Evdeki Ekolojik Merkez Mutfak

Etikete dikkat! Vazgeçilmez mutfak araçları fırın/ocak gibi pişirme, buzdolabı /derin dondurucu gibi saklama aletleriyle bulaşık makinelerinin enerji etiketine dikkat etmek son derece önemlidir. Yeni bir buzdolabı 810 yaşındakilere oranla çok daha az enerji tüketir. Elektrik işleri Etüd idaresi Genel Müdürlüğünün belirttiğine göre, enerji verimliliği etiketinde A sınıfı yazan bir alet almak, enerji tüketiminde yüzde 45 tasarruf sağlıyor. Bu nedenle idare, enerji verimliliği etiketinde A, B ve C sınıfı yazan aletlerin satın alınması ve kullanılmasını öneriyor. Bunun yanı sıra, her aletin ekolojik kullanımıyla ilgili püf noktaları vardır. Örneğin:
• Derin dondurucudan alınan birkaç buz parçası buzdolabının alt bölmesindeki bir kap içinde 34 gün bekletilirse, soğutmaya destek olur ve enerji tasarrufu sağlanır.
• Buzdolabının arkasında bulunan ızgaralı çerçeve ile altında ve arkasında bulunan açıktaki toz tutabilecek bölümleri yılda en az bir defa temizlenmelidir.
• Buzdolabına konan sıvıların ve sulu yiyeceklerin üstü kapatılırsa, dolap içindeki nem oranı artmaz ve buzdolabı fazla çalışmaz.
• Bulaşık makinesi tamamen doldurulmalı ancak yerleştirirken etrafta en az 5 cm boşluk bırakılmalıdır.
• Bulaşık makinesi son durulamayı yaptıktan sonra ya da kurutma aşaması bitmeden kontrol düğmesi kapatılırsa, bulaşıklar kendi kendine kurur, enerji tasarrufu sağlanır. Ekolojik alışveriş ilkeleri Ekolojik alışveriş, ekolojik ürünler almak ve çevreyi düşünerek alışveriş yapmaktır. Mutfağın ekolojik bir merkez olabilmesi için yapılabileceklerin bazıları:
• Kutuda, şişede, pakette veya tenekede, neyin içinde satılıyor olursa olsun, her ürünün mutlaka etiketi okunmalıdır. Eve alınan her ürünün içinde ne olduğu bilinmelidir.
• Sadece ihtiyaç duyulanlar satın alınır ve alışverişe çıkmadan önce mutlaka bir liste yapılırsa, alışveriş ekolojik olduğu kadar ekonomik olur.
• Mümkün olduğu kadar yakın bölge ve ülkede üretilmiş gıdalar tercih edilmelidir.
• Kullanılan naylon torba ve ambalaj miktarını azaltmak, file veya çevre dostu torbalar kullanmak petrol tüketimini azaltacaktır.
Tahıl, sebze ve meyve ağırlıklı beslenme Yetiştirilme yöntemleri, nasıl ambalajlandıkları bazı farklılıklar oluştursa da, hayvani gıda üretimi (et, süt ve yumurta) sebze ve tahıl üretimine göre, daha fazla karbon salımına neden olur. Uzmanların belirttiklerine göre, 100 kalori verecek bir tahılın yetiştirilmesi sırasında 11 gram karbondioksit atmosfere karışıyor. 100 kalori verecek bir domatesin yetiştirilmesinde 52 gram, yumurtanın yetiştirilmesinde 394 gram ve sığır eti üretiminde ise 1431 gram karbondioksit atmosfere salınıyor. Yiyeceklerin su ayak izi de dikkat ister. Bu onların yetiştirilmeleri ve hazırlanmaları sırasında kirletilen veya buharlaşan temiz su miktarıdır. Bu konuda da tahıl, sebze ve meyveler öne çıkıyor. 1 kalori verecek bir sebze veya yeşillik için 1 litre su gerekirken, 1 kalori verecek et için bunun sekiz katı kadar, bir yumurta için 135 litre, bir dilim ekmek için 40 litre ve bir dilim peynir için 50 litre su gerekiyor. Sonuç: Tahıl ve sebze yemek, insanları n olduğu kadar gezegenin sağlığı bakımından da yararlıdır. Dana etinden bir hamburgerin üretiminin toplam ne kadar suya mal olduğunu biliyor musunuz? Tam 2400 litre su. Yani yuvarlak bir hesapla dört kişilik bir aile haftada bir hamburger yerse, yılda 499.200 litre su ayak izi bırakmış olur. Bir çizburger ise 4,9 kg karbon salımına neden oluyor. Dört kişilik bir ailenin haftada bir kere çizburger yediğini varsayarsak, yılda 1019.2 kg karbon salımı ortaya çıkar. Bu da ortalama bir buzdolabının yıllık karbon salımından (922 kg) daha fazladır. Bir Hamburger = 2400 litre su Pişirme sırasında enerji tasarrufu Harika yemek tarifleri iştahımızı kabartsa da, bu yemekleri pişirirken alınacak küçük önlemler toplamda büyük bir fark oluşturur. Örneğin:
• Pişirirken, tencere kapağını kapatmak sayesinde gazın dörtte biri tasarruf edilir.
• Yemek pişti mi diye sık sık tencere kapağı açılıp bakılmazsa, yüzde 6 enerji tasarrufu sağlanır.
• Fırınınızın kapağı sıkı sıkı kapanmalıdır. Yeteri kadar sıkı olup olmadığını bir kâğıt parayla test edebilirsiniz. Kâğıt para kapaktan geçebiliyorsa, fırın kapağınızı tamir ettirmeniz yararlıdır.
• Uzun süre pişirilmesi gereken sebze, baklagiller ve tahıllar için düdüklü tencere tercih edildiğinde, enerji tüketimini yaklaşık yüzde 60 azaltabilirsiniz.
• Ocak üstünde su kaynatmak yerine su ısıtıcılarını kullanmak daha fazla enerji tasarruf ettirir.