EkoIQ Editör
Libya’yı vuran Daniel Kasırgası, ülkede büyük bir yıkıma yol açtı. Hükümete bağlı Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Saadettin Abdulvekil, ölenlerin sayısının 6 bini aştığını, binlerce kişinin ise kayıp olduğunu açıkladı. Felaketin ardından Derne şehri neredeyse yok oldu…
medyascope.tv’den Senem Görür’ün aktardığına göre, Daniel Kasırgası’nın yol açtığı şiddetli yağışlar 24 saat içerisinde Libya’nın kuzeydoğu kıyılarına 400 mm’den fazla yağmur getirdi. Normalde bu bölgeler, Eylül ayı içerisinde 1,5 mm civarında yağış alırken Libya Ulusal Meteoroloji Merkezi yeni bir yağış rekoru kırıldığını açıkladı.
Görgü Tanıkları Selin 3 metre Yükseldiğini Söyledi
Selin görgü tanıkları Reuters’e verdikleri demeçte, Derne’deki selin 3 metreye kadar yükseldiğini dile getirdi. 20. yüzyılın ilk yarısında, İtalyan işgali altında nehir kenarına inşa edilen Derne, yaklaşık 100 bin nüfuslu bir şehir. Wadi Derna Nehri, Libya’nın iç dağlarından başlayarak şehir boyunca Akdeniz’e doğru uzanıyor. Şehrin altyapısının büyük kısmı Muammer Kaddafi döneminde inşa edilmiş. Wadi Derna Nehri’nin başında ve sonunda olmak üzere iki baraj bulunuyor.
“Enkaz Yıkıcı Gücü Artırmış Olabilir!”
Yılın büyük bölümünü kurak geçiren Derne’de aşırı yağışlar nedeniyle nehir üzerindeki iki baraj su altında kaldı ve çok sayıda köprü yıkıldı. Derne’de yaşayanlar, şehir su altında kalmadan önce büyük bir patlama duyduklarını anlatıyor. Reading Üniversitesi’nden Prof. Liz Stephens’a göre ise “Sele kapılan enkaz, yıkıcı gücü artırmış olabilir!”
Uzmanların yaptıkları gözlemler, barajların betondan değil, sıkıştırılmış toprak ve kayalardan yapılmış olmasını muhtemel kılıyor. Muhammed Ahmed isminde bir uzman, Libya’nın önde gelen haber sitelerinden Al-Wasat’a barajların bakımının yetersiz olduğunu söyledi ve “Libya’daki karışıklıklar, güvenlik sorunu ve Libyalı yetkililerin gevşekliği felakete yol açtı” sözleriyle durumdan Libya’daki yetkilileri sorumlu tuttu.
Yaşanan felaketin altyapının çökmek üzere olmasından mı yoksa yetkililerin aldıkları kararlardan mı ileri geldiği belirsizliğini korumakla birlikte şehrin karşı karşıya olduğu riskler bir akademisyen tarafından 2022 yılında açıklanmış. Al-Mukhtar Üniversitesi’nden hidrolog Abdelwanees A. R. Ashoor, nehir üzerindeki barajların sel tehdidi altında olduğunu söylemiş ve acil bakım çağrısında bulunmuş.
Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu’nun Sözcüsü Ahmed el Masmari, BBC Arapça’da barajların yeniden inşası konusundan söz etti. Barajların bakımlarının düzenli olarak yapılıp yapılmadığını bilemeyeceklerini belirten Masmari, “Barajlar daha modern ya da bakımlı da olsa bu kadar yağışla başa çıkamazdı” değerlendirmesinde bulundu.
Libya İklim Stratejisi Geliştirmeyen Tek Ülke
Yıllarca süren iç savaş ve Libya’daki iki başlılık, merkezi ve dünya genelinde tanınan bir hükümet olmaması ülkeyi iklim krizine ve doğal afetlere karşı daha savunmasız bir hale getirdi. BM’ye göre de Libya iklim stratejisi geliştirmeyen tek ülke.
Petrol zengini Kuzey Afrika ülkesi Libya’da Albay Muammer Kaddafi’nin 2011 yılında devrilmesinin ardından ülke iki farklı hükümet tarafından kontrol ediliyor. Bingazi merkezli Başbakan Usame Hamad Halife Haftar tarafından desteklenen Doğu yönetimine başkanlık ederken Trablus merkezli Başbakan Abdülhamid Dibeybe de Libya’nın uluslararası ortamda tanınan hükümetinin başkanı. Doğu başkenti Mısır, Rusya, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri; Batı başkenti ise Türkiye, Katar ve İtalya tarafından destekleniyor. Hatta Türkiye, Trablus hükümetinin en büyük destekçisi. Hafter güçleri yaklaşık üç yıl önce başkent Trablus’u ele geçirmek istedi, çatışmalarda binlerce kişi öldü. İki başkent, 2020’de ateşkes imzalasa da aralarındaki siyasi rekabet de devam ediyor.
Derne de 2019’da Hafter’e bağlı güçler tarafından ele geçirilen şehirlerden. Ve 2011’den bu yana şehirde yeniden inşa adına hiçbir adım atılmamış. Bölge sakinlerinin de yıllardır süren iç savaş, çatışmalar ve anlaşmazlık nedeniyle herhangi bir otoriteye güvenleri yok. Şimdi iki hükümet arasında yaşanan kriz de bölge sakinlerinin uluslararası yardımlara ulaşmasına engel oluyor.
Yazının aslına buradan ulaşabilirsiniz.
EKOIQ
