Göçmen Kuşlar Tehdit Altında: Türlerinin Yarısında Düşüş Gözlemlendi

Bu yıl 13 Mayıs ve 14 Ekim günlerinde kutlanacak olan Dünya Göçmen Kuşlar Günü’nün teması “Su: Kuşların Hayatını Sürdürmek” olarak belirlendi. Küresel olarak sulak ekosistemler giderek daha fazla tehditle karşı karşıya. Kuşlar için hayati önem taşıyan sulak alanların %35’i, son 50 yıl içinde yok oldu. Son verilere göre tüm kuş türlerinin %48’inin popülasyonunda düşüş gözlemlendi.

Derleme: S. Sena Akkoç

Bu yıl Dünya Göçmen Kuşlar Günü, “Su: Kuşların Hayatını Sürdürmek” teması ile su ve suyun göçmen kuşlar için önemine odaklanıyor.

Birleşmiş Milletler’in Göçmen Türler Sözleşmesi (CMS) ve Afrika-Avrasya Göçmen Su Kuşu Anlaşması (AEWA) ile Amerika için Çevre (EFTA) ortaklığı ile organize edilen “Dünya Göçmen Kuşlar Günü”, küresel ölçekte göçmen kuşların ve bu kuşların habitatlarının korunmasına yönelik çabalar için farkındalık yaratmayı amaçlıyor.

Dünya Göçmen Kuşlar Günü, kuşların göç zamanlarındaki değişimi göz önünde bulundurarak her yıl farklı dönemlerde kutlanıyor. Geçtiğimiz yıl ışık kirliliğine odaklanan gün, 2023 yılında ise “Su” teması ile 13 Mayıs ve 14 Ekim günlerinde kutlanacak.

Göçmen Kuşlar Doğada Önemli Role Sahip

Farklı kuş türlerinin birçok farklı göç modeli var ve çoğu kuzeydeki üreme alanlarından güneydeki kışlama alanlarına göç ediyor. Bazı kuşlar Afrika’nın güney kesimlerinde üreyip kışın daha ılıman kıyı iklimlerinin tadını çıkarmak için kuzeydeki kışlama alanlarına veya yatay bölgelere göç ediyor. Bazıları ise kış aylarında ovalarda yaşıyor ve yaz için dağa çıkıyor.

Göçmen kuşlar, uzun mesafeler kat ettikleri için doğal ekosistemleri koruma ve insanların geçim kaynaklarını sürdürme gibi önemli rollere sahip. Doğal çevremizi ve ekinlerimizi rahatsız edecek haşere ve böceklerin sayısını kontrol eden kuşların birçoğu, tozlaşmaya yardım ederek tohumları ve besinleri dünyanın dört bir yanına taşıma görevini üstleniyor.Küresel olarak tüm odunsu ağaç türlerinin %90’ından fazlasının tohumları kuşlar tarafından taşınıyor.

Göçmen Kuşlar Su Ekosistemlerine Bağımlı

Su, gezegenimiz için hayati önem taşıyor. Göçmen kuşların çoğu hayatları boyunca su ekosistemlerine bağımlı yaşıyor. Kara içi ve sahil sulak alanları, nehirleri ve gölleri göçmen kuşların beslenmeleri, su ihtiyaçlarını karşılamaları ve yuva yapmaları, yani uzun yolculukları esnasında enerji toplamaları için önemli alanlar.

Küresel olarak sulak ekosistemler giderek daha fazla tehditle karşı karşıya. Bu durum sulak alanlara muhtaç olan göçmen kuşları da tehlikeye atıyor. Artan su talebi, kirlilik ve iklim değişikliği temiz su kaynaklarının varlığını ve göçmen kuşların nüfusunu doğrudan etkiliyor. Kuşlar için hayati önem taşıyan sulak alanların %35’i, son 50 yıl içinde yok oldu. Son verilere göre ise tüm kuş türlerinin %48’inin popülasyonunda düşüş gözlemlendi.

Bilinen kuş türlerinin %20’si kilometrelerce mesafe kat ederek beslenme, üreme ve yavrularını büyütme için en iyi ekolojik koşulları bulmaya çalışıyor. Göç alanları boyunca birçok bölgeye ve suya bağımlı olan göçmen kuşların kışlama ve konaklama alanlarının kaybolması kuşların hayatta kalma şanslarını tehdit etmekle birlikte ekosistemler ve geçim kaynakları üzerindeki etkisini de belirgin şekilde artırıyor.