EKOIQ
Belçika Parlamentosu, Perşembe günü onayladığı Ceza Kanunu ile ekokırım suçunu ulusal ve uluslararası düzeyde tanıyan ilk Avrupa ülkesi oldu.
Tümüyle yenilenen Belçika Ceza Kanunu’nda bundan böyle ekokırım da insanlık suçları ve soykırım benzeri suçlarla birlikte kabul ediliyor. Yeni çevre katliamı yasası, doğaya karşı ciddi, büyük ölçekli ve geri dönüşü olmayan suçların 20 yıl hapis ve 1,6 milyon euro para cezasına çarptırılmasını mümkün kılıyor. Kanun ile birlikte Belçika, Avrupa Birliği’nin (AB) revize edilmiş Çevre Suçları Direktifi’ne uyum sağlayan ilk AB üyesi ülke oldu.
Ekokırım suçu yasası, büyük petrol sızıntıları gibi çevre üzerinde yıkıcı etkilere yol açan vakaları ulusal düzeyde önlemeyi ve cezalandırmayı amaçlıyor. Yasa, karar alma mekanizmasındaki yetkili bireylere ve şirketlere uygulanabilecek. Belçika çevre mevzuatı Flaman, Valon ve Brüksel olmak üzere üç bölgesel hükümetin yükümlülüğü altında olmakla birlikte yeni yasa, Kuzey Denizi ve nükleer atık yönetimi gibi Federal Hükümet’in yetkili olduğu alanlarda geçerli olacak.
“Direktif, Bölgeleri Teşvik Etmeli”
Ekokırımın uluslararası suç olarak tanınmasına yönelik çalışmalar yürüten Stop Ecocide vakfının Belçika Direktörü Patricia Willocq, yeni yasa tasarısının sınırlı iç kapsamı olmakla birlikte kararın büyük bir gelişme olduğunu belirtti. Willocq, AB üyesi 27 ülkenin de yerel ceza kanunlarını güncellenmiş Çevre Suçları Direktifi ile uyumlu hale getirmekle görevli olduğunu hatırlattı. “Ortaya konan çabanın Federal ve Bölgesel çevre ceza kanunları arasındaki eşitsizlikleri önemli ölçüde azaltacağını tahmin ediyoruz” diye konuşan Willocq, “Belçika, AB Başkanlığını yürüttüğü için bu direktif, bölgeleri kendi yetki alanlarında üzerlerine düşeni yapmaya teşvik etmeli” dedi.
Uluslararası Hukukta Beşinci Suç: Ekokırım
Ceza kanununda yer alan yasa, Stop Ecocide vakfı tarafından 2021’de önerilen ortak tanımla temellendi. Daha önce soykırımı, insanlığa karşı işlenen suçları, saldırı ve savaş suçlarını tanıyan ülke şimdi de uluslararası hukukta beşinci bir suçu tanıyarak ceza kanununa doğa merkezli bir unsur ekledi: Ekokırım. Böylelikle Belçika, ekokırımı uluslararası bir suç olarak tanıyan ilk Avrupa ülkesi oldu.
Ekokırım Yasası TBMM’ye Sunuldu
Türkiye’nin birçok noktasında devam eden doğa yıkımlarının önüne geçmek isteyen yaşam savunucuları da 28 bin ıslak imzayla birlikte 5 Ocak’ta, Ekokırım Yasası teklifini Meclis’e giderek siyasilere sunmuş ve 2024’ü “Ekokırım Suçuna Karşı Mücadele Yılı” olarak ilan etmişti. Ancak yasa teklifiyle ilgili olarak henüz iktidar tarafından bir geri dönüş alınamadı.
Türkiye’deki ve dünyadaki gelişmelere ilişkin açıklama yapan İklim Adaleti Koalisyonu Ekokırım Çalışma Grubu üyesi İlksen Dinçer Baş, “Dünyada da Türkiye’de de gönüllü ekipler çalışma yürütüyor. Hepimiz aynı şeyi talep ediyoruz” dedi ve Belçika’nın kararını iki yıl içinde takip edecek 27 ülkenin daha olduğunu vurguladı.
“Ekokırımın Suç Olarak Ceza Hukukumuzda Yer Alması için…”
Ekokırım Yasası Yurttaş İnisiyatifi tarafından yapılan açıklamada ise ekokırım suçunun tüm unsurlarının İliç örneğinde görüldüğünün altı çizildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Doğa ve yaşam savunucularının, çevre örgütlerinin ve ekolojistlerin, yurttaştan yurttaşa yürüttükleri kampanya sonucunda toplanan imzalar parti ayrımı gözetmeksizin, tüm vekillerin masasına ulaşmıştır. Eğer vekiller gelecekte, İliç gibi büyük ekokırımlardan ülkemizi korumak istiyorlarsa dünyanın bu konuda aldığı önlemleri yerine getirir ve ekokırımın suç olarak ceza hukukumuzda yer alması için gereken Meclis oturumlarını başlatırlar.”
Ekoloji Birliği de Erzincan İliç’teki Çöpler Altın Madeni’nde siyanürlü yığın liçi sahasındaki çökme sonucu oluşan çevre felaketinin ardından 175 kuruluş adına ortak açıklamada bulundu. “Yaşanılan tartışmasız ekokırım olup doğaya, tüm canlılara ve insanlığa karşı kasıtlı olarak işlenmiş bir suçtur” denilen açıklamada, iktidarın şirketlerle el ele ekokırım ve insanlık suçu işlediği eleştirisi yöneltildi.
