EkoIQ Editör
Foodback, EWA programı ile tarım ve gıda sektöründe erken aşama kadın girişimcileri desteklemeyi amaçlayan 6 aylık bir kuluçka programına başlıyor. Programa son başvuru tarihi 13 Haziran. Foodback ekibiyle hem kuruluşlarını hem de programı konuştuk.
Röportaj: Burcu GENÇ
Öncelikle bize biraz Foodback’ten bahsedebilir misiniz? Foodback’in ana kuruluş amacı, misyonu ve çalışma yöntemleri, anlayışı nedir?
Foodback tarım ve gıda sektörünü dönüştürecek fikirleri ve girişimleri destekleyen bir işbirliği ve inovasyon platformudur. 2017 yılında Impact Hub Istanbul topluluğu üyesi ve gıda girişimi OCHI Food kurucusu Tuğçe Ergün Cireli ile Impact Hub Istanbul kurucu ortaklarından Ayşe Sabuncu arasındaki diyaloglar Foodback’in ilk tohumlarını attı.
Dünya’da tarım ve gıda girişimciliğinin büyüdüğü, dünyanın sürdürülebilir kalkınmasında etkisi yüksek olma potansiyeline sahip sağlıklı gıda alternatifleri, bitkisel et pazarı ve akıllı tarım teknolojileri gibi inovasyonların yatırım aldığı bu zamanda Türkiye bu gelişmelerden uzak gözüküyordu.
Türkiye’de gıda ve tarım teknolojileri üzerine çalışan kişileri ve kurumları bir araya getirerek ekosistemi tanımak amacı ile yapılan etkinlikler sonrasında sektörel inovasyonu desteklemek için ortak bir çalışma ve işbirliği alanına ihtiyaç olduğunu gördük. Girişimlerin sektör uzmanları ile bir araya gelerek mentorluk almasının, birbirleri ile iletişime geçebilecekleri bir alanın sunulmasının ve yatırımcı toplulukları ile tanışma fırsatı elde etmelerinin önemli olduğunu ve tarım sektöründe bir eksik olduğunu gördük. Aynı şekilde kurumların da değişen tarım ve gıda trendlerine ayak uydurabilmeleri için hızlı inovasyona ihtiyaç duyduklarını ve girişimler ile çalışmalarının bu ihtiyaca çare olabileceğini gördük.
Tüm bu tespit edilen ihtiyaçlar karşılığında; Impact Hub Istanbul içerisinde bir gıda ve tarım inisiyatifi olarak kurulan Foodback, 2018 yılından beri EIT Food’un Türkiye merkezi olarak da çalışmaktadır.
Avrupa’nın en büyük gıda fonu, European Institute of Innovation and Technology’e bağlı olan EIT Food, gıda ve tarım girişimciliğini desteklemekte ve her yıl belirlenen stratejik hedeflerine uygun olarak projeler geliştirmektedir.
Misyonumuz
Tarım ve gıdada inovasyon yerinin sürdürülebilir geleceğimizde çok önemli olduğuna inanıyoruz. 2030 yılında 10 milyar kişiye ulaşacağı tahmin edilen dünya nüfusunu doyurmak için, iyi gıdaya ulaşım konusundaki sınıf farklılıklarını ortadan kaldırmak ve tarımda ihtiyacımız olan verimliliği sağlayabilmek için inovasyon odaklı düşünce sistemlerine ihtiyacımız var.
Türkiye’nin en önemli sektörlerinden biri olan tarım birçok farklı sebepten ötürü çok büyük zorluklarla baş başa. Sektörün gelişmesi önündeki bu zorlukların çözümleri için kurumların, STK’ların ve girişimlerin bir araya gelerek birlikte sorunlara çözüm aradıkları, akademinin araştırmaları ile kurum deneyimlerinin girişimci bazlı bir sistemde bir araya geldiği ve sektördeki problemlere yenilikçi çözümler geliştirildiği bir platforma ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz. Bilgi üçgeni olarak adlandırdığımız bu birlikteliğin ortasında her zaman tüketici (insan) odaklı yaklaşım var.
Türkiye’nin jeopolitik özelliği, bitki örtüsündeki çeşitlilik, mevsimsel zenginliği birçok tarım ve gıda teknolojisinin ve yeniliğin gelişmesi için alan sağlıyor. Türkiye’nin Avrupa içerisinde bir tarım ve gıda teknolojileri merkezi olabileceğine inanıyoruz. İlerleyen dönemlerde AB ülkelerinde yaşayan girişimlerin Türkiye bazlı girişimler ile bir araya gelerek teknolojilerini geliştirebilecekleri bir inovasyon hub’ı kurma hayalimiz var.
