Her Yıl Kaybolan 427 Milyar Dolar Vergi Nereye Gidiyor? – Vergi Adaleti Hemen Şimdi!

Vergi Adaleti için Küresel İttifak (Global Alliance for Tax Justice – GATJ), 15-26 Mart’ta herkesi vergi adaleti için eyleme çağırıyor. Vergi Adaleti için Küresel İttifak’ının Politika ve Kampanyalar Koordinatörü Grazielle David’le hem hareketi hem de eylem çağrısını konuştuk.

Röportaj: Burcu GENÇ

Vergi Adaleti için Küresel İttifak – Politika ve Kampanyalar Koordinatörü Grazielle David

Öncelikle Vergi Adaleti için Küresel İttifak hareketini kısaca anlatmanız mümkün müdür?

Vergi Adaleti için Küresel İttifak, vergi adaleti hareketinin Güney merkezli küresel koalisyonudur. 2013 yılında Asya (Vergi ve Mali Adalet Asya – Tax and Fiscal Justice Asia), Afrika (Vergi Adaleti Ağı Afrika – Tax Justice Network Africa), Latin Amerika (Latin Amerika ve Karayipler Vergi Adaleti Ağı – Red de Justicia Fiscal de América Latina y el Caribe), Avrupa (Vergi Adaleti Avrupa – Tax Justice-Europe) ve Kuzey Amerika’daki (Kanada’da Vergi Adaleti için Kanadalılar – Canadians for TaxFairness in Canada ve Finansal Hesap Verebilirlik ve Kurumsal Şeffaflık ABD Koalisyonu – FACT Coalition in the U.S.) yüzlerce örgütü temsil eden altı bölgesel ağın birleşmesiyle kuruldu.

O zamandan bu zamana, ulusal seviyede daha ilerici ve yeniden dağıtımcı (redistributive), uluslararası seviyede ise daha şeffaf, kapsayıcı ve temsiliyeti yüksek küresel vergi yönetişimine sahip bir vergilendirme sistemi için kampanyalar yürütüyoruz. Diğer bir deyişle, insan haklarını gözeten ve dünya çapındaki eşitsizliklerle mücadele eden daha adil ve sürdürülebilir bir vergi sistemi için çalışıyoruz.

15-26 Mart tarihleri arasında Kadın Hakları için Vergi Adaleti Küresel Eylem Günleri çağrısında bulundunuz. Bize bundan biraz bahsedebilir misiniz?

2021’de kadın hakları için vergi adaleti küresel ve yıllık kampanyamızın beşincisini düzenliyoruz. Bu, Vergi Adaleti için Küresel İttifak’ın en başından beri en öncelikli alanlarından biriydi. Vergileri kadınlar lehine çalışan bir hale getirmek üzere sistemik bir değişiklik talebiyle, 2016’da Vergi ve Cinsiyet Çalışma Grubu kurduk. Bu grup, sosyal ve ekonomik değişim için cinsiyet ve vergi adaleti hareketiyle işbirliği içinde olan güçlü bir kolektif.

Çoklu ve kesişen ayrımcılığı deneyimleyen kadınlar, her krizin en ağır darbesini alanlar. COVID-19’un tetiklediği krizde de durum farklı değil. Bu kriz, önceden de var olan eşitsizlikleri iyice derinleştirmiş, güncel sosyal, politik ve ekonomik sistemlerimizin kırılganlıklarını ifşa etmiştir. Bu kampanya aracılığıyla, şu anki ekonomik modelin alternatiflerine ışık tutmayı amaçlıyor, çokuluslu kurum ve ulusal hükümetlere hak temelli ekonomiyi tekrar inşa etmeleri ve cinsiyet eşitliğini ilerletmeleri için çağrı yapıyoruz.

