EKOIQ
COP29’da kabul edilip yayımlanan Yeşil Dijital Eylem Deklarasyonu, iklim değişikliğiyle mücadeleye ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na (SKA) ulaşmaya yönelik olarak dijital teknolojilerin oynayacağı rolü vurguluyor. Yanı sıra dijitalleşmenin yeşil çözümleri desteklemek ve seragazı emisyonu azaltımı sağlayabilmek için nasıl kullanabileceğini de ele alıyor.
Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de süren Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Zirvesi’nde (COP29) bazı deklarasyonlar kabul edilmeye başlandı. Bunlardan birini de COP29 Yeşil Dijital Eylem Deklarasyonu oluşturuyor.
BM Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’nin (UN International Telecommunication Union – ITU) ev sahipliğinde, ulusal hükümetler ile aralarında uluslararası örgütlerden, finansal ve hayırseverlik kurumlarından, özel sektör teşebbüslerinden, akademilerden ve sivil toplum kuruluşlarından (STK) 1.000’den fazla katılımcı, yeşil dijital eylem için bir araya geldi.
“Yeşil Dijital İvmemizi COP30’a Kadar İnşa Etmeye Devam Edelim”
Deklarasyonun geçen Cumartesi günü kabul edilmesinin ardından konuşan ITU Genel Sekreteri Doreen Bogdan-Martin, kararın önemli bir kilometre taşı olduğunu belirterek şunları söyledi: “Bu deklarasyon dijital teknolojilerin çevresel ayakizlerini azaltırken, iklim kriziyle mücadeledeki yadsınamaz potansiyellerini kullanabileceğimiz ve kullanmamız gerektiği ortak inancıyla bizi ileriye taşımalı. Yeşil dijital ivmemizi COP30’a kadar inşa etmeye devam edelim ve bununla birlikte gelecek nesiller için daha sürdürülebilir bir dijital gelecek inşa edelim.”
ITU’ya göre, yapay zeka (AI) ve büyük veri gibi teknolojiler, dijital dünyanın enerji tüketimini optimize etmede merkezi bir rol oynayabilecek konumda. Öte yandan dijital ürünlerin ve hizmetlerin kullanımı arttıkça kullanılan enerji ve su miktarı ile üretilen e-atık da artış gösteriyor. Dolayısıyla deklarasyonda bu soruna da dikkat çekildi.
Yeşil Dijital Eylem Deklarasyonu’nda öne çıkan başlıklar ise şöyle sıralandı:
- İklim Eylemi için Dijital Teknolojiler ve Araçlar Kullanımı: Seragazı emisyonlarının azaltılmasını, sıfırlanmasını ve enerjinin verimli kullanılmasını hızlandırmak için sürdürülebilir dijital teknolojilerin geliştirilmesinin ve benimsenmesinin sağlanması. Yanı sıra iklim dirençli toplulukları desteklemek doğrultusunda BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) Teknoloji Mekanizması kullanılarak aynı amaca hizmet edilmesi. Ayrıca, dijital teknolojilerin daha geniş kullanımı ile iklim izleme ve tahmin etmeyi geliştirmek, acil durum yanıtı ve hazırlık kapasitelerini güçlendirmek, mobil erken uyarı sistemleri dahil olmak üzere dijital çözümleri kullanarak bu kapasiteyi artırmak.
- Dayanıklı Dijital Altyapı Kurmak: İklim değişikliği etkilerine dayanıklı dijital altyapıların tasarlanmasının önemini vurgulamak, olumsuz koşullarda kritik dijital sistemlerin sürekli işlevselliğini sağlamaya yönelik güvenli bir ortam oluşturmak benimseniyor.
- Dijitalleşmenin İklim Etkilerini Azaltmak: Net sıfır emisyon hedeflerine ulaşmaya katkı sağlayacak politikalar ve teknik gelişmeler geliştirmek ve dijital teknolojilerin kaynak yoğunluğunu en aza indirmek. Ayrıca bu dijital altyapıyı temiz enerji ile beslemek, enerji verimli uygulamaları teşvik etmek, dijital altyapı ve tedarik zincirlerinde gömülü emisyonları azaltmak, ürün ömrünü uzatmak, geridönüşüm ve e-atık yönetim sistemlerini iyileştirmek gibi önlemleri içeriyor.
- Dijital Katılım ve Okuryazarlığı Teşvik Etmek: İklim eylemi için dijital teknolojilerin erişilebilirliğini, özellikle az gelişmiş ülkeler ve Küçük Ada Devletleri gibi gelişmekte olan ülkeler için teşvik etmek. Bu teşvikler özellikle gençlerin ve kadınlar için dijital beceriler, dijital okuryazarlık ve kapasite geliştirme girişimlerini desteklemeyi kapsıyor.
- Veri Odaklı Karar Verme: Yeşil dijital çözümlerin net iklim etkisini tahmin etmek için değerlendirme metodolojileri uygulamak, iklimle ilgili verileri ve enerji kullanımını doğru bir şekilde izlemek ve standartlaştırmak için etkili sistemler kurmak ve düzenleyici uyum ile veri kalitesini ve bütünlüğünü etkili bir şekilde izlemek.
- Sürdürülebilir Yeniliği Teşvik Etmek: Yeniliği teşvik etmek için fikri mülkiyet haklarının korunmasının önemini kabul ederken, dijital ve yeşil teknolojilerin yaygın benimsenmesini kolaylaştırmak için ortak eylemi güçlendirmek.
- Sürdürülebilir Tüketici Uygulamalarını Teşvik Etmek: Tüketiciler arasında sürdürülebilir dijital tüketim ve uygulamalar konusunda farkındalık ve eğitim yaymak.
- En İyi Uygulamaların Paylaşılmasını Kolaylaştırmak: Dijital teknolojileri kullanarak seragazı emisyonlarını azaltmak ve uyum ile dirençliliği artırmak konusunda ülkeler arasında en iyi uygulamaların; hem iyi politika hem de etkili teknoloji uygulamaları şeklinde paylaşılmasını kolaylaştıran mevcut mekanizmaları kullanmak ve yeni mekanizmalar geliştirmek ve uygulamak.
Deklarasyon ile tüm bu hedeflerin, dijital ve düşük emisyonlu geçiş yollarını ele alan politikalara dahil edilmesinin yanı sıra dijital çevresel sürdürülebilirliğin ulusal iklim stratejilerine ve politikalara entegre edilmesi amaçlanıyor.
