EkoIQ Editör
İnsanların yılda 50 binin üzerinde plastik parçacık tükettiği ve çok daha fazlasını soluduğu tahmin ediliyor. Yanı sıra tek kullanımlık plastiklerin ekosistemi kirleterek insan sağlığına ve biyolojik çeşitliliğe zarar verdiği de biliniyor. Bu yıl Fildişi Sahili ev sahipliğinde düzenlenen 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde plastik kirliliği ile mücadele öne çıkıyor.
Derleme: S. Sena AKKOÇ
Küresel ölçekte her yıl, yarısı tek kullanımlık olmak üzere, 400 milyon tondan fazla plastik üretiliyor. Üretilen plastiklerin %10’undan daha küçük bir kısmı geri dönüştürülüyor. Her yıl yaklaşık 19-23 milyon ton plastik, göllere, nehirlere ve denizlere karışıyor. Bu miktar 2 bin 200 Eyfel Kulesi’nin kütlesine eşit.
İnsanlar Yılda 50 binin Üzerinde Plastik Parçacık Tüketiyor!
Mikroplastikler, yani çapı 5 mm ve daha küçük plastikler ise yiyecekler, su ve havaya karışıyor. Tüm insanların yılda 50 binin üzerinde plastik parçacık tükettiği ve çok daha fazlasını soluduğu tahmin ediliyor. Atılan veya yakılan tek kullanımlık plastikler, dağlardan okyanuslara kadar ekosistemi kirleterek insan sağlığına ve biyolojik çeşitliliğe zarar veriyor.
Dünyanın her yanından dönüştürücü bir eylemi harekete geçirmek için 5 Haziran Dünya Çevre Günü, plastik kirliliği ile mücadelenin önemini vurguluyor. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) öncülüğünde 1973’ten bu yana düzenlenen Dünya Çevre Günü’ne 2023 yılında Fildişi Sahili ev sahipliği yapıyor.
Plastik Kirliliği En Acil Küresel Krizlerden
Plastik kirliliği, biyolojik çeşitliliğin bozulması ve iklim değişikliği günümüzün en acil küresel krizleri. Plastik üretimindeki hızlı büyümenin gezegenimizin doğal sistemleri için oluşturduğu tehditlerin giderek kötüleşeceği öngörülüyor. 2040 yılına kadar şirketlerin, plastik atığın atık yönetimi maliyetlerini karşılamak için yıllık 100 milyar dolar tutarında mali riskle karşılaşması bekleniyor. Hesaplamalara göre yalnızca İtalya’da, Covid-19 salgını sırasında tıbbi koruyucu ekipmana artan talep nedeniyle 2020 yılında 160 bin ila 440 bin ton ek atık üretildi. Bu atıklar arasında bulunan tek kullanımlık maskelerin yalnızca %1’inin uygunsuz bir şekilde atılması durumunda ayda 10 milyona varan maske okyanuslara gidebilir.
Acil Taahhütlere ve Eylem Planlarına İhtiyaç Var
Plastik atıkların yörüngesinin nasıl değiştirileceğine dair küresel bir analiz olan Plastik Dalgasını Kırmak, mevcut teknolojileri ve çözümleri kullanırsak önümüzdeki 20 yılda okyanuslara giren plastik miktarını %80’e kadar azaltabileceğimizi gösteriyor.
Ancak mevcut iş yapma modellerine devam etmek bir seçenek değil. Plastik atıkların azaltılmasını sağlamak için küresel düzeyde acil taahhütlere ve eylem planlarına ihtiyaç var. Deniz Çöpü Küresel Ortaklığı, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi ve Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi gibi birkaç uluslararası anlaşma ve sözleşme, deniz kirliliğini ve çöpü azaltmak, iklim değişikliğiyle mücadele etmek (SDG 13) ve okyanusları sürdürülebilir bir şekilde kullanmak (SDG 14) için şimdiden destek sağlıyor.
Nesiller arası çevresel tehditlerin tümünde olduğu gibi plastik konusundaki değişim de sistemik düşünmeyi ve yenilikçi çözümleri gerektiriyor. Gereksiz ve sorunlu plastiklerin kullanımını azaltarak bunların göllerimizi, sulak alanlarımızı, nehirlerimizi, kıyılarımızı ve denizlerimizi kirletmesini engellemek ortak amacımız olmalı.
EKOIQ
