EkoIQ Editör
Gıda kayıpları ve israfı, gıda sistemlerimizin sürdürülebilirliği için büyük bir tehdit. Dünya genelinde üretilen gıdanın %13’ü hasat ve satış süreci arasında kaybolurken perakendecilere ulaşan gıdanın %17’si ise tüketim aşamasında veya marketlerde ziyan oluyor. Durum bu iken 2022 yılında, 691 ila 783 milyon arasında insanın açlıkla karşı karşıya kaldığı biliniyor.
Derleme: S. Sena AKKOÇ
Gıda kayıplarını ve israfını azaltmak, milyonlarca insanın açlıkla mücadele ettiği dünyamız için hayati önem yaşıyor. 2022 yılında, 691 ila 783 milyon arasında insan açlıkla karşı karşıya kaldı. Bununla birlikte küresel olarak açlık giderek artarken her yıl ürettiğimiz gıdanın üçte biri kayboluyor veya israf ediliyor.
Gıda Sistemlerinin Sürdürülebilirliği için Büyük Tehdit
Dünya genelinde üretilen gıdanın %13’ü hasat ve satış süreci arasında kaybolurken perakendecilere ulaşan gıdanın %17’si ise tüketim aşamasında veya marketlerde ziyan oluyor. Gıda israfı ve kaybı, gıda sistemlerimizin sürdürülebilirliği için büyük bir tehdit. Gıda zincirinin herhangi bir aşamasında ziyan olan gıdayı üretmek için kullanılan su, arazi, enerji, işçilik ve sermaye dahil olmak üzere tüm kaynaklar boşa gidiyor. İsraf edilen kaynaklar, küresel enerji kullanımının %38’ini oluşturuyor. Gıdanın çöplüklerde birikmesi ise seragazı emisyonlarına yol açarak iklim değişikliğini tetikliyor. Yanı sıra gıda atıkları, gıda güvenliğini tehlikeye atarak fiyatların yükselmesine yol açıyor.
SKA 12 Eylemleri Hızlandırılmalı
Sürdürülebilir olmayan gıda sistemleri dayanıklı da olamaz. Bu nedenle gıda sistemlerini yeniden ele alırken gıda atıkları ve israf sorunlarına da odaklanmak gerekiyor. Bunu başarabilmek için de bütünsel yaklaşımların benimsenmesi bir zorunluluk halini alıyor. Gıda teknolojilerinin ve yenilikçi çözümlerin geliştirilmesi, gıda kalitesini yönetmeye, hem gıda kaybını hem de israfı azaltmaya yönelik iyi uygulamaların yaygınlaştırılması, sistemin dönüşümünün ön koşulu. 2030 Gündemi hedefleri için yedi yıldan daha az vaktimiz kalmışken Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 12 – Sorumlu Tüketim ve Üretim’e ulaşmaya yönelik eylemlerin hızlandırılmasına ihtiyacımız var.
FAO ve UNEP’ten Küresel Çağrı
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), gıda sistemlerindeki sorunlara dikkat çekmek ve gıda israfını azaltmak için 29 Eylül’ü “Uluslararası Gıda Kayıplarına ve İsrafına Karşı Farkındalık Günü” olarak belirledi. Bu yılki farkındalık gününün teması ise “Gıda kaybını ve israfını azaltmak: Gıda Sistemlerini Dönüştürmek için Harekete Geçmek”. Tema kapsamında FAO ve UNEP, gıda sistemleri genelindeki kamu ve özel kuruluşlar ile tüketicilere tarımsal sistemlerin dönüşümünü desteklemek için bir eylem çağrısı yayımladı. Çağrı ile hem ulusal ve yerel otoriteleri içeren kamu sektörünün hem de şirketleri ve tüketiciyi içeren özel sektörün gıda kayıplarını azaltması ve daha dayanıklı gıda sistemleri için harekete geçmesi hedefleniyor.
Avrupa Komisyonu’nun Tarladan Çatala Stratejisi, gıda kaybını ve israfı azaltarak çevre dostu bir gıda sistemlerinin inşası ile ortak hedefleri içeriyor. Avrupa Birliği, 2030 yılına dek işleme ve üretim aşamalarında gıda ve atık israfını %10, perakende ve tüketim aşamalarında ise %30 azaltmayı amaçlıyor.
Gıda kaybını ve israfı azaltmak tüm dünyanın ortak sorumluluğu. Bu nedenle hükümetlerden özel sektöre, sivil toplumdan kalkınma ajanslarına, araştırmacılardan akademik kurumlara ve tüketicilere varıncaya dek her düzeyden paydaşların katılımı oldukça önemli.
EKOIQ
