EKOIQ
Bisiklet kullanıcıları kilometre başına 21 gram karbon emisyonu üretirken bir yolcu arabayla kilometre başına 271 gr, otobüsle ise 101 gram karbon emisyonu üretiyor. Çevre ve sağlık dostu özellikleriyle sürdürülebilir ulaşımın önemli bir parçası olan bisikletin önemi her yıl Birleşmiş Milletler’in kabul ettiği Dünya Bisiklet Günü ile hatırlanıyor.
200 yılı aşkın süredir insanın ulaşım ve spor aracı olarak kullandığı bisikletin popülerliği giderek artıyor. Her yıl küresel anlamda 100 milyondan fazla bisiklet satın alınırken bu miktar 1970’lere oranla dört kat artmış durumda. Ancak bu durum küresel nüfus içinde daha fazla insan bisiklet sürüyor anlamına da gelmiyor.
Bisiklet Kullanıcıları kilometre Başına 21 gram Karbon Emisyonu Üretiyor
Bisikletle yapılan günlük ulaşım toplam ulaşımın yalnızca %5’ine tekabül ediyor. Oysa artan nüfusları göz önüne alındığında şehirlerde hem emisyon artışını azaltmanın hem de ulaşıma çözüm sağlamanın önemli bir parçası olan bisiklet, doğaya en az karbon salan ve bu özelliğiyle iklime en az etki eden ve dolayısıyla iklim değişikliğine en az yol açan ulaşım aracı. Bisiklet kullanıcıları kilometre başına 21 gram karbon emisyonu üretirken bir yolcu arabayla kilometre başına 271 gr, otobüsle ise 101 gram karbon emisyonu üretiyor. Örneğin Avrupa’da en fazla bisiklet kullanılan ülke olan Hollanda’da kişi başına her gün ortalama 2,6 kilometre bisiklet sürülüyor. Güncel bir bilimsel araştırma, Hollanda örneğinin dünya geneline uygulanması durumunda küresel karbon emisyonlarının her yıl 686 milyon ton azalacağına işaret ediyor. Bu rakam Birleşik Krallık’ın toplam karbon ayakizinden daha fazlasına denk geliyor.
Sürdürülebilir Ulaşım Sistemleri ile Uyumlu
Tüm özellikleriyle çevre dostu olan bisikletin yaygın kullanımına destek vermek amacıyla Birleşmiş Milletler (BM), Nisan 2018’deki Genel Kurulu’nda 3 Haziran tarihini “Dünya Bisiklet Günü” olarak ilan etti.
Dünya Bisiklet Günü’nde sürdürülebilir kalkınmanın geliştirilmesinin bir yolu olarak bisiklet kullanımının önemine vurgu yapılıyor. BM araştırmasına göre, motorlu taşıt kullanımından bisiklet kullanımına geçiş, bir yandan iklimle ilgili meselelerle mücadeleye yardımcı olurken 2050 itibarıyla da 25 trilyon dolara yaklaşacak bir ulaşım altyapısı tasarrufuna yol açabilecek. Bu özel günle ayrıca bisikleti çocuklar ve gençler için beden eğitiminin bir parçası haline getirmek de amaçlanıyor.
Bisiklet, Toplu Taşıma Sistemlerine Entegre Edilmeli
Ekonomik, temiz ve çevre dostu haliyle bisiklet kullanımının faydalarının sürdürülebilir ulaşıma uygunluğunun vurgulandığı günle BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na (SKA) da dikkat çekiliyor. Tam da bu bağlamda BM, Nisan 2022’deki Genel Kurulu’nda mevcut resmi kararını yenileyerek sürdürülebilir kalkınma için bisikletin yaygın kullanımının toplu taşıma sistemlerine entegre edilmesine ilişkin bir karar aldı. Kararla bisikletin sürdürülebilir ulaşım için çok önemli bir araç olduğu, sürdürülebilir üretim ve tüketim anlamında olumlu bir mesaj taşıdığı ve iklime de olumlu etkisi olduğu kaydedildi. Bununla paralel olarak da Dünya Bisiklet Günü’nün 2024 yılı teması “Bisiklete Binerek Sağlığı, Adaleti ve Sürdürülebilirliği Desteklemek” şeklinde belirlendi.
Türkiye’de Ulaşımın Yalnızca %2’si Bisikletle Sağlanıyor
2021 verilerine göre, Türkiye’de bisikletin ulaşımdaki payı yalnızca %2 seviyesinde. Bisikletin en çok kullanıldığı şehirlerde dahi bu oran ancak %5’e varabiliyor. Türkiye’dekinin tersine Avrupa’da bisiklet kullanımı artmaya devam ediyor.
Avrupa’da bisikletin mevcut kullanımından yıllık 3 milyon litreden fazla yakıt tasarrufu sağlanıyor; bu tasarrufun karşılığı ise 4 milyon euro. Bu seviyelerdeki bisiklet kullanımı sayesinde de yılda 16 milyon tondan fazla karbon emisyon salımı önleniyor. Hollanda’da yaklaşık dört, Danimarka’da altı; Almanya, İsveç ve Finlandiya’da ise her 10 yolculuktan biri bisikletle yapılıyor.
AB, Avrupa Bisiklet Deklarasyonu’nu İmzaladı
Geçtiğimiz günlerde Avrupa Birliği (AB) hükümetleri, Brüksel’deki ulaştırma bakanları toplantısında Avrupa Bisiklet Deklarasyonu’nu imzaladı. Deklarasyon, geçtiğimiz yılın başlarında AB yürütme organına 2030 yılına kadar birlik genelinde bisikletle katedilen kilometre sayısını iki katına çıkarmak amacıyla özel bir bisiklet stratejisi geliştirme çağrısında bulunan Avrupa Parlamentosu tarafından da onaylandı. AB hükümetleri, daha fazla bisiklet yolu ve güvenli park yerleri inşa etme, sürücüler için güvenliği artırma ve dört tekerlekten iki tekerleğe geçişi teşvik edecek planları destekleme taahhüdünde bulunmakla birlikte bisikletin seragazı emisyonlarını azaltmanın “en sürdürülebilir, sağlıklı ve verimli” yollarından biri olduğunu kabul etti.