Çalışma Yöntemlerimiz
EIT Food ve Foodback işbirliği altında birçok farklı alanda proje geliştiriyoruz. Bu çalışmaları üç farklı grup başlığı altında anlatabiliriz.
Connect: Gıda ve tarım ekosistemindeki girişimciler, kurumsal şirketler, akademi ve tüketiciler arasında köprü kurarken; insanların fikirlerini yaratmaları, yenilemeleri ve genişletmeleri için açık bir platform sağlıyoruz.
Nurture: Gıda ve tarım sektörlerindeki farklı aktörlerin güçlü yönlerini alarak en yaygın zorlukların üstesinden gelmek için yeniliklerin ortaya çıkması ve büyümesine yönelik etki odaklı girişimci destek programları tasarlıyor ve yürütüyoruz.
Expand: Girişimcileri Türkiye ve AB’deki yatırımcılar ve finansman olanaklarıyla buluşturuyor, EIT Food RIS Fellowships burs desteğiyle yurtdışında staj imkanı sağlıyoruz.
Gıda, tarım ve teknoloji denince akla olumlu, olumsuz birçok proje geliyor. Tarımda inovasyon başlığı altında kimi zaman GDO’lu ürünler veya sağlık konusunda şüpheli yaklaşımlar da mevcut. Foodback olarak siz desteklediğiniz girişimlerde temiz ve sağlıklı gıda olmasına, çevresel etkisine dikkat ediyor musunuz? Projeleri seçme kriterleriniz nelerdir?
Sürdürülebilir tarım ve gıda sektörü çözümleri getiren etki odaklı girişimlerin desteklenmesinin önemine inanıyoruz. Atık problemini çözümlerin, dikey tarımın ve bitkisel gıda alternatiflerinin yükselen alanlar olduğunu görüyoruz.
Paketli gıda ürünleri Foodback ağının bir parçası, bu alanda da dünyada görülen o ki bitkisel et alternatifleri karbon ayakizimizi düşürmemize yardımcı olurken, GDO’lu içerikleri bize sunabiliyor. Buradaki durumun çok yakın bir zamanda değişeceğini ve daha doğal içerikler kullanarak daha iyi gıda alternatiflerinin üretileceğini öngörüyoruz. Bunun olması için mantar, yosun gibi hammaddelerden sağlıklı hammadde üreten firmaların sayısının arttığına şahit oluyoruz.
Düzenlediğimiz aylık etkinliklerden tarım ve gıda sektöründe çalışan, fikir sahibi olan veya ilgilenen herkesin katılmasını destekliyoruz. “Konuşuyoruz” ismini verdiğimiz ve herkese açık olan bu çevrimiçi etkinlik serisinde dünyadaki gelişmelerden ve merak edilen konulardan bahsediliyor, birçok girişimin de kendini geliştirmesi için alan açıyoruz.
Düzenlediğimiz Innovation Prizes ve EWA (Empowering Women in Agrifood) gibi programlarda ise yenilikçi ve etki odaklı girişimleri destekliyoruz. Katılan kişiler tarım teknolojileri, tedarik zinciri, alternatif materyal, su odaklı çözümler, bitkisel gıda alternatifleri gibi çok geniş çalışma alanlarından katılabiliyor.
Şu ana kadar hangi kuruluşlarla ortaklıklar geliştirdiniz? Önümüzdeki dönemde planlarınız neler?
Foodback’in yaratıldığı ilk günden beri gıda ve tarım sektörlerinde öne çıkan güçlü isimleri çeşitli etkinliklerimizde ve programlarımızda bir araya getirdik. Etkinliklerimizde Unilever Türkiye, Metro Türkiye, Akdeniz Koruma Derneği, Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu, Pınar Et, Beyaz Fırın, Anadolu Efes gibi kurumlardan önemli isimler ile birlikte Gamze Cizreli, Ebru Dorman, Cem Rodoslu, İlhan Koçulu, Dilara Koçak gibi alanında uzman isimleri ağırladık. Yaptığımız etkinliklerde üzerinde durduğumuz konuyu farklı açılardan ele alabilmek için o konuda çalışmalar yapan girişimcileri, özel sektörden kişileri ve akademisyenleri aynı çatı altında bir araya getirerek konuyu tüm yönleriyle tartışıyoruz. Etkinliklere ayırdığımız zamanın yanı sıra bu sene Şubat ayından itibaren gıda ve tarımda öne çıkan konuları derleyerek iletişim kanallarımızda farklı yollarla paylaşmaya da başladık.
