Derince Limanı’nda Çıkan Yangınla Çevreye Zehirli Gaz Yayıldı

28 Mayıs Pazar gecesi Kocaeli, Derince’deki limanda yaşanan yangın ve sonrasında çevreye yayılan zehirli gaz tedirginlik yarattı. Yangının alüminyum fosfit nedeniyle çıktığı öğrenildi. Yaşananlarla ilgili bir açıklama yapan Temiz Hava Hakkı Platformu, fosfin gazının insan sağlığına ve çevreye yönelik oluşturduğu tehlikelere dikkat çekti.

28 Mayıs Pazar gecesi, saat 22.00’da Kocaeli’nin Derince ilçesinde bulunan Safiport Limanı’nda, nem ve su ile temas etmesi halinde tutuşabilen alüminyum fosfit, gemiden indirildiği sırada alev aldı.

Yangın Güçlükle Kontrol Altına Alındı

112 Acil Çağrı Merkezi’ne yapılan ihbar üzerine Safiport Limanı’na AFAD, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı ile Kocaeli Valiliği Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü ekipleri yönlendirildi. Kendi önlemlerini alan ekipler, gaz maskelerini takarak yangına müdahale etti. Aynı zamanda konu Ulusal Zehir Danışma Merkezi’ne de bildirildi.

Ekipler, yanan maddelerin üzerini toprak ile kapatarak yangına müdahale etti. Yaklaşık 6 saat süren yoğun çalışmalar sonucunda yangın güçlükle kontrol altına alındı. Ancak zehirli maddeden sızan gazlar şehre yayıldı.

“Çok Zehirli Bir Kimyasal” Uyarısı

Temiz Hava Hakkı Platformu, limanda yaşanan yangın ve sonrasındaki zehirli gaz yayılımı ile ilgili bir açıklama yaptı. Açıklamada; yük gemisinden limana indirilirken yanan ürünün Phostoxin Tablet adında, bileşiğinde alüminyum fosfit, amonyum karbamat ve fosfin bulunan, özellikle hububat depolamada haşere ve patojenlere karşı kullanılan çok zehirli bir kimyasal olduğu belirtildi.

Alüminyum fosfitin su ile temas etmesi durumunda kendiliğinden tutuşabilen yanıcı bir gaz olan fosfin yaydığı bilgisinin aktarıldığı açıklamada, yangının ürünün su ya da yüksek oranda nem ile teması sonucu ortaya çıktığının tahmin edildiği aktarıldı.

Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Yangının, Kocaeli Valiliği, Kocaeli Belediyesi itfaiye ekipleri ve AFAD’ın müdahalesi ile ancak 6 saatte söndürülebildiği basına yansımıştır. Çevre Mühendisleri Odası Kocaeli Şube Başkanı Gökhan Tilki, sahanın yangın sonrası ortaya çıkan atıktan temizlenmiş ve atıkların atık yakma tesisinde bertaraf edilmiş olduğunu ifade etmektedir. Basında çıkan haberlere göre gözle görülür biçimde kentin yerleşim alanlarının üstüne fosfin gazı yayılmıştır. Ancak ne miktarda kimyasal maddenin yandığı ve yanma sonucu ne kadar fosfin gazının atmosfere salındığına, ne kadarlık bir nüfusun atmosferde yayılan bu zehirli gaza maruz kaldığına dair yetkililerce bir açıklama yapılmamıştır.”

“Fosfin Gazı Solunduğunda ve Yutulduğunda Çok Toksiktir”

Temiz Hava Hakkı Platformu üyesi ve halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan fosfin gazının yandığında, şiddetli solunum tahriş edici (fosfor pentoksit) yoğun beyaz bir bulut ürettiğini ve yoğun olarak solunması durumunda yaşamsal risk oluşturabileceğini belirtti. Prof. Dr. Çağlayan; “Fosfin gazının solunması burun, ağız, boğaz ve akciğerlerde tahrişe neden olabilir. Ani etkiler arasında bulantı, kusma, ishal ve mide ağrısı yer alır. Göğüste sıkışma, nefes darlığı, ağız kuruluğu, ateş, titreme, halsizlik, baş dönmesi ve koordinasyon bozukluğu olabilir. Ciddi vakalarda anormal kalp ritmine, kalp yetmezliğine, şoka, akciğer ödemine ve ölüme neden olabilir” dedi.

