EKOIQ
Sivil toplum örgütü Global Witness’a göre, dünyanın en büyük beş petrol şirketi Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana milyarlarca dolarlık kâra ulaştı. Global Witness’ın kıdemli fosil yakıt araştırmacısı Patrick Galey, “Bu analiz, cephe hatlarında ne olursa olsun, fosil yakıt devlerinin Ukrayna’daki savaşın asıl kazananları olduğunu gösteriyor” dedi.
Borsada işlem gören dünyanın en büyük beş petrol şirketi; BP, Shell, Chevron, ExxonMobil ve TotalEnergies, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana 281 milyar dolar kâr elde etti.
Londra merkezli sivil toplum örgütü Global Witness tarafından yapılan açıklamada, BP ve Shell’in çatışmaların başlamasından bu yana toplamda 94,2 milyar dolar kâr elde ettikleri belirtildi. Global Witness’e göre, bu miktar Britanya’nın art arda 17 ay boyunca tüm ev elektrik faturalarını karşılamaya yetebilir.
2022’nin ikinci çeyreğinden bu yana 58.9 milyar dolar kâr elde eden Shell, bu yıl yüksek kâr getiren petrol projelerine yeniden odaklanacak ve düşük karbon çözümleri üzerine çalışan bölümden 330 kişiyi de işten çıkaracak. Geçtiğimiz yıl iklim hedeflerini küçülten BP, savaşın başından bu yana 35 milyar dolar kâr elde etti. Avrupalı ve ABD’li büyük şirketler Chevron, ExxonMobil ve TotalEnergies ise toplamda 187 milyar dolardan fazla kâra ulaştı.
“Savaşın Kazananları Fosil Yakıt Devleri Oldu”
Global Witness’ın kıdemli fosil yakıt araştırmacısı Patrick Galey, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin savaşın gölgesinde ömrünü sürdüren Ukraynalılardan Avrupa’daki evlerini ısıtmak için mücadele eden hanelere kadar milyonlarca insan için yıkıcı olduğunu söyledi. Galey, “Bu analiz, cephe hatlarında ne olursa olsun, fosil yakıt devlerinin Ukrayna’daki savaşın asıl kazananları olduğunu gösteriyor” dedi.
Galey, petrol şirketlerinin kazançlarını dünyanın ihtiyacı olmayan ve iklimin kaldıramadığı giderek artan petrol ve gaz üretimine harcadıklarını söyledi ve ekledi: “Bu, fosil yakıt endüstrisinin tüketicileri ve gezegeni hayal kırıklığına uğratmasının bir başka yolu.”
Ekonomistlerden Hedeflenmiş Fiyat Kontrolleri Çağrısı
Uluslararası nakliye şirketleri ve gıda tedarikçilerinin kârları da son iki yılda arttı. Bu durum, bazı ekonomistlerin acil durumlar sırasında hedeflenmiş fiyat kontrolleri çağrısında bulunmasına neden oldu.
Beş süper-büyüğün 2023’te yatırımcılara rekor ödemeler yapması ve fosil yakıt kârlarına yönelik artan kamu öfkesi ve eleştirilere karşın tam mali yıl rakamları yayımlandığında 100 milyar dolardan fazla ödeme yapması bekleniyor.
Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA), zayıf emtia piyasası fiyatlarına karşın bu yıl şirketlerin hissedarlara daha da fazla ödeme yapma ihtimalinin olduğunu açıkladı. IEEFA’ya göre, büyük petrol şirketleri 2022’de hissedarlarını 104 milyar dolar değerinde temettü ödemeleri ve hisse geri alımları ile zenginleştirdi.
“Enerji Krizi, Enerji Şirketleri için En İyi Zamanlar”
Massachusetts Üniversitesi’nden ekonomist Isabella Weber gıda, lojistik, petrol ve gaz sektörlerindeki şirketlerin artan kârlarının grafiğini çıkardı. Weber, enerji krizinin çoğu Avrupalı için en kötü, enerji şirketleri için ise en iyi zamanlar olduğunu belirtti.
Acil durumların, temel sektörlerde rekor kâr anlamına geldiğinde kamusal ve kurumsal çıkarların birbirine ters düştüğünü belirten Weber, “Acil durum ekonomisinde uygulanacak yeni bir taktik kitabına ihtiyacımız var” şeklinde konuştu.
Elif Gökçe Şahin
