Nasıl Ekolojik Gezgin Olunur?

Bir insanı, en iyi yolculukta tanırsınız derler. Aynı şey “doğa ve çevre dostu bireyler” için de geçerli. Sırtçantalılar Grubu’nun kurucularından ve EKOIQ’nun gedikli yazarlarından Engin Kaban da mealen şöyle diyor: “Nasıl geziyorsanız, osunuz!”

Yazı: Engin KABAN, www.enginkaban.com

Gezmek güzel şey. Yeni yerler görmek, apayrı kültürleri ye­rinde keşfetmek, maceraya atılmak. Peki, tüm bunları yaparken bir de parçası olduğumuz doğanın gözünden bakalım olaylara. Acaba bu hareketlilik dünyaya yarıyor mu, yoksa zarar mı veriyor?
Gezmenin temelinde yer değiştirme var. Öyleyse ilk ele almamız gere­ken konu bu yer değiştirmeyi ne şartlarla yapacağımız. Toplu taşıma kullanımının herkesin bildiği fayda­larına farklı bir açıdan yaklaşalım. Olay sadece egzozlardan çıkan ve küresel ısınmayı daha da artıran zararlı gazlar değil. Aynı zamanda kullandığımız kişisel arabaların üre­tim aşamasında tedarikçilerin ve araba fabrikalarının çevreye verdiği zarardan tutun da, her aracın tek başına tükettiği fosil yakıtların ye­raltından çıkarılmasına; kısıtlı olan bu kaynakların tüketimi sebebiyle dünyada oluşan güç dengesizlikle­rine kadar daha birçok konu var. Toplu taşıma araçları yerine kendi arabamızla seyahat edeceğimiz her seferde bunları düşünerek ve kulla­nımımızı tamamen sıfırlamasak bile azaltabilirsek, bu çok büyük bir ka­zanç olacaktır.
Diğer tarafta çok daha uç seviyeler­de yakıt tüketimi olan uçaklar var. Bir uçak şu kadar mesafe giderken bu kadar yakıt yakar gibi detaylara boğmak istemiyorum okuru; isteyen araştıracaktır. Ancak gerçek şu ki, her ne kadar havayolu firmaları çev­reci olduklarını, uçtukları her bin­lerce kilometreye karşılık çevrenin korunması için bağışlar yaptıklarını ve hatta bazen bu miktarları uçak biletlerine gönüllü veya zorunlu olarak yansıtıklarını belirtmelerine rağmen, havayolu taşımacılığının ne yazık ki çevreci açıdan elle tutulur bir yanı yoktur. Bu noktada, konu­yu gerçek anlamda benimseyen ve sahip çıkarak asla ve asla uçağa binmeyen kişiler var ama siz ne bunlardan biri olmak zorundasınız, ne de tamamen vurdumduymaz ve bilinçsiz. İkisinin ortası her zaman var. Mümkün olduğunca uçak yeri­ne tren, gemi ya da en azından oto­büs gibi seçenekleri tercih etmek, hem doğaya biraz daha rahat nefes aldıracak hem de size.
Bunun yanında, EKOIQ’nun Ocak sayısında yayınlanan “Ekolojik ve Ekonomik: Otostop” yazımda da belirttiğim gibi, otostop, araç pay­laşımı gibi uygulamalar ekonomik olduğu kadar çevre dostudur. Böy­lelikle seyahatlerimiz için gerekli yer değiştirmeyi halihazırda hareket etmekte olan araçları kullanarak yapmak mümkün. Bunun yanında yürümek ve bisiklet kullanımı gibi çok belirgin ve hakkında sayfalarca güzel şeyler yazılabilecek konulara hiç girmiyorum şu aşamada.

Evde Nasılsan Öyle Ol!
Peki “Nasıl ekolojik gezgin/turist olunur?” O da ne demek; domates mi bu ekolojik olsun? Gezginin ekolojiği mi olur diyebilirsiniz. Bu kavramlar her ne kadar yeni ve az biliniyor olsalar da, pekâlâ olur. Esasında ekolojik gezgin kavramıy­la kastettiğimiz, normal yaşamında çevreye duyarlılığı, doğaya saygıyı benimsemiş insanın gezilerinde de bunu uyguluyor olmasından başka bir şey değil. Yoksa günlük yaşa­mında aşırı tüketim alışkanlıkları olan, ‘yeşil’ kavramının sadece bir renkten ibaret olduğunu düşünen bir kişinin, seyahate çıktığında du­yarlı olmasını çok da bekleyemeyiz. Ancak diğer taraftan, çevreci yakla­şımlarını evinde bırakıp, tatile çıktı­ğında bambaşka bir kişiliğe bürün­mekte de bir problem var.
Seyahati bambaşka bir olgu gibi al­gılamamak lazım. Bir anlamda nor­mal yaşamına farklı bir coğrafyada devam etmek var işin içinde. Evin­de mahallenin pazarına giden kişi gittiği yerde yine pazarları bulup yerel halkı da maddi anlamda des­tekleyebilir. Alışverişlerde mümkün olduğunca o yöreye ait yiyecekler seçilerek hem tazeliğin tadını çıka­rıp hem de aksi takdirde yüzlerce kilometre öteden gelecek ürünlerin çevreye vereceği zarar minimum in­dirilmiş olur.
Kitlesel turizm olarak tanımlanabi­lecek çok yıldızlı otellerde her şey dahil konaklamalar, büyük tur fir­maları tarafından çok sayıda insanın dahil edildiği paket turlar gibi uygu­lamalar; bazı istisnalar hariç kesin­likle çevreci yaklaşımdan çok uzak­lar. Açık büfe sistemlerdeki yiyecek israfından tutun da dev işletmelerin harcadığı enerji miktarlarına kadar aşırı ve gereksiz bir tüketim söz konusu. Üstelik büyük firmaların veya kişilerin tekelindeki bu sistem­ler yerel ekonomilere çok az fayda sağladığı gibi, birçok anlamda onla­rı baltalıyor da. Böylelikle rekabet şansı kalmayan küçük esnaf veya işletmeciler birer birer ortadan kay­bolmaya mahkûm ediliyor. Bunların alternatifi olarak konaklama anla­mında bütçenize ve tercihinize göre butik oteller veya pansiyonlar tercih edilebilir. Bu tarz işletmelerde sami­mi bir hava yaşayacağınız gibi aynı zamanda yerel lezzetleri tatma şansı da elde edersiniz. Harcadığınız para da dolaylı yollara girmeden direkt o küçük işletmenin sahibine ulaşacak­tır. Bu da yöresel yatırımların önü­nün açılmasına yardım eder. Yine aynı şekilde her türlü alışverişte zincir büyük alışveriş merkezleri ye­rine mümkün olduğunca köşebaşın­daki bakkalı, köyde kendi ürettiği el işi ürünleri satan teyzeleri, amcaları tercih etmek yine yerel kültürlerin kaybolmaması ve bundan direkt fayda sağlayabildiği sürece orada yaşayan insanların desteklenmesi anlamına gelecektir.