“Fosfin Gazının Sucul Ortamlarda Yaşayan Canlılara Etkileri Çok Ciddi”

Çevre Mühendisleri Odası Kocaeli Şube Başkanı Gökhan Tilki, fosfin gazının aynı zamanda suda çözünürlüğü çok yüksek olan bir gaz olduğunu anımsattı. Tilki, gazın sucul organizmalar (suda yaşayan canlılar) için çok toksik bir madde olduğunu ve çevreye kontrolsüz olarak asla verilmemesi gerektiğini dile getirdi. Tilki, limandaki yanma olayı sonucu yaşanan deniz kirliliğinin ve deniz canlılarında yol açtığı ya da açabileceği sorunların tespitinin de önem kazandığını söyledi.

Temiz Hava Hakkı Platformu: “Limanlarda İş Güvenliği Önlemleri Yetersiz mi?”

Temiz Hava Hakkı Platformu açıklamasında, 6 Şubat’ta yaşadığımız büyük deprem ile birlikte İskenderun Limanı’nda çok sayıda konteynerin yanması sonucu büyük bir hava kirliliği yaratan yangının üzerinden henüz birkaç ay geçmişken bu kez benzer bir çevresel felaket başka bir önemli sanayi kenti olan Kocaeli’nde bir limanda yaşandığını vurguladı.

Açıklama, “Limanlarda tehlikeli maddelerin güvenli bir biçimde taşınması ve geçici depolanması için gerekli önlemlerin alınıp alınmadığı, taşıma uygulamaları sırasında iş güvenliği kurallarına uyulup uyulmadığı, gerekli denetimlerin düzenli olarak yapılıp yapılmadığı önemli bir sorun alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir başka eksiklik ise tehlikeli maddeleri içeren iş kazalarının ardından, bu maddelerin çevreye (hava, su ve toprak ortamlarına) yayılımının düzenli takibinin yapılmadığı, etkilenen alanlarda yaşayan insanların alandan uzaklaştırma dahil herhangi bir önlemle korumaya alınmadığı, halkın yaşanan çevresel ve sağlık riskleri ile ilgili bilgilendirilmediği gözlemlenmektedir” şeklinde devam etti.

Temiz Hava Hakkı Platformu, yetkililerden aşağıdaki konularda açıklama yapmalarını talep etti:

• Limanda yanan ürünün tam içeriği nedir? Yanan ürünün alüminyum fosfit ve fosfin içerdiği doğru mudur?
• Ne miktarda ürün yanmış ve yanma sonucu ne miktarda ne tür zehirli gaz ortaya çıkmıştır?
• Zehirli fosfin gazının yerleşim alanları üstüne yayıldığı doğru mudur? Yörede bulunan halk tehlikeli gaz yayılımı hakkında uyarılmış ve alabilecekleri önlemler konusunda bilgilendirilmiş midir?
• Gazdan zehirlenme olayları yaşanmış mıdır? Özellikle gaza ilk elden maruz kalan liman işçilerinde ve yangına müdahale eden ekiplerde sağlık sorunları yaşanmış mıdır?
• Kaç kişi fosfin gazından etkilenmiş, kaç hastane başvurusu yapılmış, bu kişilere nasıl müdahale edilmiştir? Şu anki sağlık durumları nedir?
• Fosfinin deniz ortamına bulaşmış olması söz konusu mudur? Gerekli önlemler alınmış mıdır? Eğer kontaminasyon oluştuysa başta balıklar olmak deniz canlılarında zehirlenme ve ölüm vakaları tespit edilmiş midir?
• Derince Safiport limanı en son ne zaman iş sağlığı ve güvenliği konusunda denetlenmiştir? Bu denetleme sonucunda eksikler ve usulsüzlükler tespit edilmiş midir? Eğer bu yönde tespitler varsa idari ve hukuki işlem yapılmış mıdır?
• 28 Mayıs gecesi yaşanan kaza ile ilgili soruşturma başlatılmış mıdır? Kazanın nedeni, olası ihmal ya da usulsüzlükler tespit edilmiş midir? Bu soruşturma sonucu kamuoyu ile paylaşılmalıdır.