COP25: Her Şey Geleceğe Kaldı!

2 Aralık’ta başlayan ve planlanandan iki gün gecikmeyle ancak 15 Aralık Pazar günü tamamlanan COP25, birçok uzmana göre, iklim krizine cevap verme konusundaki beklentileri karşılayamadı. 2018 ve 2019 yıllarında ardı ardına açıklanan IPCC raporları (1,5 Derece Özel Raporu, Arazi Raporu, Değişen İklimde Okyanuslar ve Kriyosfer Raporu) ve çok sayıda uzman kuruluşun ortaya koyduğu açık kanıtlara, Greta Thunberg’in başlattığı ve dünyanın dört bir yanında düzenlenen küresel protestolara ve şiddetlenerek artan iklim etkilerine rağmen, müzakereler, ülkelerin kırmızı çizgilerinin mağduru oldu. 

Zirve’de gözlemci olarak bulunan sivil toplum kuruluşları, başta ABD, Brezilya, Avustralya ve Suudi Arabistan olmak üzere bazı G20 ülkelerini bu durumdan sorumlu tutuyor. STK temsilcileri, özellikle Paris’ten çekilme kararı veren ABD’nin Zirve’de işleri zorlaştırması ve COP25’in daha güçlü mesajlar vermesini önlemesine tepki gösterdiler.

Kanada, Japonya, Çin ve Hindistan gibi dünyanın önde gelen ekonomileri de, iklim krizinin vurduğu yoksul ülkeleri desteklemek ve 2020 yılında küresel kolektif iklim eylemini güçlendirmek konusundaki beklentilere ve taleplere karşı kayıtsız kalmakla suçlanıyor.

Avrupa Birliği (AB) ise gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında köprü olma rolünü üstlenmeye çalıştı. Yine de AB, Küçük Ada Devletleri, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri, bu zorlu müzakerelerde, başta 2020’de iklim eylemlerini güçlendirme konusu olmak üzere birçok konuda, Paris Anlaşması’nın bütünlüğünü korumayı başardı.

Anlaşmaya taraf olan ülkeleri Glasgow’da düzenlenecek COP26’da zorlu müzakereler bekliyor. Gelecek sene müzakerelerin başkanlığını yürütecek Birleşik Krallık ile AB’yi , Paris Anlaşması’nın hedefleri ile mevcut emisyonlar arasındaki açığı kapatma konusunda yoğun bir gündem bekliyor. Ülkelerin, anlaşmaya göre 2020 yılında daha önce anlaşma onaylanırken verdikleri iklim hedeflerini (Ulusal Katkı Beyanı – NDC) yenilemeleri gerekiyor.

Müzakere Masası:

Ülkelerin önünde dört temel konu bulunuyordu. Şimdi Zirve’nin ardından bu konularda alınan kararlara bakalım.

2020 İklim Eylemleri

Karar, mevcut iklim eylemleri ile Paris Anlaşması’nın hedeflerine ulaşmak için gerekli olan emisyon azaltımı arasındaki büyük farkın kapatılmasına ve 2020 yılında, tüm tarafların mümkün olan en yüksek azaltım ve adaptasyon hedeflerini ortaya koymalarının aciliyetine vurgu yapıyor.

Karbon Piyasaları

Ülkeler karbon piyasaları konusunda bir anlaşmaya varamadı ve bu konudaki karar bir sonraki iklim zirvesine bırakıldı. Müzakerelerin son saatlerinde, anlaşmanın çevresel bütünlüğünü korumak ve çifte sayım (double counting) sorununun önüne geçmek için 30’dan fazla ülke “San Jose Principles” adlı belgeyi yayımladı.

Kayıp ve Zarar

Kayıp ve zarar konusundaki çalışmaları yönetmek için de Santiago Ağı kuruldu. Ancak metin, uzmanlara göre bir önceki metinden daha zayıf.

Kayıp ve zarara vurgu yapan bölüm, giriş metninden çıkarıldı. Karar, uluslararası kurumların kayıp ve zarar konusundaki çabaları desteklemesi gerektiğine vurgu yapıyor. Gelişmiş ülkelerin bu konuda gelişmekte olan ülkelere verdiği desteği artırmalarının önemi metinde vurgulanırken, Yeşil İklim Fonu (GCF) yönetimini kayıp ve zararın önlenmesine verdiği desteği devam ettirmeye ve Varşova Kayıp-Zarar Mekanizması’nın stratejik çalışma gruplarının sonuçlarını göz önünde bulundurmaya davet ediyor. Kayıp ve zarar konusunun finansmanı tartışmaları ise GCF yönetimine bırakılıyor.

Okyanuslar ve Karasal Ekosistem

Okyanuslar ve karasal ekosistem üzerindeki iklim etkileri için yeni bir Birleşmiş Milletler çalışması başlatılıyor. Bu çalışma süreci, azaltım ve adaptasyon eylemini güçlendirmeyi amaçlıyor. Özellikle karasal ekosistemlerinin adaptasyonu konusuna yoğunlaşılacak.

Alınan ve alınamayan kararlarla birlikte 2020 yılı, iklim eylemi açısından oldukça kritik bir dönemeç haline geldi. Avrupa’nın Yeşil Düzen Belgesi ve 2050’de ilk iklim nötr kıta olma hedefi ile 2020 yılında planlarını yenileyeceğini taahhüt eden 70’ten fazla ülke, Madrid’de başarılamayanın Glasgow’da, COP26’da başarılabilmesi açısından elimizde kalanlar…

COP25’te alınan tüm kararlara buradan ulaşabilirsiniz.