Plastik Poşet Yasakları İşe Yarıyor

Plastik poşetler her yerde: Sokakları kirletiyor, nehirleri kaplıyor, okyanuslardaki doğal hayatı yok ediyor… Dünyanın birçok yerinde uygulamaya konan plastik poşet yasakları plastik tüketimini önemli ölçüde azaltıyor. Bununla birlikte atık ithalatçısı Avrupa ülkelerinin yasaklar konusunda daha büyük adımlar atması gerekiyor.

Haber: Charlotte ELTON

Çeviri: S. Sena AKKOÇ

Çevreci grupların yıllar süren kampanyaları sonucunda plastik poşetler birçok yerde yasaklandı. 100’ün üzerinde ülke tek kullanımlık plastik poşetleri ya tümüyle yasakladı ya da kullanımına kısıtlamalar getirdi. 2010-2019 yılları arasında plastik poşet kullanımını sona erdirmeye yönelik kamu politikalarının sayısı üç katına çıktı. Sonunda bu politikaların etkilerini görmeye başladık. Peki, plastik poşet yasakları nasıl işliyor ve insanlar bu konuda ne düşünüyor?

Plastik Poşet Yasağı Nedir?

Plastik poşet yasağı, tek kullanımlık plastik alışveriş poşetlerinin kullanımına kısıtlama getiren yasaları ifade ediyor. Yasak genellikle ince plastik poşetler için geçerli. Kalın yapıda olan ve yeniden kullanılabilen plastik poşetleri satın almak hâlâ mümkün.

2002 yılında Bangladeş, plastik poşet yasağını ilk kez hayat geçiren ülke oldu. Küresel olarak sorunun derecesine bağlı olarak birçok ülkede benzer yasaklar uygulanmaya devam etti. Örneğin Kenya’da plastik poşet üretmek size dört yıla kadar hapis cezasına veya 36 bin euro para cezasına mal olabilir.

Bu tür yasaklar özellikle Afrika ve Asya ülkelerinde oldukça yaygın. Öte yandan söz konusu bölgeler, genellikle Küresel Kuzey’in sözde geri dönüştürülebilir çöplerini ihraç ettikleri için yine de plastik yönetimi ile ilgili sorunlar yaşıyor.

Hangi Avrupa Ülkeleri Daha Fazla Plastik Poşet Kullanıyor?

Avrupa’da Fransa, Almanya, İtalya, İzlanda ve Arnavutluk dahil olmak üzere 18 ülke plastik poşetlere yasak getirdi. 23 ülkede ise müşteriler plastik poşetler için ücret ödüyor. İsviçre ve Norveç’te ise plastik poşet kullanımı için isteğe bağlı ücretlendirme uygulaması bulunuyor.

Eurostat’ın 2019 verilerine göre plastik poşet kullanımının en yoğun olduğu yerler Baltık ve İskandinav ülkeleri. Litvanya insan başına yıllık 332 poşet ile Latvia ise 284 poşet ile Avrupa’nın en çok plastik poşet tüketen ülkeleri. En düşük kullanım ise Portekiz (yıllık kişi başı 8 poşet), Belçika (17 poşet) ve Polonya’da (23 poşet).

Plastik Poşet Yasakları İşe Yarıyor mu?

Plastik poşet yasakları bu zamana dek oldukça başarılıydı. Kaliforniya’da ince plastik poşetlerin kullanımına gelen yasak ile tüketim %71,5 oranında azaltıldı.

Araştırmalar vergilerin de işe yaradığını gösteriyor. 2019 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre vergiler yoluyla plastik tüketimine kısıtlamalar getirildi. Plastik kullanımı vergiler sayesinde Danimarka’da %66, İrlanda’da %90, Güney Afrika, Belçika, Hong Kong, Washington, İngiltere ve Portekiz’de ise %75-90 arasında azaltıldı.

Yasakların etkileri çevreye bakıldığında da görülebiliyor. 2022 yılında New Jersey’de yıllık sahil temizliği sırasında toplanan plastik poşetlerin önceki yıla göre %37 oranında azaldığı gözlemlendi.

Halk Plastik Poşet Yasakları Konusunda Ne Düşünüyor?

İnsanlar vergileri genellikle kötü bir şeymiş gibi algılıyor. Ancak konu plastik poşetlere getirilen vergiler olduğunda durum biraz değişiyor. İrlanda’da plastik poşetler vergilendirildikten sonra poşet kullanımında %90 oranında bir düşüş görüldü. Araştırmacılar, “İrlanda’daki vergi, İrlanda halkı arasında o kadar popüler hale geldi ki bu vergiyi kaldırmak siyasi otoritelere zarar verebilecek durumda” yorumunu yapıyor.

Haberin aslına buradan ulaşabilirsiniz.