Avrupa Birliği’nde 1 Ağustos’ta yürürlüğe giren dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası” bu alandaki teknolojilerin kullanımına sıkı düzenlemeler getiriyor. Kurallar, yapay zeka sistemlerini topluma zarar verme seviyesine göre gruplandırıyor. Kurallara uymayan şirketleri ise küresel cirosuna oranlı milyonlarca euro’luk para cezaları bekliyor.
Avrupa Birliği üyesi ülkeler tarafından 25 Mayıs’ta kabul edilen dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası”, 12 Temmuz’da AB’nin Resmi Gazetesi’nde yayımlanmasının ardından 1 Ağustos’ta yürürlüğe girdi. Yasa ile AB ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine zarar vermeyecek şekilde işlemesi hedefleniyor.
Yüksek Riskli ve Az Riskli Alanlar Belirlendi
Kurallar, yapay zeka sistemlerini topluma zarar verme seviyesine göre gruplandırıyor. Risk derecesi arttıkça kurallar katılaşıyor. Yapay zeka sistemlerinin ulaşım, sınav puanlaması, cerrahi işlemler, istihdam prosedürleri, banka kredileri için yapılan değerlendirmeler, vize başvurularının incelenmesi gibi insan hayatını ciddi ölçüde etkileyebilecek, insan sağlığını tehdit edebilecek alanları “yüksek riskli” olarak sınıflandırıldı. “Az riskli” alanlar ise yapay zeka destekli video oyunları veya spam filtreleri gibi uygulamaları içeriyor.
Sorumluluklar Net Şekilde Tanımlandı
AB Komisyonu, halihazırda AB üyesi ülkelerde kullanılan sistemlerin büyük çoğunluğunun bu kategoriye girdiğini belirtiyor. Risk derecesine göre yapay zeka uygulamalarının kullanımı için koşulların belirlenmesinin yanı sıra uygulamanın dağıtıcıları ve sağlayıcıları ile kullanıcılarına düşen sorumluluklar da net şekilde tanımlanıyor.
“Kabul Edilemez” Sistemler Tümüyle Yasaklanıyor
“Kabul edilemez” risk grubuna giren sistemler ise tümüyle yasaklanıyor. Yüz görüntülerinin internetten veya kapalı kamera sistemlerinden alınması, iş yerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma, sosyal puanlama, cinsel yönelim veya dini inançlar gibi hassas verileri çıkarmak için biyometrik sınıflandırma yapılması yasak kapsamına giriyor. İnsan davranışını manipüle eden veya insanların zafiyetlerinden yararlanan yapay zeka sistemleri de yasaklanıyor.
Şirketlere Yüksek Para Cezaları Verilebilir
Video, metin, görüntü oluşturma, başka dilde konuşma, hesaplama veya bilgisayar kodu yazma gibi çok çeşitli farklı görevleri yerine getirebilen büyük sistemlere özel kurallar getiriliyor. “Genel amaçlı yapay zeka” sistemlerinin piyasaya sürülmeden önce çeşitli şeffaflık kriterlerine uymasının sağlanması öngörülüyor. Kurallara uymayan şirketleri ise küresel cirosuna oranlı milyonlarca euroluk para cezaları bekliyor. Yasaklı bir teknolojinin kullanılması halinde söz konusu şirkete 35 milyon euro’ya ya da küresel cirosunun %7’sine kadar para cezası kesilebilecek. Başka hükümlerin ihlali durumunda ise 15 milyon euro’ya veya yine cironun %3’üne kadar para cezaları verilebilir.
Yasanın 1 Ağustos’ta yürürlüğe girmesinin ardından yasaklar, altı ay sonra uygulanabilir hale gelecek. Genel amaçlı yapay zeka modelleri için yönetim kuralları ve yükümlülükler, 12 ay sonra geçerli kılınacak. Yasa tüm boyutlarıyla iki yıl sonra uygulanabilecek.
About Post Author
