EKOIQ
Dünyada yalnızca üç türü bulunan ve sadece Güneydoğu Asya’da yaşayan orangutanlar, başta palmiye yağı plantasyonları için kesilen ormanlar nedeniyle çok büyük çaplı habitat kaybı yaşıyor. Orangutanlar yaşamak için ormanlara muhtaç olmakla birlikte ormanlar da bir tür “orman bahçıvanı” olarak bilinen ve ormanların sağlığı için hayati öneme sahip bu hayvanlara muhtaç.
Zamanının çoğunu ağaçlarda geçiren en büyük memeli hayvan olma özelliğine sahip orangutanların karşı karşıya olduğu tehditlere dikkat çekmek amacıyla World Orangutan Events ve Orangutan Outreach gibi çeşitli küresel organizasyonların ortak çabalarıyla her yıl 19 Ağustos “Uluslararası Orangutan Günü”nde bu hayvanlar bir kez daha hatırlanıyor.
Yalnızca Güneydoğu Asya’daki Sumatra ve Borneo adalarında ve Endonezya’nın Batı Sumatra ve Kuzey Sumatra eyaletleri arasında uzanan Tapanuli’de yaşayan orangutanların sayısı kritik eşikte. Borneo, Sumatra ve Tapanuli adlı üç türü bulunan orangutanlar, Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından kategorize ediliyor.
Orangutanlarının doğru bir sayımını yapmak zor olsa da tahminlere göre, doğada 13 binden az Sumatra orangutanı ve 70 binden az Borneolu orangutan bulunuyor. Doğada yalnızca yaklaşık 800 Tapanuli orangutanı yaşıyor. Bu da onları orangutan türleri arasında yaşamları en çok tehlike altında olan tür haline getiriyor.
Tropik Yağmur Ormanlarına Gereksinimleri Var
Orangutanlar vahşi doğada hayatta kalabilmek için çok geniş ve bozulmamış bir tropik yağmur ormanına gereksinim duyuyor. Onların ormana duyduğu ihtiyaç kadar ormanların da orangutanlara muhtaç olduğu söylenebilir. Aslında, bu maymunlar bir tür “orman bahçıvanı” olarak ormanların sağlığı için hayati öneme sahip. Tohumları yayarak ağaçların büyümeye devam etmesini sağlayan orangutanlar, ayrıca ağaç dallarını aşağı doğru eğerek yuva yapmaları nedeniyle de ormana ışığın girmesini kolaylaştırıyor. Bu da gezegenimizin karbon döngüsünde çok önemli bir rol oynayan ormanın gelişiminin devamlılığına katkıda bulunuyor.
Palmiye Yağı Plantasyonları En Büyük Tehdit
Orangutanların yaşamın tehdit eden başlıca unsurlar arasında ormansızlaşma, yasa dışı yaban hayat ticareti ve palmiye yağı plantasyonları ile odun kesimi faaliyetlerinin neden olduğu habitat tahribatı yer alıyor. Ağaç tepelerindeki yaşam alanları; tarım alanı açmak ve özellikle de palmiye yağı plantasyonları için yok edilen orangutanlar, beslenmek amacıyla çiftliklere ve plantasyonlara girdikçe bu sefer de insanlar tarafından avlanıp öldürülüyor.
Palmiye yağı plantasyonları en büyük ormansızlaşma nedeni. Afrika palmiye yağı ağacı Borneo ve Sumatra’nın geniş alanlarına ekilirken, bu ağaçların meyveleri, birçok gıda ve ev ürünlerinde kullanılan, yüksek talep gören ve yenilebilir bir bitkisel yağ olan palmiye yağını elde etmek için hasat ediliyor. Palmiye yağı endüstrisinin ormanları yok etmesinden kaynaklanan bir diğer sorun ise kurtarılan orangutanların gelecekte yeniden yerleştirilmesi için uygun habitatların azalması. Rehabilitasyon merkezlerinde binlerce orangutan bulunurken, onları ait oldukları ormana geri bırakacak kadar güvenli alan hâlâ yeterince mevcut değil. Bu nedenle palmiye yağı içermeyen ürünleri ya da sürdürülebilir palmiye yağı kullanan ürünleri tercih etmek orangutanların yaşam alanlarına önemli bir katkı sunabiliyor. Öte yandan Endonezya ve Malezya’da orangutan avlamak, yakalamak, zarar vermek, öldürmek veya sahip olmak yasadışı olmasına karşın bebek orangutanlar hâlâ yasa dışı egzotik evcil hayvan ticaretinde satılmak üzere aranıyor. Dolayısıyla orangutan koruma kuruluşlarını destekleyerek, kafeste bulunan bebeklerin kurtarılmasını, rehabilite edilmesini ve sonunda ait oldukları ormana geri dönmesini sağlamak da bu hayvanların geleceği için önem teşkil ediyor.
