Dünya Görsel-İşitsel Miras Günü: Hayatın Öğretici İzleri

Bu yıl “Dünyaya Açılan Pencereniz” teması ile kutlanan Dünya Görsel-İşitsel Miras Günü, dünyanın dört bir yanındaki insanların hayatları ve kültürleri hakkında anlatılan hikayelerin bilinmesine imkan tanıyor. Toplumsal belleğimizi yansıtan bu arşivler, paha biçilemez bir mirası temsil ediyor.

Derleme: S. Sena AKKOÇ

UNESCO’nun 21. Genel Konferansı’nda (1980), Hareketli Görüntülerin Koruma Altına Alınması ve Muhafazasına İlişkin Tavsiye Kararı’nın kabulü, her yıl 27 Ekim’de, “Dünya Görsel-İşitsel Miras Günü” olarak kutlanıyor. Sinema filmleri, film şeritleri, ses ve video kayıtları gibi grafik çalışmalarını ifade eden görsel-işitsel belgelerin önemine dikkat çeken bugünün 2023 yılı teması “Dünyaya Açılan Pencereniz” olarak belirlendi.

Tema, katılma olanağı olmayan olaylara tanıklık etmeye ve geçmişin sesini dinlemeye ortam sağlayarak dünyaya açılan bir pencere görevi görmenin önemini vurguluyor. Kaydedilen seslerin ve görüntülerin araştırılması ve sunulması yalnızca kültürel zenginliklerin değer görmesini sağlamıyor. Aynı zamanda bu belgelerden çeşitli dersler çıkarılmasına da imkan tanıyor. Bununla birlikte kutlamalar, UNESCO ve Görsel-İşitsel Arşiv Dernekleri Koordinasyon Konseyi’nin görevlileri ve bu amaç doğrultusunda çalışan kurumların onurlandırılması açısından da önem taşıyor.

“Arşivler Dev Mezarlıklar Değildir”

Görsel-işitsel arşivler, dünyanın dört bir yanındaki insanların hayatları ve kültürleri hakkında hikayeler anlatıyor. Toplumsal belleğimizi yansıtan, paha biçilemez bir mirası temsil eden bu arşivler, topluluklar arasındaki kültürel, sosyal ve dilsel çeşitliliği de gözler önüne seriyor. Değerli bir bilgi kaynağı görevi gören arşivler, ortak paylaşımımız olan dünyamızı daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor.

Tüm hafıza kurumlarının görsel-işitsel mirası koruma altına alırken toplumun ve gelecek nesillerin bu mirasa erişimini sağlaması önem taşıyor. Meksikalı şair ve eski UNESCO Genel Direktörü Jaime Torres-Bodet, “Arşivler dev mezarlıklar değildir. Onlar toplumun deneyimleri, maceraları, sorunları ve dramlarıyla dolu yerler… Bu nedenle insan bilincinin sürekliliğini temsil eden bu alanlar hem iyi bir yönetimin mümkün olduğunu gösteriyor hem de hayatın öğretici izlerini taşıyor” diyerek arşivlerin önemine dikkat çekiyor.

Kültürel mirasın korunması amacına hizmet etmek için UNESCO Arşivleri, “Ortak UNESCO Tarihimizi Dijitalleştirmek” adlı bir proje geliştirdi. Koleksiyonlar, hedefleri gerçekleştirmek için gösterilen fikirlerin, eylemlerin, programların, projelerin ve çabaların öyküsünü anlatıyor. Proje kapsamında kurulan UNESCO Arşiv Dijitalleştirme Laboratuvarı ise depolama, işleme ve kalite kontrol çalışmaları ile birlikte arşiv mirasını dijitalleştirmek için çalışmalarını sürdürüyor.

UNESCO’nun kurumsal arşivleri ve görsel-işitsel koleksiyonları;