“Yeni Kurulan Santralların Neredeyse Tamamı Yenilenebilir Enerji”

Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi’nin (IICEC), düzenlediği “Sürdürülebilir Gelecek için Yenilenebilir Enerji Fırsatları” başlıklı webinarda yenilenebilir enerji alanındaki fırsatlar ele alındı. IICEC Koordinatörü Dr. Mehmet Doğan Üçok, “Uluslararası Enerji Ajansı’nın rakamlarına göre, geçen sene dünyada kurulan elektrik santrallarının %60’a yakını güneş, %30’a yakını ise rüzgar enerji santrallarından oluştu. Yani neredeyse tamamı yenilenebilir enerji” değerlendirmesinde bulundu.  

Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi – IICEC tarafından düzenlenen “Sürdürülebilir Gelecek için Yenilenebilir Enerji Fırsatları” başlıklı webinar kapsamında gerçekleşen panelde; geniş ölçekte sürdürülebilirlik perspektifinden, yenilenebilir enerjide büyüme, gelişim ve fırsat alanları ile Türkiye’nin bu alanda bulunduğu yere ilişkin değerlendirmeler paylaşıldı.

“1,5 Hedefi İklim Güvenliği Açısından Kritik Eşik”

IICEC Koordinatörü Dr. Mehmet Doğan Üçok, küresel ısınmada gelinen noktaya dikkat çekerek “Ortalama ısı artışı 1,5 derece ötesine geçerse dünyadaki bütün dengeler değişecek. IPCC’nin raporları, insan etkisiyle gerçekleşen iklimsel ısınmanın 1850-2000 yılları arasında eşi görülmemiş bir seviyeye ulaştığını ortaya koyuyor. Bununla birlikte iklim değişikliğinin ekstrem iklim olaylarını da beraberinde getirdiği bilimsel bir gerçek. Bu bağlamda küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlandırma hedefi, iklim güvenliği açısından son derece kritik bir eşik” dedi.

1,5 derece hedefi ile ilgili değerlendirmede bulunan Dr. Üçok, “Uluslararası Enerji Ajansı, 2050 net sıfır raporunda, global enerji sisteminin 2050 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşmasına yönelik kapsamlı bir yol haritası ortaya koydu. Emisyonları net sıfıra çekmek için; yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, elektrifikasyon, hidrojen ve hidrojen bazlı yakıtlar, biyoenerji ve karbon yakalama, depolama temel başlıklar olarak ortaya konuldu. Stanford Üniversitesi’nin yapay zekaya dayalı modellemesine göre ise dünya 1,5 dereceyi 2030’lu yıllarda görüyor olacak” şeklinde konuştu.

İklim krizi noktasında tüm bu yaşananlara karşın dünyada iyi gelişmeler de olduğunu belirten Dr. Üçok, “Uluslararası Enerji Ajansı’nın rakamlarına göre, geçen yıl dünyada kurulan elektrik santrallarının %60’a yakını güneş, %30’a yakını da rüzgar enerji santrallarından oluştu. Neredeyse tamamı yenilenebilir enerji. Yine mevcut rakamlara rağmen 2030’da dünyadaki emisyonların yarı yarıya azalması zor görünüyor” dedi.

“Değişim ve Dönüşümün İlk Tetikleyicisi İklim Değişikliği”

Enerji sektörünün son yıllarda büyük bir değişim, dönüşüm ve kriz ortamından geçtiğini belirten Enerjide Dijitalleşme Derneği (EDİDER) Başkanı Elif Düşmez Tek, “Bu değişim dönüşümün ilk tetikleyicisi iklim değişikliği oldu. İklim değişikliğinin tetiklediği enerji dönüşümünü konuşurken Covid pandemisiyle karşı karşıya kaldık. Bununla birlikte arz talep dengesizlikleri ve sonra da tedarik zincirinin sorunlarıyla ortaya çıkan büyük bir belirsizlik dönemi yaşadık. Sonrasında ise Rusya- Ukrayna savaşının getirdiği ve en çok da Avrupa’nın etkilendiği büyük bir arz güvenliği krizi ortaya çıktı. Bu süreçte yeni dengelerin kurulmasına şahitlik ediyoruz, bildiklerimiz var, daha bilemediklerimiz var ve bunları da tahmin etmeye çalışıyoruz” dedi.

Enerjisa Üretim CEO’su İhsan Erbil Bayçöl şunları söyledi: “Türkiye’nin 2030’da rüzgar ve güneş hedefinin ne olduğunu geçen yıl tam olarak bilmiyorduk. Hem ulusal enerji planı hem de IICEC çalışması, en azından bazı şeyleri somutlaştırmış oldu. Ancak hedefiniz ne olursa olsun, bunu yerine getirecek olan insandır. Dolayısıyla Türkiye’nin ve dünyanın 2030, 2040, 2050’ye dair yenilenebilir ya da sıfır karbonla ilgili hedeflerde en temel ihtiyaç insandır. Şu anda gerek Türkiye’de gerekse de başka coğrafyalarda bunun eksikliğini, sıkıntısını görebiliyoruz. Yetişmiş insan gücüne ihtiyacımız var.”

