AB Yeşil Mutabakatı Ne Getirecek?

Geçen üç yılı aşkın sürede, AB Yeşil Mutabakatı, bir tasarı olmaktan çıkıp geleceği belirleyecek yasal bir düzenleme olarak, 1 Ekim 2023’te yürürlüğe girdi bile. Peyderpey uygulamaya giren düzenlemenin iki temel aracı Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması ve Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, AB ile ticaret yapan üçüncü tarafları, dolayısıyla Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor.*

YAZI: Barış DOĞRU, Bulut BAGATIR, Erhan ARCA, Aslı ATAKAN

Avrupa Birliği (AB), 2050 yılında iklim-nötr ilk kıta olma hedefini ortaya koyduğu Avrupa Yeşil Mutabakatı’nı (AYM) açıkladığı 11 Aralık 2019 tarihinden beri aslında Türkiye’nin gündeminde. 1929 Küresel Ekonomik Krizi’nin ardından ekonomik toparlamanın nasıl sağlanacağına yönelik bir ekonomik program olan New Deal’a (Yeni Mutabakat) gönderme içeren Yeni Yeşil Mutabakat aslında ilk olarak ABD’de konuşulmaya başlandı. Ekonomi literatürünün önemli yazarlarından Thomas Friedmann’ın New York Times’ta 2007 yılında yayınlanan bir köşe yazısında kullandığı Yeni Yeşil Mutabakat (New Green Deal), efsane ekonomistlerden John Maynard Keynes tarafından formüle edilen ve ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt tarafından uygulamaya konulan New Deal’ın formülünü bir başka düzlemde yeniden uygulamayı öneriyordu. Kamu harcamalarını artırarak ekonomiyi tekrar canlandırmayı öngören iktisadi politika, ABD’nin Büyük Bunalım’dan çıkışında önemli bir rol oynamıştı.

Neredeyse bir yüzyıl sonra, iklim krizinin etkilerinin de yadsınamayacağı bir başka ekonomik krizden çıkış için Yeni Yeşil Mutabakat işe yarayabilir mi? Soruya olumlu yanıt veren ilk siyasi oluşum, Demokrat Parti’nin sol kanadı oldu. Başını New York Temsilciler Meclisi üyesi Alexandria Ocasio-Cortez ve Senatör Ed Markey’in çektiği bu grubun önerisi Senato’dan geçemedi ama cin bir kere şişeden çıkmıştı.

Avrupa Birliği, elini çok daha hızlı tutarak, Yeşil Mutabakat’ı, uzun vadeli bir ekonomik program haline getirmek için 2020 yılında çoktan kolları sıvamıştı. Geçen üç yılı aşkın sürede, AB Yeşil Mutabakatı, bir tasarı olmaktan çıkıp geleceği belirleyecek yasal bir düzenleme olarak, 1 Ekim 2023’te yürürlüğe girdi bile. Peyderpey uygulamaya giren düzenlemenin iki temel aracı Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması ve Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, AB ile ticaret yapan üçüncü tarafları, dolayısıyla Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. İhracatının çok büyük bir bölümünü AB ülkelerine yapan Türkiye’nin bu yeni sürece uyumlanması artık bir seçenek değil, bir zorunluluk. Türkiye’nin bunu ne kadar başarabileceği aslında sürdürülebilir kalkınma ve refah konusunda nerelere gelebileceğini de belirleyecek. Ancak şurası kesin ki, AB Yeşil Mutabakatı’nı önümüzdeki dönemde çok daha fazla konuşacağız; bunun için de ne olup olmadığını çok iyi anlamamız gerekiyor.

Yeni sayının tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

*Borusan Lojistik ve Bor Gümrük Katkılarıyla