Uluslararası Köle Ticaretini Anma Günü: 15 milyondan Fazla İnsan, 400 Yılı Aşkın Süre Etkilendi

Afrika, Avrupa ve Amerika arasındaki koloni üçgeninde gerçekleştirilen transatlantik köle ticareti, 15. yüzyılda başladı ve aralarında çocukların da bulunduğu 15 milyondan fazla insanı, 400 yılı aşkın bir süre etkiledi. 1791 yılının 22-23 Ağustos gecesinde günümüzde Haiti Cumhuriyeti olarak bilinen Saint Dominigue’de transatlantik köle ticaretinin kaldırılmasında büyük rol oynayan ayaklanmalar baş gösterdi. Ayaklanmaların başlangıç günü, “Uluslararası Köle Ticaretini ve Köle Ticaretinin Kaldırılmasını Anma Günü” olarak kabul edildi.

Derleme: S. Sena AKKOÇ

1791 yılının 22-23 Ağustos gecesinde günümüzde Haiti Cumhuriyeti olarak bilinen Saint Dominigue’de transatlantik köle ticaretinin kaldırılmasında büyük rol oynayan ayaklanmalar baş gösterdi. Ayaklanmaların başlangıç günü, “Uluslararası Köle Ticaretini ve Köle Ticaretinin Kaldırılmasını Anma Günü” olarak kabul edildi. Anma günü, ilk kez 1998 yılında Haiti’de ve 1999 yılında Senegal’in Gorée Adası’nda kutlanmasının ardından her yıl yeniden hatırlanıyor.

Transatlantik Köle Ticareti 1860’lara Kadar Devam Etti

Afrika, Avrupa ve Amerika arasındaki koloni üçgeninde gerçekleştirilen transatlantik köle ticareti, 15. yüzyılda başladı ve aralarında çocukların da bulunduğu 15 milyondan fazla insanı, 400 yılı aşkın bir süre etkiledi. Afrika’da köleleştirilen insanlar genellikle Amerika’da şeker ve tütün gibi ürünlerin üretilmesi için sömürülürken elde edilen ürünler Avrupa’nın tüketimine sunuldu. Kölelik 1807 yılında kaldırılmış olsa da köle ticareti 1860’lara kadar devam etti.

Köleleştirilmiş Halkların Rotaları: Direniş, Özgürlük ve Miras

Uluslararası Köle Ticaretini ve Köle Ticaretinin Kaldırılmasını Anma Günü, UNESCO’nun Köleleştirilmiş Halkların Rotaları: Direniş, Özgürlük ve Miras adlı kültürler arası projenin amaçları ile uyumlu olarak düzenleniyor. Bu uluslararası gün, bir küresel trajedinin tarihsel nedenlerini ortaya koymakla birlikte analiz edip sonuçlarının gün yüzüne çıkarılmasına zemin oluşturuyor. Proje, 1994’ten bu yana yenilikçi bilgi üretimine, bilimsel ağların geliştirilmesine; kölelik, köleliğin kaldırılması ve köleliğin yarattığı direniş üzerine hafıza girişimlerinin desteklenmesine katkıda bulunuyor.

Sessizliğin Kırılması

Proje, uluslararası düzeyde kölelik tarihini çevreleyen sessizliğin kırılmasında etkili oldu. Yanı sıra modern dünyayı şekillendiren kolonyal trajedinin evrensel belleğe yerleşmesinde de önemli bir rol oynadı. Sömürü sistemlerini meşrulaştıran ırk kavramına dayalı söylemleri ırkçılıktan arındırırken dünya tahayyüllerimizi sömürgecilikten kurtarmak projenin hedeflerini oluşturuyor. Proje ayrıca Afrika kökenli insanların maruz kaldıkları, kölelikten bakiye sosyal, kültürel ve ekonomik eşitsizliklerin sorgulanmasını da kapsıyor.

“Bugün geçmişin mağdurlarını ve özgürlük savaşçılarını hatırlayalım ki gelecek nesillere adil toplumlar inşa etmeleri için ilham verebilelim” diyen UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, bunu yapmanın en iyi yollarından birinin konu hakkında daha fazla bilgi edinmek olduğunu vurguluyor. Ne kadar fazla okursak, öğrenirsek ve sessizliği bozarsak alışkın olduğumuz düzeni o ölçüde sorgulayabiliriz.