EkoIQ Editör
Bu yıl “Değişimi Hızlandırmak” teması ile çağrıda bulunulan 19 Kasım Dünya Tuvalet Günü’nde, insanlığa ilham vermek üzere sinek kuşu örnek gösteriliyor.
Günümüzde 3,5 milyar insan tuvalet gereksinimini güvenli ve sağlıklı koşullarda karşılama hakkından uzak yaşıyor. 419 milyon insan ise hâlâ tuvalet gereksinimini “açık alanda” gidermek zorunda. Mevcut koşullar hastalıkların yayılmasına neden olmakla birlikte her gün 5 yaşın altındaki 1.000 çocuk hayatını kaybediyor. Dünyada bir tuvalet krizinin yaşandığı aşikar. Gözler önündeki bu kriz, başta kız çocukları, kadınlar ve diğer savunmasız grupları etkilemekle birlikte halk sağlığına yönelik ciddi tehditler oluşturuyor.
Birleşmiş Milletler (BM), dünya genelindeki sanitasyon krizine dikkat çekmek amacıyla 24 Temmuz 2013 tarihinden bu yana 19 Kasım’ı “Dünya Tuvalet Günü” olarak kabul ediyor. “Herkes için Sanitasyon” mottosuyla ilan edilen Dünya Tuvalet Gününde BM, üye ülkeleri ve paydaşları yoksulların temiz suya erişimini artırmak için politika uygulamaya ve davranış değişikliğini teşvik etmeye davet ediyor. Açık tuvalet alışkanlığını sona erdirmeye yönelik çağrıda bulunulan günde, modern tuvalet altyapısı inşa etmenin ve hijyen eğitiminin önemi vurgulanıyor.
Harekete Geçme Çağrısı: “Sinek Kuşu Gibi Olun!”
Dünya Tuvalet Gününün 2023 yılı teması “Değişimi Hızlandırmak” olarak belirlendi. Tuvalet ve sanitasyon sistemlerinin iyileştirilmesi için harekete geçme çağrısının sembolü olarak sinek kuşu kullanılıyor. Antik bir anlatıya göre, sinek kuşu çıkan büyük yangınla mücadele etmek için elinden geleni yapar. Gagasında su damlacıkları taşıyan sinek kuşu eylemi ufak olsa da büyük bir sorunun çözülmesine yardımcı olmak için çaba harcar. Anlatıdan yola çıkarak, su ve sanitasyon krizini çözmeyi hedefleyen 22 Mart Dünya Su Günü ve 19 Kasım’da gerçekleştirilecek Dünya Tuvalet Günü’nün sembolleri, ortaya konacak emeklerin değerine dikkat çekiyor. Ne kadar fazla “sinek kuşu” varsa temiz suya ulaşmanın da o ölçüde mümkün olabileceğinin vurgulandığı günde bireylere “Ne yapabilirsin?” sorusu soruluyor.
BM, 2030 yılına dek herkesin güvenli tuvalet ve suya ulaşmasını hedeflediği Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 6’ya (SKA 6) ulaşma konusunda büyük eksikliklerin olduğu notunu düştü. Bu yönde, hükümetlerin ve kurumların verdikleri taahhütlere ulaşmada sorumluluklarına uyması kritik önem taşıyor. Dünyada yaşayan her bir bireyin iklim değişikliği ile açığa çıkan olumsuz etkileri azaltmak için elinden geleni yapması gerekiyor. Başta kadınlar, çocuklar ve yoksul bireyler gelmek üzere temiz suya ulaşılamaması sağlıksız koşullara yol açmakla kalmıyor. Eğitim fırsatlarını kaçırma, genel güvensizlik gibi sorunlara da kapı aralıyor.
BM, “Bu Dünya Tuvalet Günü’nde sinek kuşu gibi olun!” çağrısıyla yayımladığı mesajında, “Hangi eylemi gerçekleştireceğinizi seçmek için Dünya Tuvalet Günü web sitesini ziyaret edin. Bunu yaymak, küresel bir sanat hareketinin parçası olarak origami sinek kuşu yuvası yapmak veya tuvaletinizin sifonunu daha az çekmek, sızdıran boruları tamir etmek, politikacılarla iletişim kurmak ve tabuları yıkmak gibi sanitasyon eylemlerini gerçekleştirmek için aktivasyon kitimizi kullanın” cümlelerine yer verdi.
2023 Dünya Tuvalet Günü’nün mesajlarına göre, “2030 yılına kadar herkes için güvenli tuvalet ve su” hedefinin dolmasına yalnızca yedi yıl kalmışken bu uğurda dünyanın yaklaşık beş kat daha fazla emek vermesi gerekiyor. Sanitasyon ve içme suyu, temel insan hakları içerisinde ve bu hizmetlere erişim, insanların sağlığı ve çevrenin bütünlüğü açısından kritik rol oynuyor. Öte yandan 7.000’den fazla kişinin, SKA 6’ya yönelik değişimi hızlandırmaya yardımcı olmak adına su ve sanitasyonla ilgili eylemlilik taahhüdünde bulunması ise umut aşılıyor.
EKOIQ
Prof. Dr. Oğuz Özyaral
