EkoIQ Editör
Su baskınları, dünyanın en maliyetli ve tehlikeli doğal afetleri arasında bulunuyor. Seller her yıl insanlara, topluluklara ve çevreye büyük hasarlar veriyor. Dünya geçtiğimiz on yıllarda iklim değişikliğine bağlı nedenlerden giderek artan bir sıklık ve şiddette seller yaşadı, yaşamaya devam ediyor. Hasarın boyutu ve buna bağlı olarak onarım maliyeti de paralel olarak tırmanıyor. İşte sel felaketlerinin gezegenimiz üzerindeki kötü etkilerinden bazıları.
YAZI: Jane MARSH
ÇEVİRİ: Eren BALTAŞ
Sel, bir bölgede, genellikle yoğun yağış veya karların erimesine bağlı olarak, yüksek miktarda kontrolsüz su nedeniyle gerçekleşen bir felaket olarak kısaca tanımlanabilir
Sel felaketlerinin geçtiğimiz zaman içerisinde giderek artmasının birkaç sebebi var:
– Küresel ısınma: Küresel ısınma, hortumlar ve tropik fırtınalar gibi olağanüstü doğa olaylarının yaşanma riskini artırıyor. Bu hava olayları büyük miktarlarda yağmur veya kar yağışına yol açarak sel felaketlerini tetikleyebilir.
– Nüfus artışı: Daha fazla insan aynı zamanda daha fazla ev, işyeri, yollar ve su kütlelerinin yakınlarına inşa edilecek her çeşit yapı anlamına gelir. Hortum veya tropik fırtına gibi olağanüstü hava olaylarında plansız yapılaşma, toprağın zayıflaması ve oluşacak hasarın artması anlamına gelir.
– Doğal alandaki değişiklikler: Ormansızlaşma gibi doğal alanda yapılan değişiklikler ani yağmurlara neden olarak su basması riskini artırabilir.
Sellerin 4 Olumsuz Etkisi
1. Seller Doğal Yaşama Zarar Verir
Vahşi doğada hayvanlar, sel felaketinin etkilerine karşı özellikle risk altında. Böyle bir durumda kendilerini kaçamayacakları bir durumda bulabilir, besin kaynaklarının bulunduğu bölgelere erişemeyebilirler. Su baskınları hayvanların yaşam alanlarını yok ederek, yumurtalarını ve yavrularını öldürerek tahrip edebilir.
Bu doğrudan etkilerin yanı sıra, sel baskınları uzun vadede de hasar verici olabilir. Örneğin, sıklıkla ormanlarda ve sulak alanlarda habitatın bozulmasına yol açabilir.
2. Seller İnsanlara ve Topluluklara Tehdit Oluşturur
Seller, etkiledikleri bölgelerde yaşayan topluluklar için yıkıcı etkiler yaratır. Evlere, iş yerlerine ve bizzat insanlara zarar verir; bu bölgelerde yaşayan halkın zorunlu göçüne sebep olabilir. Bunun sonucunda pek çok insan uzun süre evsiz ve işsiz, devlet desteğine bağımlı vaziyette yaşamak durumunda kalabilir.
Geçen sene Pakistan’daki sellerde, neredeyse 1700 insan yaşamını yitirdi. 2 milyona yakın konut ise yok oldu. Giderek kötüleşen sel mevsimleri önümüzdeki dönemde de hasarın artmasına sebep olacak gibi görünüyor.
Sellerin ayrıca halkın yaşamı üzerinde uzun vadeli etkileri de olur. Seller yüzünden oluşan hasar veya elektriğin kesilmesi gibi sebeplerle iş yerleri kapanır, yerel ekonomiler büyük darbe alır. Hasarın boyutlarına bağlı olarak, bazı kurbanlar evlerine ve iş yerlerine hayatları boyunca geri dönmeyebilir. Bilim insanları 2050’ye kadar iklim krizinin etkileri nedeniyle dünya çapında 1.2 milyar insanın yerinden olacağını ön görüyor. Seller de bu göçlerin tetikleyicilerinden birisi.
3. Seller Erozyon ve Tortulaşmaya Sebep Olur
Dünyanın yüzeyinin rüzgar, su veya buz ile girdiği şiddetli temas sonucu dağılması veya yer değiştirmesi olayına erozyon denir. Tortulaşma ise tortuların ait olmadıkları bir yerde birikmeleri durumunda gerçekleşir. Su baskınları bu iki durumun da şiddetli biçimde meydana gelmesine yol açar.
Erozyon ve tortulaşma bitki örtüsünü olumsuz yönde etkiler. Topraktaki besin maddelerine zarar vererek ekinlerin büyümesini engeller.
Erozyona uğrayan materyaller nehirler, göller ve okyanuslara saçılarak suyun kalitesini düşürebilir, su altı yaşamına zarar verebilir. Erozyon, akıntıyı tıkayarak veya yavaşlatarak balıkların göçüne ve üremesine engel olabilir.
Tortulaşma su altındaki akıntıyı yavaşlatır ve organizmaların yaşaması için gerekli olan habitata hasar verir. Erozyon ve tortulaşma zararlı alglerin çoğalmasına da sebebiyet verebilir. Bu canlılar balık nüfusunu azaltır, hastalanan balıkları yiyen insanların da zehirlenmesine yol açar.
4. Seller Salgın Hastalıklara Yol Açar
Seller hastalıkların ve kirliliğin yayılma yollarından biridir. Bir sel baskını durumunda oluşan kirlilik, çevredeki nehirlere, göllere ve içme suyu kaynaklarına bulaşır. Su kaynaklarının kirlenmesi özellikle bağışıklık sistemi zayıf, kronik sağlık sorunlarından mustarip bireyler için tehlikeli olabilir.
Su kaynaklarının kirlenmesi koli basili, salmonella ve kolera gibi bakterilerin yayılmasına sebep olur. Bu bakteriler özellikle erken tedavi edilmediği zamanlarda ölümcül olabilir. Seller, tarım alanlarında ekinlere veya tarım ekipmanlarına zarar vererek yiyecek kaynaklarını da etkileyebilir.
Kendinizi Sellerden Nasıl Koruyabilirsiniz?
Flooding is a major concern in the US, so it’s important to know how to prevent severe damage. If you live near a flood-prone area, make sure to protect your home with waterproofing techniques such as:
Seller tüm dünyada ciddi hasarlara neden olan önemli bir sorun, bu yüzden hasarın nasıl önlenebileceğini bilmek önemli. Eğer sel baskını ihtimali olan bir bölgede yaşıyorsanız, aşağıdaki önerilerden bazıları hayat kurtarıcı olabilir:
- Kapı ve pencerelin etrafında lastik korumalar kullanmak
- Bodrumunuza, eve giren suyu otomatik olarak dışarı atacak bir atık su pompası kurmak
- Bahçenize, evin çevresini saran suyu uzaklaştıracak bir drenaj sistemi kurmak
Bütün delikleri kapatarak bodrumunuzu ve evinizi su geçirmez hale getirdiğinizden emin olun. Evinizin çevresini suyun havuzlar yaratarak birikemeyeceği şekilde inşa edin.
Sel, topluluklar üzerinde yıkıcı ve uzun vadeli etkileri olabilen, doğal bir felaket. Bir selden sonra yaşananlar genellikle kaotiktir, dolayısıyla güvende kalmak çok önemlidir. Bu olumsuz etkileri atlatmanın en iyi yolu ise felakete yaşanmadan önce hazırlıklı olmaktır.
Yazının aslına buradan ulaşabilirsiniz.
EKOIQ