2020 senesinde Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu, Impact Hub Istanbul, Impact Hub Amsterdam, Fazla Gıda, Gıda Kurtarma Derneği ve EIT Food-Foodback işbirliği ile gerçekleştirdiğimiz Döngüsel Gıda Çalıştay Serisi’nin ilk iki etkinliğinde daha sürdürülebilir gıda sistemine geçişte birlikte çalışmak için dünyanın dört bir yanından belediyeler, kamu kurumları, şirketler, sosyal girişimciler ve gıda uzmanlarından oluşan bir grubu bir araya getirdik. Bu geniş paydaş topluluğunun sürdürülebilir gıda sistemleri için beş tematik alanda birlikte çalışmasını sağladık.
Döngüsel Gıda Çalıştay Serisinde diyalog ve ortak tasarım yoluyla paydaş katılımını artırmayı, çok paydaşlı işbirliğini teşvik etmeyi ve ilham verici gıda sürdürülebilirliği uygulamalarını ve öğretilerini paylaşmayı amaçladık. Serinin üçüncü ve son etkinliğinde kapalı iki etkinliğin tüm çıktıları ve öğrenimleri raporlanarak herkese açık olarak paylaşıldı.
Bu sene FAO Türkiye (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü) Gıdanı Koru Kampanyası’nın Türkiye partnerlerinden biri olduk. FAO Türkiye ile Gıdanı Koru kampanyası dahilinde gıda atığı ve israfına çözüm olmasını amaçladığımız yeni proje çalışmalarımız da mevcut.
Şu anda bünyenizde hangi programları yürütüyorsunuz? Bize biraz projelerinizden bahsedebilir misiniz?
Şu anda Avrupa Birliği’nin Gıda İnovasyon Fonu (EIT Food) tarafından desteklenen ve 8 Avrupa ülkesinde gerçekleşecek Empowering Women in Agrifood (EWA) programının 2. dönemini gerçekleştiriyoruz. EWA, tarım ve gıda sektöründe inovatif kadınların girişimlerini büyütmelerine yardımcı olan bir program; aynı zamanda kadın merkezli girişimleri artırmak ve programa katılmaya hak kazanan girişimcilere iş modellerini geliştirmeye yönlendirecek bilgi, güven ve desteği sağlamak amacıyla kurgulandı.
Programda 10 girişimciyi 6 ay boyunca çevrimiçi eğitimler, mentorluk destekleri ve etkinlikler bekliyor. 6 aylık sürecin ardından, programa dahil olan girişimcilerin alanında uzman jüriler karşısında final sunumlarını yapacağı EWA Demo Day’in sonunda birinci olan kişi 10.000 euro, ikinci ise 5000 euro ödülün sahibi olacak.
Aynı zamanda, son 4 senedir Türkiye merkezi olduğumuz EIT Food’un bu seneki aktiviteleri de son hızıyla devam etmekte. Önümüzdeki aylarda tarım ve gıda sektöründeki en yaygın zorlukların üstesinden gelmek için bir Challenge Labs düzenleyeceğiz. Challenge Labs’de ortak bir amaç için hep birlikte çözümler üreteceğiz. Bir çözümü ararken bunu hep birlikte yapmanın önemini her zaman vurguluyoruz, farklı paydaşları bir araya getirerek herkesin güçlü yönünü ortaya koymasını ve gıda sistemimizde dönüşüm yaratmalarını sağlayacağız.
2021 yılının sonuna doğru EIT Food’un desteklediği ve 8 AB ülkesinde düzenlenen Annual Food Agenda adı altında 2 adet herkese açık etkinlik yapmayı planlıyoruz. Türkiye’nin gıda ve tarım endüstrisinde en çok konuşulması gereken konuları ele alacağımız bu zirvede ana hedefimiz tüketicilerin gıda ve tarıma ilgisini artırmak, yediğimiz gıdalar hakkında düşünmeye teşvik etmek ve bunu yaparken tüm değer zincirini bu sistemin içine dahil etmek.
EKOIQ
