Sorunların meydana gelişi, çözüm arayışlarını da beraberinde getirir. Bireylerden kaynaklanan sorunlara üretilen çözümlerin kalıcı olması davranış değişikliğiyle de ilişkilidir. Kalıcı olan davranış değişikliklerine bakıldığında genellikle süreçlerde kazan- kazan temelinde kurgulandığı gözlemlenir. Peki, sizce yerel yönetimler “atık sorununa” çözüm üretmek için nasıl bir davranış değişikliği sistemi kurgulayabilir? Antalya Muratpaşa Belediyesi Çevreci Komşu Kart Projesi ile bu konuya sürdürülebilir bir çözüm getiriyor.
Günümüzde atık olarak görülen ve toplanmasından bertaraf edilmesine kadar olan süreçte yerel yönetimlere büyük yük getiren bir sorun var: Ambalaj atıkları. Yük olmak, doğru kurgulanmamış sistemlerde sıklıkla gündeme gelir. Çevreci Komşu Kart Projesi ise, hem atık sorununa hem de belediyeye yük getiren bir iş kalemine çözüm üretiyor.
“Atma, biriktir, kazanalım” diyerek, Antalya Muratpaşa Belediyesi’nin hayata geçirdiği bu projeyle, ambalaj atıkları kaynağında ayrıştırılması için evlerden toplanıyor. Ve ayrıştırılan her plastik, cam, kağıt, metal, hanelerde kadının adına çıkarılan Çevreci Komşu Kart’ta puana dönüşüyor.
Ambalajların ağırlıklarına göre yüklenen puanlarla anlaşmalı marketlerden alışveriş yapılabildiği gibi, puanlar sinema salonlarında bilete ve Muratpaşa Belediyesi Adalya Vakfı aracığıyla üniversite öğrencilerine bursa da dönüşebiliyor. Bu projeyle 11 ayda 680 bin kilogram ambalaj atığı toplandı. 8103 aktif Çevreci Komşu Kart’a 157. 210 TL karşılığı komşu puan yüklendi.
Muratpaşa Belediye Başkanı Ümit Uysal, EKOIQ olarak katıldığımız ve Mart ayında gerçekleştirilen tanıtım toplantısında şunları dile getirdi: “Çevreci Komşu Kart projemizin çevreye, ülke ve aile ekonomisine yaptığı katkı ile hem Türkiye’deki diğer geridönüşüm projelerine örnek olacağına, hem de dünyadaki örnek uygulamalar arasına gireceğine inanıyorum. Halihazırda ambalaj atıklarının geridönüşümünde otomat uygulamasıyla birlikte kentin farklı noktalarındaki farklı renklerde çöp kutuları aracılığıyla atık toplama yaygın olarak kullanılıyor. Geridönüşüm otomatıyla sadece içecek kutusu geridönüşüme kazandırılabilirken, çöp kutusu uygulamasının ise çok başarılı olmadığını kabul etmek durumundayız. Çöp kutusu uygulaması genelde şehir hayatının gündelik akışı içinde oluşan anlık atıkların toplanmasından ibaret kalıyor. Ama Çevreci Komşu Kart ile otomatlardan farklı olarak yoğurt kasesi, şampuan, süt, deterjan kutusu, kuru gıda ve market poşetleri, kavanozlar, salça ve konserve kutuları gibi tüm ambalajlar, eski gazete, defter, kitap gibi tüm atıklar geridönüşüme kazandırılıyor.”
Sistem Nasıl Çalışıyor?
Evlerde tüketim kaynaklı ortaya çıkan ambalaj atıklarının ayrıştırılması ve sürdürülebilir bir atık yönetimi uygulamayı amaçlayan Çevreci Komşu Kart projesinde ambalaj atıkları kağıt, plastik, cam ve metal gibi niteliklerine göre ayrılıp biriktiriliyor. Biriktirilen atıklar her mahalleye be- lirlenen gün ve saatte gelen belediye görevlilerine teslim ediliyor. Ambalaj atıklarını türüne göre tartarak kabul eden görevliler, teslim aldıkları atıkların puan karşılığını Çevreci Komşu Kart’a POS cihazıyla yüklüyor. Yüklenen puanlar www.cevrecikomsukart.com web sitesinden de takip edilebiliyor.
Kartlara yüklenen puanlarla mahallerde anlaşmalı, her biri Antalya markası olan 15 marketten ekmek, süt, gazete, yumurta, deterjan gibi temel ihtiyaç maddeleriyle çocuklar için oyuncak, çikolata, kırtasiye benzeri temel ihtiyaçlar alınabiliyor. Çevreci Komşu Kart’ta bulunan puanlarla tütün, tütün mamulleri ve alkollü içecek alışverişi yapılamıyor. Aynı zamanda komşu puanlarla anlaşmalı bir sinema salonundan bilet alınabilirken puanlar Muratpaşa Belediyesi Adalya Vakfı Sosyal Yardım Fonu aracılığıyla üniversite öğrencileri için eğitim bursu olarak da kullanılabiliyor.
Çevreci Komşu Kart Kadının Adına Çıkıyor
Proje, 11 ay önce Memurevleri Mahallesi’nde pilot uygulama olarak başlamış. Yaklaşık 160 bin hanede 487 bine yakın nüfusa sahip Muratpaşa’da, 60.031 evde Çevreci Komşu Kart hakkında yüz yüze bilgilendirme yapılarak hanelerdeki kadın sakinler adına hazırlanan kartlar teslim edilmiş. Kısa sürede 8103 kullanıcının aktif olarak dahil olduğu projeyle 11 ay içinde 680 bin kilogram yerinde ayrıştırılmış ambalaj atığı toplanıp Çevreci Komşu Kartlara 157.210 TL’lik puan yüklemesi gerçekleştirilmiş.
Herkes Kazanıyor
Ambalaj atıklarının hanede ayrıştırılması sağlanarak ekonomiye ve aile bütçesine destek olunurken, aynı zamanda çöp toplama ve ayrıştırma maliyetinde düşüş, işgücü, zaman ve yakıt tasarrufu sağlandığını belirten Uysal, “Yaklaşık 28 milyon ton atığın oluştuğu Türkiye’nin 81 ilinde bu projenin uygulanması halinde toplam 6 milyon ton üzerinde kağıt-karton, plastik, metal ve cam olmak üzere değerli atık kaynağında ayrıştırılıp geridönüşüm zincirine, dolayısıyla ekonomiye kazandırılacaktır” dedi. Bunun Türkiye ekonomisine 2 milyar TL’nin üzerinde ek kaynak yaratacağını da sözlerine ekleyen Uysal, ortaya çıkan bu rakamın Çevre ve Şehircilik; Orman ve Su İşleri; Kalkınma; Gençlik ve Spor; Gümrük ve Ticaret; Bilim, Sanayi ve Teknoloji bakanlıklarının 2017 yılı bütçesinden fazla olduğunu söyledi.
Geridönüşüm İşçileri
Uysal, Çevreci Komşu Kart projesine sokaktaki atık toplayıcılarının katılımı için de çalıştıklarını ve dernekler aracılığıyla Antalya’da sayıları 6000 civarında olduğu tahmin edilen toplayıcılarla iletişim kurduklarını belirtti. Derneklerle yaptıkları görüşmelerde her sokak toplayıcısının aynı zamanda hisse sahibi olduğu lisanslı toplama şirketi kurmaları önerisini sunduklarının da altını çizdi.
About Post Author
