EKOIQ
İzmir’de gerçekleşen Anatolivar Projesi ve İklim Değişikliği Çağında Türkiye’de Zeytinciliğin Mevcut Durumu Çalıştayı’nda, Türkiye zeytinciliği teknik, kültürel, ekonomik, sosyoekolojik ve biyolojik çeşitlilik gibi farklı bağlamlarda ele alındı.
Anatolivar Projesi ve İklim Değişikliği Çağında Türkiye’de Zeytinciliğin Mevcut Durumu Çalıştayı, 7 Ocak günü, İzmir Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde gerçekleştirildi. Çalıştayda; Proje Evi Kooperatifi tarafından yürütülen Anatolivar Projesi tanıtılmakla birlikte iklim krizi ve Avrupa Yeşil Mutabakatı bağlamında zeytincilik sektöründe mevcut durumu ortaya koyan araştırmanın sonuçları zeytincilik sektörünün aktörleriyle paylaşıldı. Çalıştayda Türkiye zeytinciliği teknik, kültürel, ekonomik, sosyoekolojik ve biyolojik çeşitlilik gibi farklı bağlamlarda da değerlendirildi.
Araştırmayı Proje Evi Kooperatifi ile birlikte şekillendiren Yerküre Yerel Çalışmalar Kooperatifi’nden Orkun Doğan çalışmanın sonuçlarını paylaştı. Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nden Dr. Ayça Akça Uçkun iklim değişikliği bağlamında enstitü tarafından yapılan çalışmaları anlattı. Proje ortaklarından Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Mustafa Tan, zeytinciliğin Türkiye’deki durumunu, yaşanan sıkıntıları güncel bilgilerle aktardı. Ticaret Bakanlığı’ndan Didem Baykara Avrupa Yeşil Mutabakatı ve zeytinciliğe olası etkileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan Ahmet Tan ise geleneksel zeytinciliğimizin UNESCO Acil Korunması Gereken Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne dahil olması ve bu konuda yapılması gerekenler konularında sunumlar gerçekleştirdiler. Proje Evi Kooperatifi’nden Alen Mevlat konuşmasında Anatolivar Projesi hakkında ayrıntılı bilgi verirken, Levent Erkol ise geleneksel zeytinliklerin sosyoekolojik bir peyzaj olarak önemini ele aldı.
İklim Krizi ve Avrupa Yeşil Mutabakatı Bağlamında Zeytincilik Sektöründe Mevcut Durum Analizi
Bugün Türkiye’de yaklaşık 400.000 ailenin geçimlik ekonomisini oluşturan zeytin üretimi ve zeytinlik alanlarımız insan kaynaklı tehditlerin yanı sıra küresel iklim değişikliğine bağlı aşırı hava olayları, ani sıcaklık değişimleri, su stresi ve hastalıkların şiddetli gelişimi gibi etkenler nedeniyle kırılgan durumda.
İklim krizinin en yoğun hissedildiği şu dönemde geleneksel zeytinliklerin ve yerel zeytin çeşitlerinin korunması bu bağlamda büyük önem taşıyor. ANATOLİVAR – Anadolu’da Zeytin Üreticisi Toplulukların Güçlendirilmesi Projesi kapsamında gerçekleştirilen araştırma, Proje Evi Kooperatifi’nin Avrupa Birliği’nin finansal desteği ile, UZZK ve Slow Food ortaklığıyla yürütüldü. Araştırma; Türkiye’de zeytincilik ekosistemindeki aktörlerin iklim değişikliği ve Avrupa Yeşil Mutabakatı özelindeki farkındalıklarını anlamayı, sektör paydaşlarının iklim değişikliği bağlamında tutum ve davranışlarını ortaya koymayı ve iklim değişikliğinin Anadolu’daki zeytin üretimine etkilerini analiz ederek sürdürülebilir zeytincilik için stratejik öneriler geliştirmeyi hedefliyor.
Çalıştayda detaylı bir şekilde paylaşılan araştırmanın sonuçlarından bazı önemli noktalar ise şunlar: Katılımcılar iklim değişikliğinin etkilerini büyük oranda fark ediyor ve deneyimliyorlar. Ancak kavramsal olarak tanımlanmasında eksiklikler olduğu görülüyor. Özelikle üreticilerin iklim değişikliğine uyum kapasitelerinin geliştirilmesi ihtiyacı araştırmada ortaya kondu. Bununla birlikte araştırma zeytin ve zeytinyağı sektöründeki aktörlerin Avrupa Yeşil Mutabakatı ve hedefleri hakkındaki farkındalıklarının düşük olduğunu gösteriyor. Bu konuda bilgilendirme çalışmalarına ihtiyaç var. İklime dirençlilik açısından büyük önem taşıyan yerel çeşitlerin iklim değişikliği kaynaklı anomali ve stres koşullarındaki performansına dair ise farklı görüşler bildirildi. Bununla birlikte son yıllarda yerel çeşitlere olan ilginin özellikle coğrafi işaret sertifikası ve markalaşma stratejileri bağlamında artmaya başladığı ve bazı bölgelerde yerel çeşitlerin korunması ve yaygınlaştırılmasına yönelik bir çabanın olduğu da görülüyor.
Çalıştayda ayrıca özetinin paylaşıldığı araştırmanın ayrıntılı raporunun önümüzdeki günlerde yayımlanacağı da duyuruldu.
