Tartışmalı Yasa “Ötanazi” Değişikliğiyle Kabul Edildi

Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nde pazartesi akşamı yapılan değişiklikle birlikte tekliften “ötanazi” kelimesi çıkarıldı ve kediler kapsam dışında bırakıldı. Teklifin hayvanların sokaktan alınıp barınakta tutulmasını zorunlu hale getiren 4. maddesi ise komisyondan geçti. Muhalefet partilerinin temsilcileri, kanun teklifinden “ötanazi” kelimesinin çıkarılmasına yönelik değişikliğin yeterli olmadığına dair itirazlarını dile getirdi.

Kamuoyunda “Katliam Yasası” olarak da anılan ve büyük tepki çeken Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun tasarısına yönelik görüşmeler, 17 Temmuz 14.00’da başladı ve 18 saat süren görüşmeler sonucunda 22 Temmuz gününe ertelendi. Hayvanseverlerin ve yaşam hakkı savunucularının protestoları eşliğinde gerçekleşen ilk görüşmelerde, teklifin ilk üç maddesi AKP‘li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi.

Meclis’te Yoğun Güvenlik Önlemleri

22 Temmuz’da, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda geçekleşen görüşmelerde, hayvanseverlerin ve yaşam hakkı savunucularının salona girişini engellemek üzere yoğun güvenlik önlemleri alındı. Komisyonu izlemek için Meclis’e gelen hak savunucuları, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve avukatların birçoğu Meclis’e alınmadı. Meclis’e girebilenler ise komisyonun bulunduğu koridorların dışında bekletildi. Ve yapılan açıklamada, milletvekilleri ve bürokratlar dışında salona kimsenin alınmayacağı duyuruldu.

Kirişçi: “Televizyon Zarar Görmüş”

Görüşmelerde hayvan hakları savunucularının ve ziyaretçilerin tartışmaları takip ettikleri televizyon ekranlarının kaldırılması muhalefet milletvekillerinin ve aktivistlerin tepkilerine yol açtı. Tepkiler üzerine TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Vahit Kirişçi, “Televizyon zarar görmüş, tamir edildikten sonra yeniden monte edecekler” şeklinde bir açıklama yaptı.

Muhalefet milletvekilleri, çok önemli bir yasanın görüşüldüğünü ve toplumun ne konuşulduğunu öğrenmesi için komisyon toplantısının Meclis televizyonundan canlı yayımlanmasını istedi. Komisyon Başkanı Kirişçi ise “Komisyonlardan canlı yayın yapılması Meclis’in geleneği değildir. Atmamamız gereken bir adımı talep etmenizi doğru bulmuyorum. Zaten burada telefonlardan canlı yayın yapıyorsunuz. Bununla yetinelim” yanıtını verdi.

TİP Genel Başkanı Erkan Baş “Koskoca TBMM’ye ‘Televizyon bozuldu’ demek yakışıyor mu? Olacak iş değil! Şu anda Meclis TV’yi açalım, belgesel yayımlanıyordur. O belgesel yerine şu komisyonu yayımlasak ne olurdu?” diye tepki gösterdi.

Uzlaşma Arayışı Tartışmalarla Sürdü

Komisyon başkanı Kirişçi’nin komisyon üyesi olmayan milletvekillerine söz hakkı verilmeyeceğini açıklaması da muhalefet vekillerinin tepkilerine yol açtı. Usul tartışmasının ardından Kirişçi, komisyon maddelerinin görüşülmesine karar verdi. CHP Milletvekili Orhan Sarıbal‘ın talebi üzerine Kirişçi, Türk Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konseyi Başkanı’nın da görüşmelere alınmasına karar verdi.

Görüşmelerde iktidarla muhalefet arasında, teklifin tamamen geri çekilmesi, “ötanaziden vazgeçilmesi” ya da teklifin yeni yasa yılına bırakılması formülleri üzerinde uzlaşma arayışı sürdü.

Komisyon görüşmeleri devam ederken Ankara‘da Meclis önünde ve İstanbul-Kadıköy’de bir araya gelen aktivistler görüşmeleri protesto etti. Yaşam İçin Yasa İnisiyatifi, hayvan hakları savunucularının görüşmeleri takip etmesinin engellenmesine “Protesto hakkımız her yerde engelleniyor!” sözleriyle tepki gösterdi.

“Ötanazi” Maddesi Değişiklikle Kabul Edildi

Hayvanları Koruma Kanunu’nda değişiklik öneren yasa teklifinin, sağlıklı hayvanlara “ötanazi” öngören ve kamuoyunda en çok tartışma yaratan 5. maddesi, AKP’nin önergesiyle verilen değişiklikle kabul edildi. Muhalefet milletvekillerinin 5. maddenin tekliften çıkarılmasına ilişkin değişiklik önergeleri ise reddedildi.

Teklif metninden “ötanazi” ifadesi çıkarıldı, ancak Veteriner Hizmetleri Kanunu’ndaki esaslara göre ötanazi yapılmasının yolu açık tutuldu. 5’inci madde AKP milletvekillerinin verdiği değişiklik önergesiyle şu şekilde düzenlendi: “Bakımevine alınan köpeklerden insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen tedbir uygulanır.”

Veterinerlik Hizmetleri Kanunu’nun söz konusu maddesi şu şekilde:

“Hayvanlara ötanazi yapmak yasaktır. Ancak,

1. a) Hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında,
2. b) Akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda,
3. c) Davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötanazi yapılmasına karar verilebilir. Ötanazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır.”

4.Madde de Komisyondan Geçti

Tartışmalar sürerken teklifin hayvanların sokaktan alınıp barınakta tutulmasını zorunlu hale getiren 4. maddesi komisyondan geçti. Muhalefet milletvekilleri ise teklifin tüm maddelerinin, yapılan değişiklikle uyumlu hale gelmesi için yeniden düzenlenmesi gerektiğini, bunun için de teklifin tümden geri çekilerek yeni yasama yılına bırakılmasını istedi.

Komisyonda söz alan CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, AKP seçmeninin yarısının da bu teklife karşı olduğunu belirtti ve “Bu yasa çıkarsa, uygulamada büyük infialler olacak toplumda” dedi.

“Kediler” için Önerge

Komisyonda söz alan TİP Milletvekili Sera Kadıgil, düzenlemenin sokak köpekleri için getirildiği söylenmekle birlikte “sokak hayvanları” ifadesinin kedileri de kapsadığını, teklifin bu haliyle son derece belirsiz olduğunu ifade etti. Bunun üzerine söz alan teklifin ilk imzacısı AKP Milletvekili Harun Mertoğlu, Sera Kadıgil’e geçen hafta Çarşamba günkü görüşmelerde bu konuda kendilerini uyardığı için teşekkür ederek düzenlemenin kedileri kapsamaması için önerge hazırladıklarını söyledi.

Muhalefetten Tepki

Kanun teklifinden “ötanazi” kelimesinin çıkarılmasına yönelik olarak muhalefet partilerinin temsilcileri söz konusu değişikliğin yeterli olmadığına dair itirazlarını dile getirdi. Muhalefet temsilcileri, Veterinerlik Hizmetleri Kanunu’nun dokuzuncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan ifadelerin ötanaziyi tamamen kapsam dışında bırakmaması sebebiyle kanun teklifinin tüm maddelerinin yeniden düzenlenmesini ve hayvanların toplu şekilde öldürülmesini engelleyecek şekilde, açık ifadelerle güncellenmesi gerektiğini ifade etti.