EKOIQ
12 Aralık tarihi “Uluslararası Tarafsızlık Günü” olarak kabul ediliyor. Günle dünya barışına katkı sunmakla birlikte 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi’nin “Adil, Barışçıl ve Kapsayıcı Toplumları Teşvik Etmek” amacı arasında köprü kurmak ve önleyici diplomasiyi güçlendirmek hedefleniyor.
Tarafsızlık, devletler arasındaki bir savaşa katılmaktan kaçınan, savaşan taraflara karşı tarafsız bir tutum sergileyen ve savaşan taraflarca bu kaçınmanın ve tarafsızlık durumunun kabul edildiği yasal bir statü olarak tanımlanıyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, Şubat 2017’de 12 Aralık tarihini “Uluslararası Tarafsızlık Günü” olarak ilan etti. Günle bazı devletlerin tarafsızlık politikalarının uluslararası barışın ve güvenliğin güçlendirilmesine katkıda bulunabileceği ve dünya ülkeleri arasında karşılıklı fayda sağlayacak ilişkilerin geliştirilmesinde önemli bir rol oynayabileceği vurgulanıyor.
Siyasi gerilimler ve tırmanan krizler karşısında, devletlerin egemenlik hakları, egemen eşitlikleri, toprak bütünlükleri, kendi kaderini tayin hakları ve herhangi bir devletin iç işlerine müdahale etmeme ilkelerinin korunması büyük önem taşıyor. Ayrıca, uluslararası barış ve güvenliği tehlikeye atmadan uluslararası anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözümlenmesini savunmak, teşvik etmek ve cesaretlendirmek de gerekiyor.
Bu bağlamda, tarafsızlık politikası, ilgili bölgelerde ve küresel düzeyde barış ve güvenliğin güçlendirilmesine katkı sağlamakla birlikte dünya ülkeleri arasında dostane ve karşılıklı faydalı ilişkilerin gelişmesinde önemli bir rol oynuyor.
Çatışmaları Başlamadan Önlemek Gerekiyor
BM bir yandan “tarafsızlık kültürü”nü artırmayı amaçlarken, bir yandan son yıllarda çatışmaları daha başlamadan önlemek amacıyla, önleyici diplomasiyi de teşvik etmeye çalışıyor. Çatışmaların yayılmasını sınırlamak için yapılan diplomatik eylemleri ifade eden önleyici diplomasi, farklı biçimlerde ve ortamlarda, hem kamusal anlamda hem de özel olarak yürütülüyor. Bu diplomasi en yaygın olarak kriz bölgelerine gönderilen elçiler yoluyla diyalog kurma, uzlaşma ve gerilimlerin barışçıl çözümünü teşvik etme çalışmalarında kendini gösteriyor.
Uluslararası Tarafsızlık Günü, bir yandan da dünya barışına katkı sunmakla 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA’lar) arasında da bir bağ kurmayı amaçlıyor. Nitekim “Adil, Barışçıl ve Kapsayıcı Toplumları Teşvik Etmek” başlıklı SKA’da da, “Herkes, etnik kökeni, dini inancı veya cinsel yönelimi ne olursa olsun, tüm şiddet türlerinden korkmadan yaşamını sürdürebilmeli ve güvende hissetmelidir” ifadesi yer alıyor.
Öte yandan dünyanın farklı bölgelerinde devam eden şiddetli çatışmalar, küresel barış yolu ve söz konusu SKA’nın gerçekleştirilmesinin önünde büyük bir engel olarak duruyor. Bu yüzden hükümetler, STK’lar ve topluluklar, çatışma ve güvensizliğe kalıcı çözümler bulmak için sürekli işbirliği içinde olmak zorunda. Hukukun üstünlüğünü güçlendirmek ve insan haklarını teşvik etmek, bu sürecin anahtarını oluştururken yasa dışı silah akışını azaltmak, yolsuzlukla mücadele etmek ve her zaman kapsayıcı katılımı sağlamak da küresel barışa giden yolda önem arz ediyor.
