Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği, yeni yayımladığı “Karbonsuz Ekonomiye Geçerken Sermaye Âtıllaşması” çalışmasında, Türkiye ekonomisinin sektörlerinin düşük karbonlu üretim biçimlerine geçiş döneminde maruz kalacağı fiziksel sermaye risklerini inceledi.
Bir varlığın âtıl hale gelmesi, mevcut ekonomik varlıkların sektör içi katma değer üretme potansiyellerini diğer sektörleri de olumsuz etkileyecek biçimde kaybetmesi anlamına geliyor. Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFİA), küresel iklim hedefleriyle uyumlu biçimde seragazı emisyonlarını azaltmak gerektiğinde elektrik sektörü dahil olmak üzere pek çok farklı üretim sürecinin karbonsuzlaşmasının açık bir gereklilik olduğuna dikkat çekiyor.
Araştırmaya göre ekonomilerin karbonsuzlaşma sürecinde ise bir kısım fiziksel sermayenin kullanım dışına alınması veya tümüyle terk edilmesi gerektiğinden, söz konusu sermayeyi kullanan sektörlere belirli ölçüde zarar vermesi beklenebilir. Bu akışın, ekonominin tümünü etkileyecek biçimde diğer sektörlere de aktarılmasının da oldukça muhtemel olduğu belirtiliyor.
SEFİA çalışması, etkileri yönetebilmek ve sağlıklı bir geçiş dönemini tasarlayabilmek için etki kaynaklarını, bağlantılarını ve büyüklüğünü tanımlamanın önemine dikkat çekti. Bu amaçla, bu çalışmada Girdi-Çıktı (IO) tablolarında yer alan bilgi, sermaye stoku verisi ile birlikte kullanılarak âtıllaşan varlıkların tetiklediği etkileri ölçtü.
Hesaplamalar, madencilik ve taş ocakçılığı sektörünün incelenen dönemlerde en yüksek dışsal varlık âtıllaşma çarpanına sahip olduğunu gösteriyor. Ekonominin karbonsuzlaştırma ile birlikte doğan sermaye âtıllaşmasının en çok etkilediği sektörler, imalat, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme, su, kanalizasyon, atık yönetimi faaliyetleri, inşaat ve inşaat işleri, toptan ve perakende ticaret, motorlu araçların ve motosikletlerin onarımı, ve taşıma ve depolama sektörleri olarak öne çıktı.
Raporun politika yapıcılara önerileri şu şekilde:
- Sistemik öneme sahip sektörlerin kapsamlı bir analizine yönelmek
- Fiziksel sermaye âtıllaşmasına açık sektörlerdeki risklerin daha iyi yönetilmesi için yaygın ve sürekli bir işbirliği yapısı oluşturmak
- Risklerin karar alma modellerine dahil edilmesi yoluyla düşük karbonlu ekonomiye geçiş sürecini sağlam bir patikaya oturtmak
Rapora buradan ulaşabilirsiniz.
Raporla ilgili blog yazısına ise buradan ulaşabilirsiniz.
About Post Author
