EKOIQ
BAU Hayvan ve Doğa Hukuku Laboratuvarı’nın yaptığı çalışma, Avrupa’daki birçok ülkenin öldürmek yerine etkin kısırlaştırma ve üretim sınırlamaları gibi yöntemler ile sokakta yaşayan hayvan popülasyonunu kontrol altına almayı başardığını gösteriyor. Buna karşın öldürmeyi de içerecek şekilde bir düzenleme yapan Romanya’da popülasyon halen kontrol altına alınabilmiş değil!
Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Hayvan ve Doğa Hukuku Laboratuvarı yaptığı çalışmada, Yunanistan, Çekya, İspanya gibi bazı Avrupa ülkelerinde sokak hayvanlarına ilişkin kanunları inceleyip bir değerlendirme hazırladı.
“Avrupa’da Sokakta Yaşayan Hayvanlar” başlıklı bilgi notunun, Türkiye’de sokakta yaşayan hayvanlara ilişkin tek kanuni düzenleme olan “5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda yapılması tartışılan değişikliğe ilişkin” toplumun bildirilmesi amacıyla hazırlandığı aktarıldı.
Bilgi notunda, özellikle sokakta yaşayan köpeklerin “uyutulma” adı altında öldürülmesini de içerdiği iddia edilen değişiklik taslağının desteklenmesi amacıyla;
- “Avrupa’da sokak köpeği olmadığı,”
- “Sahiplendirilmeyen köpeklerin uyutulmasının tek çözüm olduğu” söylemlerinin ortaya atıldığı ve bu söylemlerin öne çıktığı belirtildi.
Sokakta Yaşayan Köpekleri Öldürmeden Sonuca Ulaşan Ülkeler Mevcut
BAU Hayvan ve Doğa Hukuku Laboratuvarı tarafından yapılan araştırmayla bu söylemlerin “doğru olmadığının” incelendiği belirtildi. Kamuoyu ile paylaşılan bilgi notunda, “Vardığımız sonuç, bu söylemlerden ilkinin gerçeği “kısmen yansıttığı”, ikincisinin ise “doğru olmadığı” yönündedir. Avrupa ülkelerinden bazılarında sokak köpeği olmadığı doğru olmakla birlikte bazılarında sokakta yaşayan köpek bulunmaktadır. Sokakta yaşayan köpeğin olmadığı ülkelerde ise bu sonuca sahiplendirilmeyen hayvanları öldürmekle ulaşan ülkeler olduğu gibi, daha kapsamlı bir yöntemle köpekleri öldürmeden ulaşan ülkeler de bulunmaktadır” denildi.
Yunanistan’da Sahiplendirilmeyen Hayvanlar Alındıkları Yere Geri Bırakılıyor
Araştırmada, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden Doğu-Batı ile eski-yeni üye çeşitliliğini içerecek şekilde örnekler seçildi. Buna göre, Yunanistan’da 2021’de yürürlüğe giren kanunla nüfusu 3.000 kişiyi geçen belediyeler, standartlara uygun bakım evi yapmak zorunda. Sokakta yaşayan hayvanlar bakım evine alındıktan sonra kayıt altına alınıyor, aşılanıyor, kısırlaştırılıyor ve gerekli tedavilerin yapılmasından sonra üç ay hayvan bakım evinde tutuluyor. Üç ayda sahiplendirilemeyen hayvanlar alındıkları yere geri bırakılıyor. Bunun aksine işlem yapan belediyelerin hukuki sorumluluğu var ve hesap verme yükümlülüğü altında.
Hollanda’da “Topla, Kısırlaştır, Aşıla ve Aldığın Yere Bırak”
Bilgi notunda Hollanda’nın “topla, kısırlaştır, aşıla ve aldığın yere bırak” yöntemine başvurduğu belirtiliyor. Bu yöntemle birlikte Hollanda’daki dişi sokak köpeklerinin en az %70’inin kısırlaştırıldığı aktarılıyor. Bununla birlikte güçlü hayvan refahı yasaları, hayvan sahiplerinin evcil hayvanlarını sokağa bırakmaları veya onlara zalimane davranmaları halinde hapis cezası ve yüklü miktarda para cezası öngörerek caydırıcılığın sağlandığı ifade ediliyor.
Çekya Yasalarına Göre Hayvana Yönelik Zulüm Yasak, İspanya’da Yasalar Caydırıcı
BAU araştırmasına göre, Çek yasalarında hayvana yönelik zulüm yasak. Çekya’daki uygulamada Çek barınaklarında hiçbir sağlıklı hayvanın öldürülmediği, tüm sokak hayvanlarının bakım altında tutulduğu görülüyor. Çalışmada; İspanya’daki hayvan refahı yasasının hayvan istismarının sonucunda bir yılı aşan hapis cezası, ölüm durumunda ise 36 aya kadar hapis cezası öngördüğü bilgisine yer veriliyor. Mali cezalar, ihlalin ciddiyetine bağlı olarak 500 ila 200.000 euro arasında değişiyor.
Romanya’da Popülasyon Kontrol Altına Alınabilmiş Değil!
Çalışmanın sonuç bölümünde, “Avrupa’daki birçok ülke, öldürmek yerine etkin kısırlaştırma ve üretim sınırlamaları gibi yöntemler ile sokakta yaşayan hayvan popülasyonunu kontrol altına almayı başarmıştır. Buna karşın, öldürmeyi de içerecek şekilde bir düzenleme yapan Romanya’da popülasyon halen kontrol altına alınabilmiş değildir” ifadelerine yer veriliyor.
Sonuç: Türkiye’de, Sokakta Yaşayan Köpeklerin Öldürülmesi Popülasyon Sorununu Çözmeyecektir!
Ayrıca çalışmada, “5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda sokakta yaşayan köpeklerin öldürülmesini de içerecek bir değişiklik yapılmasının popülasyon sorununu çözmemesi yüksek bir ihtimal” olduğunun altı çiziliyor.
“Türkiye’deki toplumsal kültür, gelenek ve vicdanın bir yansımasını teşkil eden mevcut kanunun 6. maddesindeki düzenlemenin korunması, uygulanmasının sağlanması ve belediyelerin hesap verebilir hale getirilmesi en uygun çözüm yoludur” denilen bilgi notunda çözüm önerileri şu şekilde sıralanıyor:
- Belediyelere kısırlaştırma işleminin ardından belli bir süre için bakımevinde tutulacak köpekleri sahiplendirme görevinin verilmesi,
- Köpek üretiminin yasaklanması ve
- Yasa dışı köpek üretim ve satışının etkin şekilde önüne geçecek önlem ve cezaların belirlenmesi.
