Bir Tasarruf Mucizesi: Pişirme Bohçası

Yazı: Murat DOĞAN ve Handan GÜNDOĞDU DOGAN

Gezegenimizin %80’i sudur. Ne kadar bol değil mi? Maalesef değil! Dünyadaki suların %97’si deniz ve okyanuslardan oluşur. Donmuş su oranı ise %2’dir. Dünyadaki tüm suların sadece %1’i içilebilir. Aslında bu da oldukça yeterli bir miktar ama maalesef bu içilebilir suyun çok büyük bir kısmı tarımda kullanılıyor. Örneğin ülkemizdeki içilebilir suyun %70’i tarımda harcanıyor. “Biz de geri kalan %30’luk kısmı” demek isterdim ama maalesef bundan da %20’lik kısmı sanayiye ayırmamız gerekiyor. Bu kısımlara çiftçi veya sanayici değilsek müdahale edemiyoruz. Maalesef “müdahale alanımızda” kalan kısım sadece %10. İşte pişirme bohçası burada devreye giriyor. Elimizden geleni yapmamızı sağlayan pişirme bohçası sadece su tasarrufu yapmıyor ama tasarruf ettiği şeyler arasında en kıymetlisi su olduğu için oraya dikkatinizi çekmek istedim.

Bir diğer tasarruf kalemi ise yakıt. Elektrik, gaz veya odun gibi enerji kaynaklarının da görece pahalı olduğu ülkemizde bu kalemde yapacağımız tasarruflar da hem ekonomik hem de karbon ayakizimiz açısından önemi büyük. Türkiye’nin yıllık enerji ithalatı yaklaşık 50 milyar dolar. Ülkemizde eğitim alan her üç çocuğumuzdan birinin masrafı kadar parayı enerjiye harcıyoruz. Ruanda’da görev yapan bir arkadaşım ise ilginç bir bilgi veriyor: “Pişirme Bohçası kullanımı mülteci kamplarındaki kaçırılma ve tecavüz olaylarını da azalttı çünkü kadınlar yakıt toplamak için ormanın derinliklerine girmek zorunda kalmıyorlar.” Belki de ülkemizdeki mevsimlik tarım işçilerimizin güvenlikleri için de göz önüne alınması gereken bir bilgidir.

Üçüncü tasarruf kalemi özellikle kentliler için neredeyse sudan bile kıymetli (“Dune” kitabının yazarı Frank Herbert’e selam olsun) hale gelen “zaman”. Çoğumuz -özellikle çocuklu olanlarımız- yemek yapmaya zaman bulamadığımız için ya dışarıdan paketli gıda veya nasıl koşullarda yapıldığını bilmediğimiz yiyecekler söylüyoruz ya da kıymetli vaktimizi sağlığımızı korumak için yemek yapmaya harcayarak kendimize veya ailemize ayır(a)mıyoruz. Pişirme bohçası sayesinde yemeğin başında “Pişti mi? Taştı mı? Yandı mı? Dibi tuttu mu?” diye nöbet beklemeyiz.

Yukarıdaki paragraftaki sözleri emek ve enerjimiz için de söylemek mümkün. Pişirme bohçası vaktiniz ve enerjiniz olduğu zaman yemek yapabilmenizi sağlar. İsterseniz akşamdan isterseniz işe gitmeden bohçaya yemeğinizi koyup istediğiniz zaman açıp sıcak sıcak yersiniz. Bir seferde öğle ve akşam yemeklerini hazırlayanlar, işe giderken yemeği hazırlayıp yorgun argın dönünce sıcacık yemek yiyenler ve Ramazanlarda sahuru kahvaltı ile geçiştirmek yerine iftara hazırlanırken sahura da yemek hazırlayıp koyanlar gibi.

Yukarıdaki beş tasarruf kaleminin dışında pişime bohçası malzemeden de az da olsa tasarruf sağlıyor. Baharatların ve sebzelerin aromaları ve kokuları uçmaktansa yemeğin içinde kalıyor.

Ne Sindiriyorsunuz?

Tasarruf dışında sağlık için de faydaları bulunan pişirme bohçası yemekleri -tıpkı midemizin yaptığı gibi- yavaş yavaş, ağır ağır pişirir. Böylece villuslarımızın (bağırsaklarımızdaki besin seçme işçilerimiz) işi kolaylaşır ve daha verimli çalışırlar. Ayurvedik beslenmecilerin “Ne yerseniz osunuz” söylemini bir adım ileriye taşıyıp “Ne sindirirseniz osunuz” sözünü de buraya iliştireyim.

Bazı insanların ağızlarının müfettişleri ve gümrük memurları yani burunları çok hassastır. Evde pırasa, karnabahar, bamya, nohut, fasulye, lahana, kemik suyu ve işkembe gibi yemeklerin pişmesinden rahatsız olabilirler. Pişirme bohçasının bir faydası da adeta bir termos gibi yemek pişerken kokuyu izole etmesidir.

Pişirme bohçası yemekleri türüne göre 6-12 saat boyunca sıcak tutar. İsterseniz evde isterseniz de piknikte, kampta ve çok misafirin geldiği özel günlerde (bu pandemi elbet bitecektir:) termos olarak da kullanabilirsiniz. Bir tanıdığım yemeği burada hazırlayıp arabasına koyup başka bir ilde inince yemeğini açıp sıcak sıcak yemesinden bahsetmişti.

Benim gibi bir şeyleri onararak ömürlük kullanmayı seven biriyseniz de pişirme bohçası tam size göredir. Tüm parçaları kolaylıkla onarılabilir. Çocuklarınıza miras bile bırakabilirsiniz:)

Çocuk demişken pişirme bohçası ev yangını ve cilt yanığı riskini de azaltır çünkü ateşte değil kendi ısısında kapalı bir yerde pişer.

Pişirme bohçası ile tüm sulu yemekler (Etli, tavuklu, bakliyat, tahıllı ve sebzeli), pilav, çorba, yoğurt, komposto ve hoşaflar; ön haşlama gerektiren tahıl yemekleri (Keşkek, gendüme vb.); buzluğa atmalık bakliyatlar (Nohut, fasulye, barbunya vb.); kemik, et ve tavuk suyu, haşlamalar (Mısır, patates), yal (etobur hayvan maması), uzun demlenen bitki çayları yapılabilir.

Pişirme bohçasının en çok işe yaradığı yerlerin başında savaş ve afet gibi olaylar sonrası kurulan çadır kentler geliyor. Suyun, elektriğin, gazın, odunun ve en önemlisi “emek ve zamanın” çok fazla insan tarafından kısa sürede paylaşılması gereken bu gibi yerlerde #pişirmebohçası hayatı kolaylaştırıyor.

Nereden Temin Edilebilir?

instagram.com/Hamur_ggtt olarak biz üretip satıyoruz ama türeticilerin bizden almayıp küçük üreticiye para kazandırmalarını istiyoruz. Biz de bu üreticilerden para yerine gıda alıyoruz. Bu sayede hem toprak hem küçük üretici hem de biz kazanıyoruz.

Alınabilecek yerler şöyle: