“Su Kaşifleri” İşbaşında

Dünyanın önde gelen STK’larından Global Action Plan’ın İngiltere ayağı tarafından başlatılan ve 11 ülkede uygulanan “Su Kaşifi” projesinin hedefi, 8-14 yaş grubu öğrencilere su bilinci kazandırmak… HSBC Su Programı tarafından desteklenen projenin Türkiye’deki yürütücüsü ise Mikado Sürdürülebilir Kalkınma Danışmanlığı. Biz de şirketin kurucusu ve direktörü Serra Titiz, proje koordinatörleri Cansu Gedik ve Şadan Ertekin Mis ile minik su kaşifleri ile yürüttükleri çalışmaları konuştuk…

Su Kaşifi, bildiğimiz kadarıyla 11 ülkede uygulanan uluslararası bir program. Öncelikle projenin çıkış noktası, yürütücüleri ve destekçile­ri hakkında bilgi verir misiniz?
Serra Titiz: Su Kaşifi Programı, 8-14 yaş grubu öğrencilere su bi­linci kazandırılmasını amaçlıyor. Program, çevre koruma konusun­da öncü bir sivil toplum kuruluşu olan Global Action Plan (GAP) İn­giltere tarafından başlatıldı. GAP İngiltere, programın uluslararası kapsamdaki sorumlusu.11 ülkedeki farklı kurumlar ise programı kendi ülkelerinde yürütüyor. Mikado Sür­dürülebilir Kalkınma Danışmanlığı olarak bizler de programın Türkiye ayağının yürütücülüğünü üstlendik. Su Kaşifi, HSBC Su Programı tara­fından destekleniyor.

Peki, program kapsamında yürütü­len çalışmalara anahatlarıyla deği­nir misiniz?
Serra Titiz: Su Kaşifi Programı, öğrencilerin su sorunları üzeri­ne ortak eylemde bulunmalarına izin veren eğlenceli, ilham verici, eğitici ve web tabanlı bir çalışma. Programa katılan okullar, Su Kaşifi ekiplerini oluşturarak portala ka­yıt oluyor ve sahip oldukları sanal su havzasını korumak için bir dizi aktivite ve grup çalışması gerçek­leştiriyorlar. Program, suyu esas alan dört görev alanından oluşuyor: Saklı Su, Değerli Su, Dünyamızın Suyu ve Temiz Su. Öğrenciler, bu görev alanlarının içerisinde yer alan etkinlikleri tamamlayarak etkinli­ğin türüne göre kimi zaman diğer öğrencileri ve öğretmenlerini, kimi zaman ise ailelerini veya yereldeki paydaşları dahil ediyorlar. Böylece hem çevrelerinde davranış değişik­liğine yol açıyor, hem de programın bir ayağı olan yarışma kapsamında puan kazanıyor ve su havzalarını canlandırıyorlar.

Projenin Türkiye ayağında neler yapılıyor, yapılacak?
Şadan Ertekin Mis: İki yıl sürecek olan programın Türkiye ayağını, ilk yılında Ankara, İstanbul, İzmir ve Samsun’daki 100’e yakın okulda Şubat 2015 itibariyle başlattık. Dört ilde de öğretmenlere yönelik bilgi­lendirme toplantıları gerçekleştirdik ve okullar ekiplerini oluşturarak et­kinlikleri yapmaya başladılar.
Programın bundan sonraki aşama­sında, performanslarıyla öne çıkan 12 okulda su festivalleri düzenle­necek; seçilen en iyi beş ekip ise Haziran ayında çalışmalarını bir jüri önünde sunacak ve Su Kaşifi prog­ramının ülke birincisi ekip seçile­cek. 11 ülkenin birincileri arasından seçilen beş ekip, ülkesini Ekim ayın­da Milano’da gerçekleşecek olan World Expo’daki “Uluslararası Su ve Gıda Gençlik Ödülleri”nde tem­sil etme şansı yakalayacak.

Su Kaşifi programında büyük ödül dışında da çeşitli ödül mekanizma­ları bulunuyor değil mi?
Cansu Gedik: Evet program, öğren­cilerdeki motivasyonu artırmak için çeşitli ödüllendirme mekanizmaları­nı içeriyor. Her hafta, Uluslararası Haftanın Okulu seçilerek 11 ülke arasından performansıyla öne çıkan bir okul ödüllendiriliyor. Bu nok­tada Türkiye’deki okulların da çok aktif olduğunu ve programa çok fazla ilgi gösterdiklerini belirtmek gerekir. Türkiye’deki okullar, üç hafta üst üste Uluslararası Hafta­nın Okulu seçildi.
Ayrıca her ay ülke içinde Ayın Oku­lu seçiliyor. En cazip ödül kuşku­suz ülke birincisi seçilerek ülkesini World Expo’daki Uluslararası Su ve Gıda Gençlik Ödülleri’nde temsil ede­cek beş okul arasına girmek. Fakat biz, öğrencilerin süreç içinde elde ettikleri deneyimlerin ve kazandık­ları değerlerin diğer tüm ödüllerden daha değerli olduğunu düşünüyo­ruz. Şimdiye kadarki gözlemlerimiz de bunu doğrular nitelikte.
Program çerçevesinde şimdiye ka­dar yapılan çalışmalarda öğrenci­lerin -dolaylı olarak ailelerin- çev­reye olan katkıları neler oldu, bu konuda herhangi bir ölçümleme yapıldı mı?
Şadan Ertekin Mis: Su Kaşifi okul­ları, şimdiye kadar gerçekleştirdikle­ri etkinliklerle önemli çevresel kaza­nımlar elde ettiler. Örneğin, okullar yağmur suyu toplayarak bahçe sula­mada kullanmaya başladılar. Okulda ve evlerinde atık yağları toplayarak, ilgili kurumlara teslim ettiler. Hat­ta civardaki esnafı da eğiterek atık yağların lavabolardan dökülerek suya karışmasını engellediler. Saklı suyun farkına vararak eşya ve giysi değiş tokuşu yaptılar; okullarında kağıt kullanımını azaltmaya yönelik hedefler koydular. Okullar, yaptıkla­rı çalışmaların sonuçlarını girdikçe, portalda su tasarrufu miktarları oto­matik olarak hesaplanıyor. Şimdiye kadar sadece Türkiye’de 631.628 m³ su tasarrufu sağlandı.