BM Genel Kurulu’nda Liderlerden, COVID-19 Finansal Yardım Paketi Açıklaması

Hükümetlerin ve uluslararası kuruluşların liderleri, 29 Eylül’de sanal bir üst düzey toplantıda ülkelerin ve insanların, COVID-19’un yol açtığı yıkıcı finansal ve sosyoekonomik etkileri ele almalarına yardımcı olacak eylemleri değerlendirdiler.

Çeviri: S. Sena Akkoç

Kanada Başbakanı Justin Trudeau ve Jamaika Başbakanı Andrew Holness ile Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres tarafından düzenlenen Yüksek Düzeyli Devlet ve Hükümet Başkanları Toplantısı, maliye bakanlıkları, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar ile dünyanın önde gelen ekonomistlerinden bazılarının COVID-19’un yıkıcı sosyal ve ekonomik etkilerine kapsamlı ve çok taraflı yanıt verebilecek politika seçeneklerini ve çözümlerini bulmak için beş aydır ne yaptıklarını gösterecek.

Şimdiye kadar salgının finansal etkilerine yanıt vermek için küresel olarak harcanan 11 trilyon dolarının %88’i, yükselen ve gelişmekte olan ekonomiler tarafından ödenirken yalnızca %2,5’i yüksek gelirli ülkeler tarafından ödendi. Neredeyse bir milyon kişinin hayatına mal olan ve 32 milyondan fazla doğrulanmış vakayla sonuçlanan COVID-19 salgını, sağlık krizi ve insani bir kriz olmanın ötesine geçerek benzeri görülmemiş bir küresel kalkınma acil durumu haline geldi. Salgının, 100 milyona yakın insanı aşırı yoksulluğa sürüklenmesi bekleniyor. 2020’nin sonuna kadar 265 milyon kişi daha akut gıda kıtlığıyla karşı karşıya kalabilir. Bu yılın sonunda COVID-19’un neden olduğu açlık sorunu yüzünden 12.000 kişi ölebilir. Uluslararası Çalışma Örgütü, bu yıl şimdiye kadar 500 milyon işin kaybedildiğini tahmin ediyor. Bu, ekonomik eşitsizlikleri artırarak, gelişmekte olan ülkeleri ve savunmasız grupları orantısız bir şekilde etkiledi.

COVID-19 salgını, virüsten doğrudan etkilenmeyen gelişmekte olan ülkeler için bile ihracat, turizm ve mevcut borç ödemelerine hizmet etme kabiliyetlerini tehdit ettiği için finansal sıkıntıyı daha da artırdı. Genel Sekreter, COVID-19 ve Ötesi Döneminde Kalkınma Finansmanı Toplantısının finansal krize çözümler bulmak için dünya liderlerini bir araya getireceğini söyledi. Genel Sekreter, BM Genel Kurulu’nun açılışında gelişmiş ülkelerin kendi toplumları için muazzam bir rahatlama sağladığını söyledi ve ekledi: “Çünkü buna güçleri yetiyor. Ancak gelişmekte olan dünyanın finansal yıkıma, artan yoksulluk ve borç krizlerine girmemesini sağlamalıyız. Aşağı doğru bir sarmaldan kaçınmak için kolektif bir taahhüde ihtiyacımız var.”

Başbakan Justin Trudeau, “Salgına küresel bir tepkiye ilham vermek ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA) doğru ivmeyi sürdürmek için COVID-19 bağlamında dünya liderlerinin en büyük buluşmasında bir araya geldik. Şu anda, ekonomik sistemlerimizi yeniden hayal etme, daha sürdürülebilir ve kapsayıcı bir toparlanma konusundaki ortak anlayışımızı tekrar doğrulamak ve daha iyi inşa etmek için SKA’lara ulaşma yolunda ivmeyi yeniden oluşturma fırsatına sahibiz. Yalnızca birlikte daha iyi bir dünyanın temellerini atabiliriz” dedi.

Bu arada Jamaika Başbakanı, Andrew Holness, küresel COVID-19 salgınının geniş kapsamlı etkilerinden daha güçlü bir şekilde kurtulmamız için dünya toplumlarının yeniden inşa çabalarını yürütmek için istekli bir şekilde bir araya gelmesi gerektiğini söyledi ve “Artık küresel işbirliğinin, iyileşme için her zamankinden daha önemli olduğu kritik bir noktadayız. Bu nedenle yaklaşımımız amaca yönelik ve stratejik olmalı. Şimdiye kadar mükemmel işler yapıldı. İnsanların her zaman merkezde olduğu, küresel ve ulusal düzeyde en geniş olumlu etkiyi sağlayacak, cesur ve iyi gerekçelendirilmiş hareketlerde bulunarak bu temelin üzerine inşa etmeye hazır olmalıyız. Gerçekten dirençli, kapsayıcı ve sürdürülebilir iyileşmeye ulaşmak istiyorsak, ulaşılabilir net hedefler, zaman çizelgeleri ve sistemler tanımlanmalı” dedi.

