EKOIQ
Sabancı Üniversitesi’nin “Sürdürülebilir Bir Geleceği Birlikte Yaratmak ve Geliştirmek” vizyonuyla hareket ettiğini belirten Sabancı Üniversitesi Genel Sekreteri Ali Çalışkan, kampüs faaliyetlerinde de üniversitenin vizyonu ve misyonu ile uyumlu olarak, çevre bilincini artırmaya, kaynak verimliliğini geliştirmeye ve çevre dostu projelerle kampüs yaşamında sürdürülebilir alışkanlıkları dönüştürmeye yönelik bir yaklaşımı benimsediklerini anlattı.
Elif YAŞAR ÖZYÜREK
Sabancı Üniversitesi, Yeşil Kampüs faaliyetlerini sürdürürken nasıl bir stratejik çerçeveye uyum sağlıyor?
Öncelikle şunu söylemek isterim ki Sabancı Üniversitesi, sürdürülebilirlik performansını ileriye taşımak ve halihazırda gerçekleştirdiği tüm faaliyetlerle gelecek dönemde alınacak kararların etkin bir şekilde yürütülmesi için stratejik odak alanları ve öncelikli konuları “paydaş analizi” ile değerlendiriyor. Üniversitemiz, “Sürdürülebilir Bir Geleceği Birlikte Yaratmak ve Geliştirmek” vizyonuyla “Sürdürülebilir Gelecek için Eğitim ve Araştırma”, “Sürdürülebilir Gelecek için Doğa ve Yaşam”, “Sürdürülebilir Gelecek için Toplumsal Dönüşüm” stratejik hedefleri doğrultusunda tüm paydaşlar için sürdürülebilir değer yaratmayı amaçlıyor. Üniversitemiz, “Sürdürülebilir Gelecek için Doğa ve Yaşam” çatı stratejisi altında gerçekleştirilen Yeşil Kampüs faaliyetlerini sürdürürken, üniversitenin vizyonu ve misyonu ile uyumlu olarak, çevre bilincini artırmaya, kaynak verimliliğini geliştirmeye ve çevre dostu projelerle kampüs yaşamında sürdürülebilir alışkanlıkları dönüştürmeye yönelik bir yaklaşımı benimsiyor.
Sabancı Üniversitesi’nin daha sürdürülebilir bir geleceğe yönelik hedef ve planları, 2030 yılına kadar “Net Sıfır” kampüse ulaşma stratejisi doğrultusunda belirlendi. Enerji tüketimini en aza indirecek teknolojilerin yaygınlaştırılması, enerji verimliliğinin ve yenilenebilir enerji kullanımının artırılması, sıfır emisyonlu araç kullanımının yaygınlaştırılması ve uygun altyapının sağlanması için çalışmalar yürütülüyor. Ayrıca kampüste atık yönetimi, su tasarrufu ve doğal kaynakların korunması gibi temel sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda çalışmalar da gerçekleştiriliyor. Üniversitemiz, sadece çevresel değil, aynı zamanda sosyal ve ekolojik açıdan da sorumlu bir kampüs oluşturmayı hedefliyor. Bu amaçla, üniversitenin sürdürülebilirlik stratejisi, toplumsal fayda sağlamaya yönelik etkinlikler ve projelerle destekleniyor.
Kampüsünüzün enerji yönetimi politikasını öğrenebilir miyiz?
Sabancı Üniversitesi tüm faaliyetlerinde “Doğa Odaklılık” ilkesi ve net sıfır felsefesi doğrultusunda paydaşları ile işbirliği yaparak gelişim alanlarında yol katediyor. Teknolojik gelişmeleri ve yenilikleri takip ederek enerji performansını sürekli iyileştirmek, iklim kriziyle mücadele etmek ve düşük karbon ekonomisine geçişe katkıda bulunmaya yönelik faaliyetler yürütmek, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını ve enerji verimliliği çalışmalarını artırarak karbon ayakizini azaltmak, ekosistemlerin ve canlıların doğal yaşam alanlarının korunmasını sağlamak, biyolojik çeşitliliği korumak ve kaynakları sürdürülebilir biçimde yönetmek doğrultusunda politika hedeflerimizi gerçekleştirmek için çalışmalar yürütülüyor ve aynı çerçevede yatırımlar da yapılıyor. Üniversitemiz, 2030 yılına kadar operasyonlarımızdan kaynaklanan kapsam 1 ve 2 emisyonları için net sıfırı hedefliyor. Bununla birlikte kapsam 3 emisyonlarımızı daha derinlemesine incelemeye ve azaltma kabiliyetimizi ölçümlemeye odaklandık.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ve Avrupa Yeşil Mutabakatı hedefleri doğrultusunda kampüsünüzde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik hangi projeleri gerçekleştiriyorsunuz?
