya üzerindeki herkesin hayat kurtaran erken uyarılara erişimini sağlamayı her zamankinden daha önemli hale getiriyor.”

Herkes için Erken Uyarılar

WMO, Şarm-El-Şeyh’teki BM iklim müzakereleri COP27 arifesinde Küresel İklimin Geçici Durumu raporunu ve buna eşlik eden interaktif bir hikaye haritasını yayımladı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, COP27’de önümüzdeki beş yıl içinde Herkes için Erken Uyarılar’a (Early Warnings for All) ulaşmak için bir Eylem Planı açıklayacak. Şu anda dünya ülkelerinin yarısı bunlardan yoksun. Guterres, WMO’dan bu girişime öncülük etmesini istedi.

WMO Küresel İklimin Durumu raporu yıllık olarak hazırlanıyor. Temel iklim göstergelerini kullanarak ve aşırı olayları ve etkilerini raporlayarak iklimin mevcut durumu hakkında yetkili bir etki sağlıyor. Geçici 2022 raporunda kullanılan sıcaklık rakamları Eylül ayı sonuna kadar; nihai versiyon ise önümüzdeki Nisan ayında yayımlanacak.