Küresel seviyede, 15 Mart’ta kadınlara hizmet eden vergileri, dünyanın dört bir yanında gerçekleştirdiğimiz işlerimizi konuşmak ve bölgesel bağlamlar hakkında bilgi paylaşmak için küresel ağlarımızla beraber bir seminer yapacağız. Sonrasında 23 Mart’ta, Vergi ve Cinsiyet Çalışma Grubu üyelerimizin ürettiği Feminist Vergilendirme Çerçeve Rehberimizin lansmanını yapacağız. Bu rehber cinsiyete duyarlı bir vergilendirme çerçevesinin nasıl olması gerektiğinin hatlarını çiziyor. Bölgesel ve ulusal seviyede, üyelerimiz dünya çapında eylemler (COVID-19’dan dolayı çoğunlukla çevrimiçi olan) düzenleyecekler. Kampanyayla ilgili tüm bilgilere buradan ulaşabilirsiniz. Tam program bu web sitesinde yakında yayınlanacak.

Herkesi, etkinlik ve eylemlerimize katılarak ve kendi çevresiyle küresel vergi adaleti taleplerini paylaşarak harekete dahil olmaya çağırıyoruz. Kampanya boyunca gönüllü olmak isteyen herkesi, info@globaltaxjustice.org adresine mail atarak bizimle iletişime geçmeleri için davet ediyoruz.

Son olarak Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterildiğiniz için de sizleri tebrik ediyorum. Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (Consortium of Investigative Journalists – ICIJ) ile birlikte yasal olmayan finansal hareketleri ifşa ettiğiniz ve mücadele ettiğiniz için ödüle aday gösterildiniz. Küresel vergi adaletinin barışa olan katkısından bahsedebilir misiniz? Bu durum pandemiyle nasıl bağlantılı?

Çok teşekkürler! Bu prestijli ödülün büyük adayları arasında olmaktan onur duyuyoruz. Vergi Adaleti için Küresel İttifak’ın ve Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun görünürlüğünün artmasının yanında, aynı zamanda yasal olmayan finansal hareketleri ve vergi ihlallerini ifşa etmek için kendi hayatlarını birçok defa tehlikeye atan her bir vergi adaleti aktivistinin ve araştırmacı gazetecinin de görünürlüğünün artması anlamına geliyor.

Vergi Adaleti Ağı ve Uluslararası Kamusal Hizmetler (Tax Justice Network and Public Services International) ile beraber yayınladığımız rapora göre, (Vergi Adaleti Durumu 2020 – State of Tax Justice 2020) uluslararası vergi ihlallerinden dolayı her yıl dünyada en az 427 milyar dolar vergi kayboluyor. Bu tutarın neredeyse 245 milyar doları, çokuluslu şirketlerin işyerlerinin bulunduğu ve parayı kazandıkları ülkelere kazançlarının tamamını rapor etmeyerek kârlarını vergi cennetlerine kaçırmasıyla buharlaşıyor. Sonuç olarak parayı asıl kazandıkları ülkeye daha az vergi ödüyorlar. Kalan 182 milyar dolar ise yasaların ulaşamadığı yerlerde denizaşırı kazançlarını ve beyan edilmemiş varlıklarını saklayan zengin bireyler tarafından kaybediliyor.

OECD’deki en büyük şirketlerden elde edilen verilere baktığımız için bu rakamların ölçülü bir tahmin olduğunu belirtmek önemli ancak miktarın çok daha yüksek olduğunu biliyoruz. COVID-19’un neden olduğu krizle mücadele etmek için bu 427 milyar dolarla dünyada neler yapılabileceğini hayal edebiliyor musunuz? Peki sağlık sistemlerimizin kaç tane aşı satın alabileceğini? Her yıl vergi cennetlerine kaçırılan toplam tutarla küresel olarak 34 milyon hemşirenin yıllık maaşlarını ödeyebilirdik. Vergi adaleti olmadan bu krizin şu anki durumuyla mücadele edemeyiz.

Vergi adaleti, insan haklarını uygulamak ve hem ülkeler arasında hem de ülke içinde eşitsizlikleri azaltmak için gerekli olan kamu finansmanının toplanmasında esastır. Vergi adaleti olmadan toplumsal adaletten, toplumsal adalet olmadan da kalıcı barıştan bahsetmemiz mümkün değildir.