EKOIQ
Birleşmiş Milletler’in 11 yıl önce 31 Ekim olarak ilan ettiği “Dünya Şehirler Günü”nün 2024 teması gençleri öne çıkarıyor. Temayla gençlerin şehirlerdeki yerel yönetimlere katılımlarını artırarak iklim sorunlarını ele almadaki önemli rolü sergilenmeye çalışılıyor.
Küresel yaşamın geleceğini şehirler temsil ediyor çünkü 2050 yılı itibarıyla dünya nüfusunun %70’inin şehirlerde yaşayacağı öngörülüyor. Halihazırda yaklaşık 1,1 milyar insan şehirlerde gecekondu veya benzeri koşullarda yaşamını sürerken önümüzdeki 30 yıl içinde bu sayıya 2 milyar insanın daha ekleneceği tahmin ediliyor.
Günümüzde dünya nüfusunun büyük bölümünü barındıran şehirlerin altyapı ve hizmet yönünden hazırlıklı olması, iklim değişikliğine uyum sağlaması ve “sürdürülebilir şehir” özelliklerine sahip olabilmesi daha da fazla önem kazanıyor. Bu gerçeklikten yola çıkan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, 2013 yılında 31 Ekim tarihini “Dünya Şehirler Günü” olarak kabul etti. Bu özel günle, küresel sürdürülebilir kalkınma ve sosyal kapsayıcılıkta şehirleşmenin rolü konusunda farkındalık yaratmak, şehirleşmenin fırsatlarını değerlendirmek, karşılaşılan zorlukları ele almak ve dünya genelinde ülkeler ve şehirler arasında işbirliğini güçlendirmek amaçlanıyor.
Gençlerin Karar Alma Mekanizmalarına Dahli Önemli
“Dünya Şehirler Günü”nün 2024 teması ise, “Şehirler için İklim ve Yerel Eyleme Öncülük Eden Gençlik” olarak belirlendi. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA’lar) doğrultusunda ilerlemeler yaşanmasına rağmen şehirler, özellikle Küresel Güney’de; yoksulluk, eşitsizlik ve çevresel bozulma ile mücadele etmeye devam ediyor ve bu durum acil eylem gerektiriyor.
Uzmanlar da bu hayati süreçte gençlerin kentsel karar alma süreçlerine dahil edilmesinin önemini vurguluyor. Dolayısıyla 2024 temasıyla, yerel yönetimlerin ve gençlerin şehirlerdeki iklim sorunlarını ele almadaki önemli rolü sergilenmeye çalışılıyor. Yine aynı tema kapsamında gençlerin önerdikleri yenilikçi fikirleri vurgulamak ve bunları somut eylemlere dönüştürmenin yollarını keşfetmek de amaçlar arasında yer alıyor.
Bugüne kadar “Gelecek için Pakt” ve “Gelecek Nesiller Deklarasyonu” gibi gençlerin sesini duyurmayı amaçlayan uluslararası girişimlerin yanı sıra geçen Eylül ayında BM Genel Merkezi’nde düzenlenen “Gelecek Zirvesi”nde de gençlik meclisleri kurmak, yerel yönetimlere genç temsilcileri entegre etmek ve gençler ile politika yapıcılar arasında sürekli bir diyalog sürdürmeye yönelik eylemler önerildi. Bu çabalar, yalnızca sürdürülebilir ve dayanıklı şehirler yaratmayı değil, aynı zamanda tüm sakinlerin çeşitli seslerinin ve ihtiyaçlarının, hem bugünün hem de geleceğin yansıtıldığı şehirler inşa etmeyi amaçlıyor.
Hava Kalitesinden Atık ve Afet Yönetimine Kadar Birçok Amaç Var
“Dünya Şehirler Günü” ayrıca 2030 SKA’ları ile de uyumlu bir öneme sahip. SKA’lardan biri olan “Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar” başlığı altında, şehirleri ve insan yerleşimlerini kapsayıcı, güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir kılmak amaçlanıyor. Bu SKA ile 2030’a kadar herkesin yeterli, güvenli ve uygun fiyatlı konutlara ve temel hizmetlere erişiminin sağlanması ve gecekondu mahallelerinin iyileştirilmesi herkesin güvenli, uygun fiyatlı, erişilebilir ve sürdürülebilir ulaşım sistemlerine erişiminin sağlanması hedefleniyor.
Dünyanın kültürel ve doğal mirasının korunması ve gözetilmesi çabalarının artırılmasını da gözeten bu SKA, şehirlerde afetlere karşı kırılgan durumda bulunan insanların ve yoksulların korunması temel alınarak, afet yönetimini de geliştirmeyi önüne koyuyor. En az gelişmiş ülkelerin finansal ve teknik yardım aracılığıyla yerel malzemeler kullanarak sürdürülebilir ve dayanıklı binalar inşa etmelerinin desteklenmesi önceliklendirilirken, hava kalitesinden belediye atık yönetimine kadar bir dizi olumsuz çevresel etkilerin azaltılması da planlanıyor. Yine bu SKA çerçevesinde 2030’a kadar özellikle kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve engellilerin güvenli, kapsayıcı ve erişilebilir yeşil alanlara ve kamu alanlarına erişimlerinin güvence altına alınması da amaçlanıyor.