28 Mayıs’taki Üst Düzey Toplantının ardından, ülkelerin kısa vadede krizden kurtulmalarına ve uzun vadede daha iyi toparlanmalarına yardımcı olmaları için dayanıklı, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir geleceğe zemin hazırlayan politika önerileri ve çözümler üretmek için altı tartışma grubu oluşturuldu. Tartışma grupları, dış finansman, işler, işçi dövizleri ve kapsayıcı büyüme ile ilgili eyleme geçirilebilir politikalar üretmeye odaklandı: Sürdürülebilirlik için daha iyi iyileşme, küresel likidite ve finansal istikrar, borç kırılganlığı, özel sektör alacaklılarının katılımı ve yasadışı finansal akışlar. Toplantı sırasında tartışma grupları tarafından seçilen bu seçeneklerden önemli noktalar, devlet ve hükümet başkanlarına sunulacak.

Bu sürecin liderlerin gerçekleştirebileceği yüksek etkili eylemler için vurguladığı bir dizi olası yol şu şekilde:

• COVID-19 aşılarının geliştirilmesini ve üretimini hızlandırmak ve dünyadaki tüm ülkeler için adil ve eşit erişimi garanti etmek için COVAX Girişimini finanse eden kaynakların seferber edilmesi.
• Ülkelerin yeterli likiditeye erişiminin sağlanması: Özel Çekme Haklarının (Special Drawing Rights – SDR) 650 milyar dolar tutarında yeni bir genel tahsisini ve Orta Gelirli Ülkeler de dahil olmak üzere gelişmekte olan ve savunmasız ülkelere Özel Çekme Haklarının 100 milyar dolarının gönüllü yeniden dağıtımının desteklenmesi.
• Borç Servisi Askıya Alma Girişiminin (DSSI) genişletilerek sıkıntılı ülkelere ikili borç ödemeleri yapmaları için daha fazla zaman sağlanması ve buna ek olarak, özellikle Orta Gelirli Ülkelerde ve Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletlerinde, tüm ikili alacaklıların yanı sıra özel alacaklıların borç ödeme sorunlarını mümkün olan en kısa sürede çözmek için ortak bir çerçeve üzerinde anlaşılarak borç yükü sorununun doğrudan ele alınması. Borç ödemede güçlük yaşayan ülkelere bu krizde yardımcı olunacak ve her alacaklıdan, yaklaşan borç krizinin çözümünde kendi rolünü oynaması istenecek.
• Uluslararası finans kuruluşlarından gelen desteğin güçlendirilmesi: Çok taraflı kalkınma bankalarının, zamanında ve mümkün olduğu durumlarda, konjonktür karşıtı rolleriyle tutarlı ayrıcalıklı şartlarda net yeni finansman akışları sağlanarak, gelişmekte olan ekonomileri aktif olarak desteklenmeye teşvik edilmesi.
• Mevcut fonları ve tesislerin desteklenerek ve/veya gelişmekte olan ülkelere ayrıcalıklı sürdürülebilir finansman ve yatırımlar sağlamak için yeni fonlar oluşturularak COVID-19’u hafifletmek için odaklanmış finansmanın geliştirilmesi.
• ILO’nun (Uluslararası Çalışma Örgütü) %100 insana yakışır iş girişiminin desteklenerek ve sosyal koruma sistemleri ve mekanizmaları güçlendirilerek, herkes için cinsiyete duyarlı, eşitlikçi ve sürdürülebilir işlere yatırım yapılması.
• Havale maliyetlerinin düşürülmesi: Havalelerin işlem maliyetlerinin azaltılmasının desteklemeye devam edilmesi.
• Yasa dışı finansal akışların kısıtlanması: Yerel kaynak seferberliğini desteklemek için kolaylaştırıcılarla ve kazanılmış çıkarlarla mücadele edilerek çok uluslu şirketler tarafından kârın değiştirilmesi önlenerek ve yararlı mülkiyetle ilgili verilerin kullanılabilirliğini, şeffaflığını ve değişimi desteklenerek derhal harekete geçilmesi.
• İklim riski açıklamaları dahil İklimle İlgili Finansal Bildirimler Görev Gücü’nün (TCFD) iklim bilgilendirme standartlarının desteklenmeye devam edilmesi ve bunların benimsenmesinin teşvik edilmesi.
• Kısa vadeli acil müdahale önlemleri ile sürdürülebilirlik için daha iyi iyileşme sağlamaya yönelik uzun vadeli hedefler arasında köprü kurmak adına ulusal ve yerel bütçelerin SKA’lar ve Paris Anlaşması ile uyumlu hale getirilmesi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri ile Kanada ve Jamaika Başbakanlarının açılış konuşmalarının ardından altı tartışma grubunun çalışmalarının ve Bakanlar toplantısı sonuçlarını açıklayan Genel Sekreter Yardımcısı da dahil olmak üzere açılış bölümündeki konuşmacılar yer aldı. Devlet ve hükümet başkanları ile uluslararası finans kurumlarından ve ortaklardan üst düzey konuşmacıların da katıldığı toplantı, toplantı ortaklarının kapanış konuşmaları ile sona erdi.