EkoIQ Editör
İNGEV ve IPM ortaklığı ile çıkarılan ActHuman IV Raporu’na göre KOBİ’ler istihdama katkıları ile yeşil işler yaratma konusunda kilit rol oynuyor. Tarım, enerji, inşaat, turizm ve çevre hizmetleri gibi sektörler, gençler için yeşil işler kapsamında büyük potansiyele sahip.
İNGEV (İnsani Gelişme Vakfı) ve Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi (İPM) ortak girişimi olan ActHuman Sosyal Kapsama İnisiyatifi, “İstihdamdan Üretime İklim Politikalarına Entegrasyon“u tanımlamak ve sosyal politika önerileri sunmak amacıyla bir çevrimiçi (online) rapor lansman toplantısı gerçekleştirdi.
Yeşil iş ve yeşil ekonomi özelinde hem sosyo-ekonomik hayattaki hızlı dönüşüme yönelik bilgilerin, hem de güncel ve geçmişe dönük karşılaştırmalı verilerin paylaşıldığı ActHuman IV Rapor Lansman etkinliğinde konuşan İNGEV Başkanı Vural Çakır, “…Biz yeşil dönüşümün güçlü bir şekilde uygulamaya geçmesinin yanı sıra, bunun bir yeni eşitsizlik alanı olmadan nasıl değerlendirilebileceği üzerinde duruyoruz. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında ve yüksek gelirliler ile orta ve alt sınıflar arasında bir eşitsizlik kaynağı olmadan yeşil geçişi sağlamak gerekiyor…Tanımı tüketici olarak yapılıp misyonu tüketmek olarak belirlenmiş bir insan çağı dönemindeyiz. İyi yaşam algımız da tamamen bu tüketici misyonu çerçevesinde belirlenmiş durumda. 7,5 milyar insan ve 200 milyondan fazla şirket tüketici misyonuna odaklanmışken yeşil dönüşüm başarmak ciddi bir iddia. O yüzden tanımı tüketmeye eşlenmemiş başka bir iyi yaşam algısı yaratabilmenin önemini gündemde tutabilmeliyiz” dedi.
[su_heading]Dünya Genelinde Devletlerin 2020’de Yaptığı Toplam Teşvik Ve Toparlanma Harcamalarının Sadece %2,5’i Sürdürülebilirlik Kapsamında[/su_heading]
Covid-19 pandemisinin aynı zamanda iklim değişikliği ile mücadele konusunda aksiyon almamız gereken bir döneme denk gelmesi büyüme stratejisinin yeşil büyüme eksenine kaydırılarak bu alanda istihdam olanaklarının artırılması için önemli bir fırsat. Diğer taraftan pandemi sonrası dönemde yapılan devlet desteklerinin hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelerde Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile uyumlu olmadığı bir tablo öne çıkıyor. Devletlerin 2020 senesinde yaptığı toplam teşvik ve toparlanma harcamalarının sadece %2,5’i sürdürülebilirlik kapsamında yapıldı.
Türkiye’de yeşil istihdam yaratma konusundaki kilit sektörler enerji, imalat sektörü, tarım, inşaat, ulaşım, hizmet ve atık yönetimi olarak değerlendirildi.
Yeşil iş yaratma sürecinde döngüsel ekonomi, tedarik zinciri kanalı ve ikiz dönüşümün önemi büyük.
Döngüsel Ekonomi/Girişimcilik: Döngüsel ekonomi kanalıyla sadece atık yönetimi ile sınırlı kalmayarak tasarım odaklı yeni iş modellerinin disiplinler arası bir yaklaşımla kurgulanması önem taşıyor. Elektronik, plastik, tekstil inşaat gibi kaynak yoğun sektörleri hedefleyen döngüsel ekonomi uygulamaları yeni iş fırsatlarını ve girişimcilik alanlarını da beraberinde getiriyor.
Dijitalleşme ve Yeşil Dönüşüm: Dijitalleşme ve yeşil dönüşümü aynı anda destekleyen girişimlerin yeşil dönüşümde önemli bir rol oynama potansiyeli bulunuyor.
Tedarik Zinciri Kanalı: Yeşil dönüşüm sürecinde tedarik zincirinin rolü önemli. Özellikle e-ticaret sektörünün tartışıldığı çalıştayda bu sektörün en çok karbon salımı yapan halkası olan tedarik ve teslimat zincirinde elektrikli ulaşım, yeşil nakliye alternatifi gibi çözümlerin uygulanmasının bu alanda istihdama katkı sağlama potansiyeli değerlendirildi. Özellikle e-ticaret sektörünün tartışıldığı çalıştayda bu sektörün en çok karbon salımı yapan halkası olan tedarik ve teslimat zincirinde elektrikli ulaşım, yeşil nakliye alternatifi gibi çözümlerin uygulanmasının bu alanda istihdama katkı sağlama potansiyeli de değerlendirildi.
