Uluslararası Yaşlılar Günü’nde İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Hatırlatılıyor

Güncel verilere göre, insan nüfusunda iki kattan fazla bir artış hızı söz konusu. 80 yaş ve üzeri insanların sayısı çok daha hızlı artarken yaşamın tüm süreci boyunca sağlığın geliştirilmesi, hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesi konuları daha da önemli bir gündem maddesi halini alıyor. Gündemi temel alan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ise 1 Ekim olarak belirlediği Uluslararası Yaşlılar Günü’nde toplumsal farkındalık oluşturuyor.     

Çeviri: S. Sena AKKOÇ

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, 14 Aralık 1990’da 45/106 numaralı Kararı ile 1 Ekim tarihini Uluslararası Yaşlılar Günü olarak belirledi. 1991 yılında ise 46/91 numaralı Karar ile Birleşmiş Milletler Yaşlılar İlkeleri kabul edildi. 2002 yılında, İkinci Dünya Yaşlanma Kurulu, 21. yüzyılda nüfusun yaşlanmasının getirdiği fırsatları ve zorlukları gündemine alarak her yaştan insana uygun bir toplumun gelişimini teşvik etmek amacıyla Madrid Uluslararası Yaşlanma Eylem Planı’nı kabul etti.

2022 yılında doğan bebeklerin ortalama ömrü 71,1 yıl olarak hesaplanıyor. Hesaplamaya göre, bu bebeklerin 1950 yılında doğanlardan 25 yıl daha fazla yaşaması bekleniyor. Sonuç olarak 2021 yılında 761 milyon olan 65 yaş ve üzeri insan sayısının 2050’de 1,6 milyara çıkacağı düşünülüyor. İnsan nüfusunda iki kattan fazla bir artış hızı söz konusu iken 80 yaş ve üzeri insanların sayısı çok daha hızlı artış gösteriyor. İleri yaşlara ulaşan insan sayısındaki hızlı yükseliş, yaşamın tüm süreci boyunca sağlığın geliştirilmesi, hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesi konularını önemli gündem maddeleri haline getiriyor.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve Yaşlılara Yönelik Vaatler

75 yıl önce Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, insan hakları tarihinin en önemli belgelerinden biri olan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni kabul etti. Dünyanın dört bir yanından farklı hukuki ve kültürel geçmişlere sahip temsilcilerin yazdığı belge, evrensel olarak korunması gereken temel insan haklarını dile getiren ilk metin olma özelliğini taşıyor. Bu dönüm noktasını vurgulamak için 1 Ekim Uluslararası Yaşlılar Günü’nün teması, “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin Yaşlılara Yönelik Vaatlerinin Yerine Getirilmesi” olarak belirlendi.

Bu yıl 33. kez kutlanan Uluslararası Yaşlılar Günü, dünya ölçeğindeki yaşlıların haklarından yararlanmaları için gerçekleştirilen çalışmaları ve hak ihlallerine çözüm bulma konusundaki çabaları ele alıyor. Çünkü Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin sunduğu vaatlerin yerine getirilmesinde nesiller arası eşitliğin ve dayanışmanın güçlendirilmesi sürdürülebilirlik adına vazgeçilemez bir çözüm.

Uluslararası topluluğun nesiller arası dayanışmayı güçlendirme çalışmaları; katılım, hesap verebilirlik ve eşitlik gibi insan hakları ilkelerinin yönlendirdiği nesiller arası çözümlerin yeniden canlanmaya katkıda bulunabileceğini gösteriyor.

Uluslararası Yaşlılar Günü’nün bu yılki temel hedefleri şu şekilde:

• İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ne ilişkin küresel farkındalığı artırmak,
• Tüm paydaşlar arasında dünya ölçeğindeki yaşlıların insan haklarının korunmasını güçlendirmek için taahhütler oluşturmak,
• Küresel olarak insan haklarının korunmasına yönelik nesiller arası modelleri paylaşmak ve bu modellerden dersler çıkarmak,
• Hükümetlere ve BM kuruluşlarına, insan haklarına yönelik yaşam boyu yaklaşımları çalışmalarına daha iyi entegre edebilmeleri için mevcut uygulamalarını gözden geçirmeleri yönünde çağrıda bulunmak,
• Nesiller arası dayanışmanın ve nesiller arası ortaklığın güçlendirilmesi için sivil toplum, insan hakları kurumları ve yaşlılar da dahil olmak üzere tüm paydaşların aktif katılımını sağlamak.

Yazının aslına buradan ulaşabilirsiniz.