İklim bilimci Prof. Dr. Murat Türkeş, insan kaynaklı iklim değişikliğinin Akdeniz Havzası’nın tropikleşmesini ve yılın büyük bölümünde tropikal sıcaklık rejiminin egemen ve etkili olmasını daha da hızlandırıp kuvvetlendireceğini söylerken “En yüksek tehlike düzeyinde yangın uyarısı ve alarmı sürdürülmelidir” dedi.
YAZI: Bulut BAGATIR
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu ve TEMA Vakfı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, Türkiye’nin iklim krizinin etkileri nedeniyle geçtiğimiz haftadan itibaren mücadele ettiği yangınlara ilişkin açıklama yaparken, yüksek hava sıcaklıklarına, uzun süreli ve şiddetli sıcak hava dalgalarına, ısı krampına, ısı bitkinliğine ve sıcak çarpması ile daha fazla orman yangın tehlikelerine karşı uyarıda bulundu.
Toplamda 5 noktaya dikkat çeken Türkeş’in uyarıları şu şekilde:
- Türkiye ile birlikte Akdeniz Havzası ülkelerinin hemen tümünde 2021 yazında yaklaşık 1.5 aydır yüksek tropikal sıcaklıklar ve sıcak hava dalgaları yaşanıyor. Yüksek hava sıcaklıklarının, şiddetli ve uzun süreli sıcak hava dalgalarının bugünden başlayarak önümüzdeki en az 12-15 günlük dönemde de Türkiye’nin özellikle batı, güney, güneydoğu ve doğu bölgelerinin (Doğu Anadolu’nun kuzey ve kuzeydoğusu dışında) önemli bir bölümünde etkili olacağını, hava sıcaklıklarının normallerine göre 3-8 derece daha yüksek olacağını öngörüyoruz.
- Orman yangını tehlikesi, hangi nedenlerle çıkarsa/çıkarılırsa çıksın, özellikle bu yangınların yönetimi ve denetimi çok zor olan büyük yangınlara dönüşebilme olasılığı en yüksek olan Türkiye’nin Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Güney Ege bölümündeki dağlık alanların fön etkisinin (poyraz gibi kuzeyli hava akımlarının denetiminde dağların güney bölümlerinde gelişen çok sıcak ve çok kurak hava koşulları) yaşanabileceği güney, güneydoğu ve güneybatı yamaçlarındaki ya da eteklerindeki orman ve çalılık vejetasyonda yüksek ve çok yüksek olasılık düzeyindedir.
- Yurttaşlarımızı ve milyonlarca canlıyı kaybettiğimiz çok üzücü Manavgat yangın alanı dahil, Akdeniz kıyılarında hâlâ etkili olan sinoptik meteorolojik koşulların denetiminde etkisini sürdürebilecek olan çok sıcak-çok kuru ve hamleli rüzgar koşullarının da görülebileceği fön oluşum kuşaklarında ve/ya da yamaçlarında, örneğin, Marmaris, Antalya, Muğla, Bodrum, Manavgat, Alanya vb. yörelerdeki yüksek ve çok yüksek yangın tehlike olasılığına dikkat edilmelidir.
- En yüksek tehlike düzeyinde yangın uyarısı ve alarmı sürdürülmelidir.
- Önümüzdeki yıllarda, insan kaynaklı iklim değişikliği/küresel ısınma Akdeniz Havzası’nın tropikleşmesini -henüz bir kış mevsimimiz olmasına karşın- ve yılın büyük bölümünde tropikal sıcaklık rejiminin egemen ve etkili olmasını daha da hızlandırıp kuvvetlendirecektir.
Neler Yaşandı?
Antalya’nın Gündoğmuş ilçesinde alevler gece altı mahalleye sıçradı. Manavgat’ta dağlık ve etrafı tamamen ormanlık olan Kızıldağ Mahallesi’ndeki bütün evler tahliye edildi. Bölgede 4 milyon euroluk güneş enerji santralinin olduğu bölge de alevler içerisinde kaldı.
Sabah saatlerinde Marmaris, Köyceğiz, Milas, Bodrum ve Kavaklıdere’deki yangınlara havadan müdahale başladı. Son kötü haber Uşak’tan geldi. Uşak’a bağlı Sorkun köyü yakınlarındaki ormanlık alanda çıkan yangına müdahale ediliyor.