Türkiye’de 13 Ağaç Türü Tehdit Altında

İngiltere’de yapılan araştırmada, Türkiye’de 13 ağaç türünün tehdit altında olduğu ifade ediliyor.

Londra merkezli Uluslararası Botanik Bahçelerin Korunması (BGCI) isimli kurumun yayımladığı “Dünya Ağaçlarının Durumu” adlı rapora göre, iyi bilinen meşe ve manolyalardan tropik kereste ağaçlarına kadar çeşitlilik gösteren dünyadaki ağaç türlerinin en az %30’u vahşi doğada yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

BBC Türkçe’nin haberine göre raporda, tüm dünyada toplamda 58 bin 497 ağaç türü içerisinde 17 bin 510 türün büyük risk altında olduğu; 142 türün ise çoktan yok olduğu belirtildi. 442 ağaç türü ise 50’den daha az ağaçla varlığını sürdürüyor.

Rapora göre 185 ağaç türü bulunan Türkiye’de türlerin %7’sini oluşturan 13 tür tehdit altında.

Acil Koruma Çağrısı

Yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan ağaç türleri, tehdit altındaki memeliler, kuşlar, amfibiler ve sürüngenlerin toplam sayısının iki katını oluşturuyor. Çevre örgütleri, ormansızlaşma, ağaç kesimi ve iklim değişikliği tehditlerine karşısında ağaç türleri için acil koruma çağrıları yapıyor.
BGCI’dan Dr. Malin Rivers, “Gezegenimizde yaklaşık 60 bin ağaç türümüz var. İlk kez hangi ağaç türlerinin nerede olduklarını, hangi tehditlerle karşı karşıya kaldıklarını ve korumak için nelere ihtiyaç duyduklarını biliyoruz” diyor.

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin Küresel Ağaç Uzmanları Grubu’nun eş başkanı Sara Oldfield ise sağlıklı bir dünya için ağaç tür çeşitliliğine ihtiyacın olduğunu ifade ederek, “Her ağaç türünün kendine özgü bir ekolojik rolü var. Dünyadaki ağaç türlerinin %30’unun yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olması sebebiyle koruma eylemini acilen artırmamız gerekiyor” diye konuşuyor.

En Fazla Risk Brezilya’da, En Yüksek Oran Tropikal Afrika’da

Dünyada en fazla ağaç türü Orta ve Güney Amerika’da bulunuyor. Bu bölgeleri Güneydoğu Asya ve Afrika’nın tropikal bölgeleri izliyor.

En fazla ağaç türünün risk altında olduğu ülkeler sıralamasında Brezilya, bin 788 tür ile birinci sırada. Endonezya, Malezya, Çin, Kolombiya ve Venezuela ise Brezilya’yı takip eden diğer ülkeler.

Tehdit altındaki türlerin en yüksek oranı ise Tropikal Afrika’da. Nispeten düşük ağaç çeşitliliğine sahip olan Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’nın ılıman bölgeleri ise nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan ağaç türlerinin en düşük oranına sahip.

Dünya genelinde ağaçlara yönelik en büyük tehditlerin başında mahsül için yapılan orman temizliği geliyor. Bu durum türlerin %29’unu etkiliyor.

Öte yandan %27’lik oran ile tomrukçuluk, %14’lük oran ile hayvan otlatma veya çiftçilik için temizleme de türleri etkileyen diğer faktörler arasında. Ağaç geliştirme için yapılan temizlik ve yangınlar da %13’lük oranla ağaç türleri için tehdit barındırıyor.

İklim Değişikliği Artan Tehditler Arasında

İklim değişikliği, şiddetli hava koşulları ve deniz seviyesinin yükselmesi ağaçlara yönelik artan diğer tehditler. Ancak raporun yazarları, oluşturulacak koruma eylemlerinin gelecek için umut barındırdığını söylüyor.

Dr. Rivers, raporun kendilerine ve yetkililere doğal hayatı koruma için önemli bir yol haritası sunduğunu dile getiriyor.

Uzmanların önerdiği eylem çağrılarından bazıları şöyle:

• Mevcut ormanları korumak ve korunan alanları genişletmek. (Şu anda tüm ağaç türlerinin en az %64’ü korunan bölgelerden en az birinde bulunuyor olabilir.)
• Tehdit altındaki türleri bir gün doğaya geri döndürülebilecekleri umuduyla botanik bahçelerinde veya tohum bankalarında tutmak. (Şu anda tüm ağaçların yaklaşık %30’u bu şekilde yedekleniyor.)
• Nadir ve tehdit altındaki türler de dahil olmak üzere, ağaçlandırma ve ağaç dikme planlarının bilimsel olarak, doğru yerde doğru ağaçla gerçekleştirilmesini sağlamak için eğitim verilmesi.
• Ağaçların korunması için ayrılan ödeneklerin artırılması.

1 Milyon Hayvan ve Bitki Türü Yok Olma Tehdidi Altında

Bilim insanları, bir milyon hayvan ve bitki türünün yok olma tehdidi altında olduğunu tahmin ediyor.

Son 300 yıl içerisinde küresel orman alanı yaklaşık %40 azaldı. 29 ülke ise orman örtüsünün %90’ından fazlasını kaybetti.

Dikkate değer yok olma riski altındaki ağaçların bazıları şunlar:

• Palm yağı çiftliklerinin genişlemesi nedeniyle kaybolan “dipterocarps” olarak bilinen büyük tropikal ağaçlar.
• Meşe ağaçları, Meksika, Şili ve Arjantin’in bazı bölgelerinde tarım nedeniyle kayboldu.
• Madagaskar’da abanoz ve gül ağaçları kereste için kesiliyor.
• Manolya ağaçları sürdürülemez bitki toplama nedeniyle tehlike altında.
• İngiltere ve Kuzey Amerika’da dişbudak gibi ağaçlar zararlı böcekler ve hastalıklardan dolayı ölüyor.