Denizlerdeki Hayalet Ağlar Mikroplastiklere Dönüşüyor!

Her yıl milyonlarca ton plastik atık denizlere karışırken bunların önemli bir bölümünü balıkçılar tarafından kaybedilen veya terk edilen hayalet ağlar oluşturuyor. Verilere göre, her yıl yaklaşık %2 oranında balıkçı ağı denizlerde kayboluyor ve bu ağlar mikroplastiklere dönüşerek besin zincirine karışıyor. İTÜ GVO Dr. Natuk Birkan Ortaokulu öğrencileri, hayalet ağların ürettiği plastik atıkların yerini bulacak elektronik takip sistemi geliştirerek sürdürülebilir bir deniz yaşamının önemine dikkat çekti. 

Deniz ekosistemleri tüm dünyada ve Türkiye’de, plastik kirliliği nedeniyle ciddi bir tehdit altında. Her yıl milyonlarca ton plastik atık denizlere karışırken bunların önemli bir kısmını balıkçılar tarafından kaybedilen veya terk edilen hayalet ağlar oluşturuyor. Bu ağlar, kontrolsüz avlanmaya devam ederek deniz canlılarına büyük zararlar veriyor.

İTÜ Geliştirme Vakfı Okulları (GVO) Dr. Natuk Birkan Ortaokulu öğrencilerinden oluşan Çevrenin Genç Sözcüleri ekibi, yaptığı araştırmalarda hayalet ağların Marmara ve Ege Denizi başta olmak üzere tüm denizlerimizde büyük kayıplara yol açtığını tespit etti. Verilere göre, her yıl yaklaşık %2 oranında balıkçı ağı denizlerde kaybolurken, bunlar nesli tükenmekte olan birçok canlıya zarar veriyor. Mikroplastiklere dönüşerek besin zincirine karışan bu ağlar, ekosistemi ve insan sağlığını tehdit ediyor.

Hayalet Ağlar Denizde Kaldığı Sürece Avlanmaya Devam Ediyor!

Öğrenciler çözüm üretmek amacıyla ilk adımda konuyu daha iyi anlamak için Çanakkale 18 Mart Üniversitesi’nden Prof. Dr. Adnan Ayaz ile görüşmeler gerçekleştirdi. Prof. Ayaz, hayalet ağların denizde kaldıkları sürece avlanmaya devam ettiğini ve ekosisteme ciddi zararlar verdiğini belirtti. Öğrenciler daha sonra Sarıyer bölgesindeki balıkçılarla yapılan görüşmelerde, bazı ağların kötü hava koşulları ve teknik aksaklıklar nedeniyle denizde kaldığını öğrendiler. Balıkçılar ayrıca kaçak avlanma yapan bazı kişilerin yakalanmamak için ağlarını kasten denize bıraktıklarını ve bu nedenle daha sıkı denetimlerin hayata geçirilmesinin önemli olduğuna dikkat çektiler.

Öğrencilerden Çözüm Önerileri

Öğrenciler son aşamada İTÜ’den Dr. Oktay Eren Türeyen ile de görüşerek çözüm önerileri geliştirdiler. Bu adımda hayalet ağların yerini tespit edebilmek amacıyla okuldaki maker atölyesinde Arduino tabanlı bir prototip geliştirildi. Öğrencilerin ürettikleri elektronik takip sistemi, balıkçıların kaybolan ağlarını bulmalarına yardımcı olmayı amaçlıyor. Çevrenin Genç Sözcüleri ayrıca, okulda farkındalık çalışmaları yapılarak akranlarının bu konuda bilinçlenmesi sağladı. Gönüllüler denizlerdeki hayalet ağ tehdidine karşı kamuoyunun dikkatini çekmek ve yetkililerin daha etkin önlemler almasını sağlamak için farkındalık çalışmaları sürdürmeyi planlıyor. Gençler sürdürülebilir bir deniz yaşamı çok önemli olduğu için tüm toplum bu konuda sorumluluk almaya davet ediyor.