COP27 Sürerken Kayıp ve Hasar Fonu için Hangi Ülkeler Taahhüt Verdi?

COP27’nin en hassas konularından biri olan kayıp ve zarar mekanizması finansmanına dair gelişmiş ülkeler taahhütler vermeye başladı.

Yazı: Bulut BAGATIR

Mısır’da devam eden iklim müzakereleri devam ederken “kayıp ve zarar mekanizması finansmanı” COP27’nin en hassas konularından biri. Gelişmekte olan ülkelerin iklim krizindeki tarihsel sorumluluğu yok denecek kadar az ancak seller, kuraklık ve fırtınalar şimdiden bu ülkelere ağır darbeler vuruyor. Gelişmiş ülkeler ise bugüne kadar tarihsel sorumluluklarını kabul etmeye ve bu konuya özel bir fon oluşturmaya yanaşmadı. Uzun yıllardır süren tartışmaların ardından kayıp ve zarar mekanizması finansmanı ilk kez COP’un resmi müzakere gündemine dahil edildi.

Bu yılki COP’ta meselenin tamamen çözülmesi beklenmiyor. COP27 Başkanı Sameh Shoukry, şu anda COP27 gündeminde yer alan “kayıp ve hasar” tartışmalarının tazminat garantisi vermeyeceğini veya zorunlu olarak sorumluluğu kabul etmeyeceğini, ancak en geç 2024’te kesin bir kararla sonuçlanmayı amaçladığını ifade etti. Gelişmiş ülkelerden bazıları ise bu konuda ABD ve AB gibi ülkeleri ve blokları cesaretlendirici adımlar atmaya başladı.

Ülkeler ve Taahhütleri

İskoçya, geçtiğimiz yıl Glasgow’da COP26 zirvesinde kayıp ve hasar fonu sunan ilk ülke oldu. 2 milyon sterlinlik bir taahhütte bulunan İskoçya buna ek olarak COP27’de 5 milyon sterlinlik bir bütçe daha ayırdığını duyurdu.

Kayıp ve hasar mekanizmasına fon ayıran bir diğer ülke ise Danimarka. Baltık ülkesi, kuzeybatı Afrika’daki Sahel bölgesi de dahil olmak üzere kırılgan bölgelere odaklandı ve geçtiğimiz Eylül ayında 13 milyon dolar taahhüt etti.

Almanya ise “Küresel Kalkan Girişimi” kapsamında 170 milyon euroluk bir taahhütte bulundu. Almanya’nın girişimi insani yardımdaki kusurları düzeltmeyi amaçlıyor ancak arkasında yeni bir para kaynağı olmaması aktivistleri endişelendiriyor.

Kayıp ve hasar fonuna ilişkin COP27’de yapılan bir başka açıklama ise Avusturya’dan geldi. Dün ülkenin İklim Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Avusturya’nın önümüzdeki dört yıl içinde kayıp ve hasarla mücadele için en az 50 milyon euro sağlayacağı duyuruldu.

Fonlar, iklim kaynaklı doğal afetlerden zarar gören ülkelere teknik destek sağlayan bir BM programı olan Santiago Ağı’nı ve aşırı hava koşullarına yatkın ülkelere erken uyarı sistemleri sağlayan bir programı destekleyecek.

İrlanda Başbakanı Micheal Martin de Almanya’nın Küresel Kalkan Girişimi’ne 10 milyon euro sağlayacağını duyurdu. Yanı sıra Belçika da Güney Afrika ülkesi Mozambik’e 2023’ten 2028’e kadar 25 milyon euroluk iklimle ilgili destek paketinin bir parçası olarak 2,5 milyon euro sözü verdi.

Yeni Zelanda bugün, gelişmekte olan ülkelerdeki kayıp ve hasarı gidermek için iklim finansmanına 20 milyon Yeni Zelanda doları tahsis edileceğini duyurdu.

Ülkelerin deneyimlediği veya deneyimleyeceği onlarca veya yüz milyarlarca dolarlık zararla karşılaştırıldığında toplam miktarlar çok küçük, ancak sembolik de olsa önemli.