İklim değişikliğiyle mücadele, sürdürülebilir bir gelecek için kritik öneme sahip. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) Altıncı Değerlendirme Raporu’nda (AR6), küresel ısınmadaki artış ile ortalama yüzey sıcaklıklarının Sanayi Devrimi öncesine göre 1,5 derece ile sınırlandırmanın, ekolojik sistemler ve yaşam alanları üzerindeki birçok kalıcı etkinin önlenmesi anlamına geldiğini vurguluyor. Bu sınırı geçmemek için seragazı emisyonlarını azaltmak, enerji ve iklim politikalarının uygulanmasını sağlamak, yenilenebilir enerji kullanımını artırarak enerji arzı ve güvenliğini sağlamak üniversitenin en önemli hedefleri arasında yer alıyor. Sürdürülebilir kampüs misyonu ile enerji ve doğal kaynakların verimli kullanılması benimseniyor. Üniversitemiz net sıfır hedefi ile bunu destekliyor.
Sabancı Üniversitesi’nin tedarik ettiği elektrik için uzun vadeli hedefi, yenilenebilir kaynaklardan elde edilen elektrik oranını kademeli olarak artırmak. Toplam gücü 1.100 kWe olan güneş enerjisi santralı proje yatırımı ile kampüsteki bina çatılarına güneş panelleri kurulumu 2024 yılında tamamlandı. Bununla birlikte kampüsümüz I-REC sertifikalı %100 Yeşil Enerji Anlaşması ile tüm enerji ihtiyacını yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılıyor. Tuzla yerleşkemizde bulunan doğal göletimiz üzerinde kurmayı planladığımız yüzer GES ve kampüs otoparklarımızda yenilenebilir enerji kaynaklarını artırmak için carport proje hedeflerimiz bulunuyor. Enerji verimliliği ve enerji tasarrufu projelerimiz kapsamında kampüs genelinde LED ışıklara geçiş, hareket sensörü uygulamaları ve aydınlatma otomasyon sistemlerinde yapılan iyileştirmeler sayesinde emisyonlarımız azaltıldı. Tüm kampüs binaları doğal havalandırma ve doğal aydınlatmaya sahip. Kampüs ısıtma ve soğutma sistemlerinde enerji tasarrufu sağlamak amacıyla sistem çalışma saatleri ve sıcaklıkları optimize edildi.
Yeşil Kampüs’ün atık yönetimi hakkında bilgi verir misiniz?
Çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması, iklim değişikliği ile mücadele ve döngüsel ekonomi modeline dayalı sıfır atık hiyerarşisi altında atık yönetimi oldukça önemli bir konu. Atık yönetim hiyerarşisi öncelik sırası ile atık oluşumunun önlenmesinden başlayarak, atıkların azaltılması, kaynağında ayrı biriktirilmesi, ayrı toplanması, taşınması, depolanması ve işlenmesi süreçlerini kapsayan Sıfır Atık Yönetim Sistemi kampüsümüzde uygulanıyor.
Kampüste oluşan atık miktarı, kampüs çalışanları, öğrenciler ve ziyaretçi aktivite ve nüfusundan etkileniyor. Bu sebeple, insanların kampüs içerisinde daha sürdürülebilir seçimler yapmaları için farkındalık yaratmayı amaçlıyoruz. Tüm süreçlerimizde doğal kaynakların verimli kullanılması amacıyla atık oluşumunun önlenmesi, atığın azaltılması ve yeniden kullanımının sağlanması amacı ile kampüsümüzde farkındalık ve bilinçlendirme çalışmaları yapılıyor.
