Dünya 2019’da Bıraktığı Yerden: “Küresel Limitimizi Bugün Aştık”

2019’da 29 Temmuz olan, 2020’de pandeminin etkisiyle üç hafta ileri taşınarak 22 Ağustos olarak belirlenen dünyanın bir yıllık kaynaklarını insanların tükettiği gün olan Küresel Limit Aşım Günü, bu yıl 2019’da bıraktığı yerden devam etti ve yeniden 29 Temmuz oldu. Bu doğanın bize 2021 boyunca kullanmamız için sunduğu kaynakları, yılın 210. gününde tükettiğimiz anlamına geliyor. Kalan beş ayın kaynaklarını gelecek yıldan borç alıyoruz.

Dünya Limit Aşım Günü, belirli bir yılda, insanlığın ekolojik kaynak ve hizmetlere olan talebinin ne kadarının gezegen tarafından yeniden üretilebildiğini gösteriyor. Bu tarihi saptayabilmek için Global Footprint Network, ulusal ayakizi ve biyolojik kapasite verilerini kullanıyor.

Global Carbon Project (Küresel Karbon Projesi) gibi güvenilir kaynaklardan gelen daha yakın zamanlı veriler de, değerlendirmeyi güçlendirmek için analizlere dahil ediliyor. Tarihi belirlemek için büyük ölçüde Birleşmiş Milletler (BM) kaynaklarından ülke başına 15.000’den fazla veri noktasından bilgi toplanıyor. Araştırmacılar, Dünya’nın biyolojik kapasitesini insanlığın ekolojik ayakiziyle karşılaştırıp aradaki farkı hesaplıyor ve limit aşımı gününü belirliyor.

Küresel Limit Aşım Günü, 2020’de pandemideki kapanmaların etkisiyle Ağustos 22’i olarak kayıtlara geçmişti. Ancak pandemi kısıtlamalarının etkisiyle görülen kaynak kullanımındaki bu azalma kısa ömürlü oldu. 2021 yılında yıllık karbon ayakizimiz 2020 yılına göre %6,6 artarken Limit Aşım Günü 2019 yılındaki tarihine geri geldi. Tarihin yeniden erkene kaymasında Amazon ormanlarının kaybındaki ani artış ve küresel orman biyokapasitesindeki %0,5’lik düşüş de etkili oldu.

1.7 Dünyamız Varmış Gibi Tüketiyoruz

Birleşmiş Milletler Ekosistem Restorasyonu 10 Yılı’nın başlatıldığı 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde de vurgulandığı gibi, pandemi sonrası toplumsal ve ekonomik iyileşme ancak ekolojik kaynakların verimli kullanımıyla mümkün olabilir. Oysa insanlık bugün gezegenimiz üzerindeki ekosistemlerin yenileyebileceğinden %74 daha fazla kaynak kullanıyor. Bir başka deyişle 1.7 Dünyamız varmış gibi tüketiyoruz. Tüketim hızımız Küresel Limit Aşımı’nın hesaplanmaya başlandığı 1970’lerden bu yana en yüksek seviyeye ulaşmış durumda.

Aslı Pasinli : “Tarihi Bir Dönüm Noktasındayız”

WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Genel Müdürü Aslı Pasinli, konuyla ilgili olarak “Pandemi bize, insan yaşamına öncelik verildiği zaman alınacak önlemler ve bütçeler konusunda karar vericilerin hızlı hareket etmelerinin önemini gösterdi. Ne yazık ki son dönemde ülkemizde bir yandan kuraklık öte yandan sellerle yoğun bir şekilde hissettiğimiz iklim krizi de yetkililerin alarma geçmesini; hızlı ve kararlı adımlar atmasını gerektiriyor. Doğayı korumak artık sadece etik bir konu değil. Doğayı korumak artık bir varoluş meselesi, insan hakları meselesi, ekonomik bir mesele. Bugüne kadar yapılanlardan çok daha hızlı ve radikal adımlar atılmalı, dünyada yükselen yeni “Yeşil Ekonomi”nin dışında kalmamalıyız,” dedi.

Pasinli ayrıca Kasım ayında tüm dünyanın gözünün İskoçya’da düzenlenecek COP26 zirvesinde olacağını hatırlatarak “Bu insanlık için tarihi bir fırsat. Küresel salgın bizlere aynı zamanda birlikte hareket edebileceğimizi de gösterdi. Bu kez gezegenimizin iyiliği için harekete geçebiliriz” dedi.

2021’de Kömür Tüketiminin Karbon Ayakizinin %40’ını Oluşturması Bekleniyor

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, 2021 yılında ulaşıma bağlı karbon ayakizi, pandemi öncesindeki seviyenin de altında kalmış durumda. Yıl sonunda yurtiçi uçuşlar ve karayolu seyahatlerine bağlı karbon emisyonlarının 2019 seviyesinin %5 altında kalması beklenirken, uluslararası hava taşımacılığı kaynaklı emisyonların da 2019’a göre %33 daha az olacağı tahmin ediliyor. Öte yandan pandemi sonrası ekonomik toparlanma sürecinin fosil yakıt talebini tetiklemesi nedeniyle, küresel enerji tüketimi bağlantılı karbon emisyonlarının geçtiğimiz yıla oranla %4,8 artması bekleniyor. 2021 yılında özellikle kömür kullanımının artarak toplam karbon ayakizinin %40’ını oluşturması bekleniyor.

Bireysel Eylem Fark Yaratabilir

Dünya Limit Aşım günü bireyler için de “yeni başlangıçlara” dikkat çeken WWF Türkiye, bu tarihi ileri çekmenin günlük alışkanlıklarda yapılacak bazı küçük değişikliklerle mümkün olduğu yönünde görüşlerini paylaştı.

“Küresel Ayak İzi Ağı hesaplamalarına göre bireylerin alabileceği önlemlerden biri otomobil kullanımını azaltmak. Otomobil kullanımı kaynaklı karbon ayak izi yüzde 50 azaltılıp, otomobillerle kat edilen mesafenin üçte biri toplu taşıma araçlarıyla ve kalanı yürüyerek veya bisikletle kat edilirse Dünya Limit Aşım Günü 13 gün ötelenebilir.

Gıda tüketirken de bilinçli davranıp israf etmezsek Dünya Limit Aşım günü tarihini öteleyebiliriz. Tüm dünyada gıda israfı yarı yarıya azaltılırsa bu tarih 13 gün ileri kaydırılabilir. Kaybettiğimiz ormanları geri kazanmak da bu gidişatı yavaşlatabilir. 350 milyon hektarlık alanı tekrar ağaçlandırmak Dünya Limit Aşım Günü tarihini 8 gün ileri kaydırabilir.”