KOBİ’ler İstihdama Katkıları ile Yeşil İşler Yaratma Konusunda Kilit Rol Oynuyorlar
KOBİ’ler 2019 senesinde toplam istihdamın yaklaşık %72,4’ünü oluştururken 2009-2019 döneminde 50 ve altı çalışanı olan KOBİ’ler kayıtlı istihdam artışının yaklaşık yarısını sağladı.
KOBİ’lerin yenilikçi ve dinamik yapıları eko-yeniliği teşvik ederek çevresel etkileri sınırlamayı amaçlayan yeni iş modellerinin oluşturulmasına fırsat sunuyor.
KOBİ’ler kapsayıcı iş modelleri oluşturma potansiyeline de sahip. Örneğin KOBİ’ler nüfusun belirli segmentlerini iş modellerine entegre ederek kadınları, gençleri ve bölgesel farklılıkları hedefleyen kapsayıcı bir rol üstlenebilir. İş modellerinden bağımsız olarak ayrıca KOBİ’lerin büyük firmaların ilgi göstermedikleri yerel marketlerde faaliyet göstermeleri bu bölgelerdeki kapsayıcılığın artırılmasına fayda sağlıyor. Özellikle kadın istihdamının fazla olduğu turizm, gıda ve sağlık sektörlerinde KOBİ ve kadın odaklı politikaların desteklenmesi önem taşıyor.
İstihdam Politikalarında Demografik Özellikleri Dikkate Almak Gerekiyor
Kadınların iş gücüne katılımını artırma kapsamında oluşturulan politikalarda sektörel farklılıklar göz önüne alınmalı. Özellikle bazı yeni yeşil iş olanaklarının erkek egemen endüstrilerde (yenilenebilir enerji, üretim ve inşaat) yer alması kadın istihdamını olumsuz etkileyebiliyor.
Yeşil istihdam politikaları oluşturulurken demografik değişimlerin de göz önünde bulundurulması önem taşıyor. 2015-2020 döneminde yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus, %22,5 artarak 2020 yılında yaklaşık 8 milyon olmuştur (TÜİK, 2021). Çalışan yaşlı nüfusun %64,7’sinin tarım sektöründe yer alması genç nüfusu tarım sektörüne kanalize edecek politikaların ihtiyacının altını çiziyor. [su_pullquote align=”right”]Çalışan yaşlı nüfusun %64,7’sinin tarım sektöründe yer alması genç nüfusu tarım sektörüne kanalize edecek politikaların ihtiyacının altını çiziyor. [/su_pullquote]
Tarım, enerji, inşaat, turizm ve çevre hizmetleri gibi sektörler, gençler için yeşil işler kapsamında büyük potansiyele sahip.
Beceri eksikliklerin belirlenmesi için sosyal ortakların katılımının sağlandığı platformlar gerekli ve bu platformların kullanılarak özellikle geçişe doğrudan dahil olan bazı sektörler için (yenilenebilir enerji ve atık yönetimi gibi) yol haritalarının oluşturulması önem taşıyor. [su_pullquote]Mesleki eğitimin içeriğinin güncellenmesi ve imajının iyileştirilmesi gerekiyor.[/su_pullquote]Mesleki eğitimin içeriğinin güncellenmesi ve imajının iyileştirilmesi gerekiyor. Bu kapsamda özellikle yeşil istihdam sağlama potansiyeli içeren sektörlerdeki istihdamı sağlayan (örn: Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri, Tarım Meslek Liseleri gibi) mesleki ve teknik eğitim müfredatlarının gerekli becerileri ihtiva edecek şekilde farklı paydaşları içeren platformların da görüşleri alınarak (Belediyeler, Ticaret ve Sanayi Odaları, OSB’ler) güncellenmesi.
Yeşil dönüşüm sürecine ilişkin teşviklerin güçlendirilmesi çok kritik bir önem teşkil ediyor: Kamu ihale mevzuatında bulunan yerli üretim teşviklerinin yeşil dönüşüm çerçevesinde şekillenmesi; eğitim ve danışmanlık teşvikleri (mesleki eğitimler ve yeşil üretim süreçlerine geçiş konusunda alınacak danışmanlıklar için şirketlere teşvik mekanizmalarının sağlanması) ve iş gücü maliyetlerini azaltmak için farklı gruplarda uygulanan sigorta prim teşviklerinin yeşil işler kapsamında değerlendirilmesi önemli konular arasında.
EKOIQ
