Oyuncakların yanı sıra bazı bebek ve çocuk ürünlerinin yapımında plastik türevi PVC maddesinin kullanılabildiğini belirten uzmanlar, bu ürünlerin hem insan sağlığı hem de çevre için tehlike oluşturduğu uyarısında bulunuyor.
AA’nın bildirdiğine göre Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adil Denizli; diş kaşıyıcıları, önlükler, oyuncaklar gibi birçok bebek ve çocuk ürününün yapımında PVC (polivinil klorür) kullanıldığını belirtti. Prof. Dr. Denizli, “PVC başta olmak üzere plastik maddelerde, sentetik insan yapımı bir kimyasal olan fitalatlar kullanılır. Fitalat içeren plastikler; bebek tekstil ürünleri, bebek bakım ürünleri, oyuncaklar gibi malzemelerin yapımında kullanılıyor” diyerek tehlikeye dikkat çekti.
Prof. Dr. Denizli, “Polietilen, oyuncak, çocuk oyun alanları, yemek kapları gibi malzemelerin yapımında kullanılır. Polipropilen, tekstil ürünleri, kırtasiye ürünleri, plastik sandalye, masa gibi bebek ve çocuk mobilyalarının yapımında kullanılır. Bunlara ek olarak Bisfenol-A kullanılarak sentezlenen polikarbonat plastikler, biberon, emzik, bebek mama kapları gibi ürünlerin yapımında; poliesterler, kumaş dayanıklılığını artırmak için bebek ve çocuk tekstil ürünlerinde kullanılır. Silikonlar, emzik, biberon, önlük, oyuncak gibi malzemelerin yapımında; poliüretanlar ise bebek, çocuk yatağı ve çocuk koltuğu yapımında kullanılır” bilgisini aktardı.
PVC İnsan Sağlığı Üzerinde Olumsuz Etkiler Oluşturuyor
PVC üretiminde kullanılan birçok maddenin dolaşım sistemi hastalıkları, kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon gibi insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler oluşturabildiğini anlatan Prof. Dr. Denizli, “Fitalatlar kolay bir şekilde havaya salınması ve partiküllere yapışmasından kaynaklı ev ortamındaki tozlara dahi nüfuz ederek maruziyete neden olur. Ayrıca bebekler şampuan, losyon, pudra kullanımı ile de fitalata maruz kalır. Tıbbi tedavide kullanılan fitalatlar direkt kana geçebilir ve immünolojik sistem, üreme sistemi, sinir sistemi, solunum sistemi, dolaşım sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratır. Biberon, emzik, yemek kapları gibi bebek ürünlerinin yapımında kullanılan Bisfenol-A (BFA), sinir sistemi ve endokrin sistem üzerinde olumsuz etkiler oluşturmaktadır. Ayrıca BFA maruziyeti, immün sitem baskılanması, hormon bozuklukları, obezite, hipertansiyon gibi sağlık sorunlarına neden olabilir” dedi.
“Doğal ve Geridönüşümlü Oyuncaklar Tercih Edilebilir”
Prof. Dr. Denizli şu tavsiyelerde bulundu: “Ürünlerin kullanım sürelerine dikkat edilmeli, doğru koşullarda saklanmalı, hasar görmüş ürünler uygun şeklide imha edilmelidir. Alternatif olarak; boya içermeyen, keskin hatları olmayan, belirli bir dereceye kadar kurutulmuş, ahşaptan, doğal kumaşlardan yapılmış, geridönüşümlü oyuncaklar tercih edilebilir. Tekstil ürünlerinde ise pamuk gibi doğal ürünlerden yapılanlar kullanılabilir. Biberon, mama kabı, bardak gibi ürünlerin cam ve porselenden yapılmış olanları tercih edilebilir. Vücutta birikme yapmayan silikon gibi malzemelerde emzik, diş kaşıyıcı, önlük gibi bebek ürünleri tercih edilebilir.”
Çevreye Yayılarak Kirliliğe Neden Oluyor
PVC yapımında kullanılan malzemelerin çevreye zararları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Denizli, “Bunlardan kurşun, kadmiyum gibi maddeler sızarak çevreye yayılabilir; hava, su ve toprağa ulaşarak çevresel kirliliğe neden olabilirler. PVC yakıldığı zaman, zehirli bir gaz olan hidrojen klorür; renksiz, uçucu, yanıcı bir sıvı olan furan ve kalıcı organik bir kirletici olan dioksin gibi kirleticiler oluşturur. Yine PVC yapımında kullanılan fitalatlar sınıfından olan DEHP, plastik ile bağlanmadığı için, kolay bir şekilde havaya yayılarak çevresel kirliliğe neden olabilir” diye konuştu.
Kullanım alanlarına göre, plastiklerin yapılarının değiştiğini, bu nedenle plastik yapılı atıkların toplanma, imha edilme ve geridönüşüme gitme süreçlerinin farklı olduğunu belirten Denizli, “Bu süreçler uzman kişilerce, belirli yerlerde ve belirli prosedürler izlenerek geri dönüştürülmeli ya da imha edilmelidir. İlk olarak atık olan plastikler hangi gruba ait ise buna göre ayrıştırılarak toplanmalı ve muhafaza edilmelidir. Daha sonra yine uygun koşullarda taşınarak imha edileceği tesise getirilmeli ve plastiğin imhasına uygun prosedür, uzman kişilerce gerçekleştirilmelidir. Plastiğin yapısı uygun ise geridönüşüm sürecine dahil edilmelidir” dedi.