“Rüzgâr Türbininde %50’nin Üzerinde Yerliliği Sağlıyoruz”

Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erden, “Türkiye’de rüzgarda gelinen yerlileşme, son 15 senede oldu. Bu sadece rüzgarda değil, hidroelektrikte de oldu, jeotermalde de kısmen oldu. Bu ülkenin 100 yıllık geçmişinin belki son 60-70 senesi özellikle ciddi sanayileşme hamleleriyle geçti. Son 15 senedir de bunun yenilenebilir enerjiye yansımalarını gördük. Burada rüzgar türbininde %50’nin üzerinde yerliliği sağlayabilen, YEKA türbininde %65’leri hedefleyen bir durumdayız. Bu bir kazanç ise bu kazancın da geleceğe tahvili önemlidir. Bundan sonra bu globalleşmeden globalleşmeye daha çok giden dünyada hem Avrupa’nın hem Amerika’nın sadece doğalgaz tedarikçi partneri geçiş güzergahıyız söyleminin ötesinde, gerçekten tedarikçi partneri olma şansımız var” dedi.

Uzakdoğu’da merkezileşmiş tedarik zincirinin Avrupa Birliği’nin çevresine yayılacağını ve Türkiye’nin burada en ciddi sanayi altyapısına sahip ülkelerden biri olduğunu vurgulayan Erden, “Sanayileşmiş altyapımızı hem kendi ihtiyaçlarımız için hem de Avrupa’nın ve Avrupa müttefiki ülkelerinin hizmetine sunup kazanç elde etmeliyiz. Burada bugün rüzgar sanayi yılda 1,5 milyar dolar ihracat yapıyor. Bu önemli bir kazanım. 50’den fazla ülkeye ihracat yapıyoruz. Dolayısıyla biz bu dönüşümün içerisinde potansiyelimizi de harekete geçirmek zorundayız. Önümüzde en az 20 bin megavat rüzgarda, 10 bin megavat güneşte verilecek kapasitelerin, 2030’a kadar hem yeşil dönüşüm ihtiyacını karşılamak hem de Avrupa’da rekabette bizi öne geçirecek fırsat yaratacağını öngörüyorum” şeklinde konuştu.

“Avrupa’da Birinci, Dünyada Dördüncü Seviyeye Ulaşmış Durumdayız”

Jeotermal Enerji Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kındap, “Dünyanın enerjideki dönüşüm hedeflerini, Türkiye’nin dönüşüm hedeflerini düşündüğümüz zaman, elimizdeki bu potansiyeller hem rüzgar hem güneş hem de jeotermal olsun hakikaten çok kıymetli. Jeotermal diğerlerine göre, potansiyelini tam olarak anlatamamış kaynaklardan biridir. Rüzgar ve güneşi konuşmaya başlamadan önce jeotermal hayatımızdaydı. Cumhuriyet döneminde bu kaynakların hem ısıtma hem sağlık hem de kaplıca amaçlı yoğun şekilde kullanıldığını görüyoruz” dedi.

Kındap şunları aktardı: “YEKDEM dönemindeki çalışma ve yatırımlarla gördük ki, bu potansiyelin çok daha üzerindeyiz. Şu an için 1.700 megavatlık bir kurulu güce ulaşmışız. Bu kurulu güçle Avrupa’da birinci, dünyada dördüncü seviyeye ulaşmış durumdayız. Jeotermal sadece elektrik alanında kurulu gücüyle ön planda değil, yapılan bazı yatırımlarla da 5.020 megavatlık doğrudan kullanımı da söz konusu. Bu doğrudan kullanımın çoğunu şu an şehir ısıtma, sera ısıtma, turizm ve termal amaçlı kullanıyoruz. Bir termik santral gibi çalışabilme özelliğine sahibiz. Mevsimselliklerden zarar görmüyor, gece gündüz farkından hiçbir şekilde etkilenmiyoruz. Yaklaşık %85 bir kapasite ile çalışma imkanımız var. Türkiye’nin jeotermaldeki potansiyeli beklentimizin çok daha üzerinde. Sadece doğal jeotermal kaynaklar özünde bakarsak, ülkemiz son keşifler ve MTA tarafındaki kayıtlara göre, 62 bin megavatlık termal bir enerjimiz söz konusu. Bu keşfedilmiş bir enerji. Biz, bunun 1.700 megavatını şu an elektrik santralı noktasında faydalanıyoruz, 5.020 megavatını doğrudan faydalanıyoruz. Yani önümüzde kullanabileceğimiz çok daha büyük bir potansiyel var.”