Kampüste döngüsel ekonomi eylem planı çerçevesinde etkin, kapsamlı ve verimli bir atık yönetimi modeli uygulanıyor ve atık politikasını “Sıfır Atık” vizyonu ile oluşturuyor. Bu kapsamdaki çalışmalarımız doğrultusunda üniversitemiz Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ni kurarak 2022 yılında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından “Sıfır Atık Belgesi” almaya hak kazandı. Yapılan detaylı analizlerde atık karakterizasyon çalışmalarına kampüste bulunan idari binalar, fakülteler, yurtlar, spor merkezi olmak üzere toplam 39 adet binanın her katına üçlü ve ikili toplama noktaları yerleştirildi.
Kağıt, cam, metal, plastik ve metal atıkların diğer atıklara karıştırılmadan, temiz bir şekilde toplanması için mavi renkli “Geri Dönüşebilen Atıklar”, biyobozunur atıklar için kahverengi “Organik Atıklar” ve geri dönüşmeyen atıklar için siyah renkli “Diğer Atıklar” kutuları yerleştirildi ve ayrı olarak biriktiriliyor. Türüne göre doğru ayrıştırma kutularında toplanan atıkların uygun konteynerlerde toplanması sağlanıyor. Sıfır Atık Yönetim Sistemi kapsamında kampüsten toplanan tüm atıklar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilen lisanslı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderiliyor.
Sürdürülebilirlik bakış açısıyla suyun yeniden kullanımı ve geridönüşümü kapsamında kampüsünüzde hangi çalışmalar yapılıyor?
Yerleşkemizde yer alan binaların alt yapı sistemleri atık su ve temiz su (yağmur suyu) olarak ayrı kanalizasyon sistemine sahip. Yağmur suları binaların çatılarından toplanarak boru hatları ile yapay göle deşarj ediliyor. Göl yaklaşık 40.000 metrekare bir alanı kaplamakla birlikte 160.000 metreküp su hacmine sahip. Kampüsün yağmur suyu ve drenaj suyu çıkışları bu gölete bağlı ve çevredeki yer ve yüzey sularından da besleniyor. Gölde toplanan su pompa sistemi ile 208.000 metrekare arazide bulunan tüm çim alanın sulamasına katkı sağlanıyor.
Su tüketimini azaltma çalışmaları kapsamında kampüs peyzaj çalışmalarında yağmurlama ve damla sulama yöntemi kullanılıyor. Bununla birlikte daha az su ihtiyacı olan bitki seçimi çalışmaları yaygınlaştırılmaya çalışılıyor. Yeşil kampüs çalışmaları kapsamında üniversite altyapılarda su tasarruflu cihazlar, lavabo ve musluklarda su tasarruflu armatürler kullanılıyor.
Kampüsünüzde sokak hayvanlarının korunmasına ve bakımına yönelik, öğrencilerinizin de katılabildikleri etkinlikler, çalışmalar var mı?
Sabancı Üniversitesi’nde öğrenci, akademisyen ve çalışanlarımıza yeşil bir kampüs sunuyoruz. Mevcut doğal güzellikleri geliştirip doğanın bize sunduklarını titizlikle koruyoruz. Kampüsümüzün doğal ortamında biyoçeşitlilik türleri doğal hayatlarına uygun bir biçimde yaşamlarını sürdürüyor. Üniversitemizde hayvan haklarını savunma konularında aktif çalışmalar yapan, bu konuda eğlenceli bir sosyal sorumluluk gerçekleştiren öğrenci kulüplerimiz ve projelerimiz mevcut. Bu çalışmaların ana hedefleri; kampüsteki herkesi iklim değişikliğinin sonuçlarına dair bilinçlendirmek ve başta kampüs hayvanları olmak üzere hayvan haklarının önemini vurgulamak. Örneğin, fidan ekme, doğa yürüyüşleri, hayvanlar için barınak, yem ve özel alanlar oluşturulması gibi etkinlikler düzenleniyor.
