EkoIQ Editör
Moda endüstrisi doğrusal iş modellerinden döngüsel modellere geçiş yapıyor. Bu dönüşüm, endüstrinin yıllardır süregelen emek kaygılarına nasıl yanıt verebilir?
Yazı: Cliodhnagh Conlon & Margot Brent
Moda endüstrisi, sürekli olarak otomasyon ve iklim değişikliği gibi makro faktörler tarafından şekillenirken onarma, geri dönüştürme, yeniden satma ve kiralama gibi yöntemlerle doğrusaldan döngüsel iş modellerine geçiş yapıyor.
Bu dönüşüm, yeni iş modelleri tasarlayarak ve yaratılan yeni işlerin ‘iyi işler’ olmasını sağlama sorunluluğuna sahip olarak endüstrinin yılladır süregelen emek kaygılarına aktif bir şekilde yanıt veriyor.
Döngüselliğin ardındaki önemli ivme, hem endüstri hem de politikacılar için şu soruyu gündeme getiriyor: Küresel moda sistemini herkes için çalışacak biçimde yeniden tasarlamak/inşa etmek için bu dönüşümden nasıl faydalanabiliriz?
Keeping Workers in the Loop (KWIL) ile bu soruyu yanıtlamak için 45’in üzerinde moda endüstrisi aktörünü (markalar, yükselen döngüsel işletmeler, işçi temsilcileri, sürdürülebilir moda uzmanları ve uluslararası kurumlar) bir araya getirdik.
Araştırmamızda öne çıkan üç ana bulgu şu şekilde oldu: [su_dropcap]1[/su_dropcap]İş modelleri değiştikçe döngüsellik, girişimcilik ve beceri geliştirme için önemli bir fırsat sunuyor.
Döngüsel modada büyüme ve yatırım, moda endüstrisini dönüştürmede önemli bir ticari potansiyelin sinyalini veriyor. Örneğin yalnızca dört lüks ikinci el satış platformu, Ağustos 2021’e kadarki on altı ayda 134 milyon dolardan fazla yatırım çekti. Geri dönüşüm servisi, yenileme, kiralama ve ikinci el satış platformu sunan işletmeler daha çabuk kuruluyor ve hızlı büyüyor.
Eski büyük firmalar uyum sağlamaya çalışırken döngüsellik, işçiler için ekonomik faydalarının yanında girişimcilik fırsatları da sunabilir. 200’e yakın işçi ile yaptığımız araştırmada, yeni döngüsel işlere girme ve bu işleri başlatma konusunda önemli bir istek var. Hindistan’da ankete katılan işçilerin %66’sı -özellikle de kadınlar- kendi işlerini kurma konusunda hevesli. Ancak yatırım ve iş becerisi eksiklikleri nedeniyle kendilerini kısıtlanmış hissediyorlar. Çalışanlar geçişte başarılı bir şekilde gerçekleştirmek için gerekli bilgilerin çoğuna zaten sahip. Örneğin kayıt dışı atık çalışanları, giysi ve tekstil atıklarının nasıl ayrıştırıldığını, işlendiğini ve pazara yeniden girdiğini biliyor.
Döngüsel ekonomideki işler kıvraklık, dil ve iş becerileri gibi sosyal beceriler ve (giysi yapısının sökülmesi gibi) teknik yetkinlikler gerektiriyor. Araştırmamız, hem becerilerin hem de eğitimin endüstrinin tüm seviyelerinde eksik olduğunu buldu. Farklı işçi gruplarını gerekli becerilerle ve girişimcilik fırsatlarıyla donatmak, döngüsel ve dayanıklı bir moda değer zincirinin oluşturulmasını hızlandırabilir. [su_dropcap]2[/su_dropcap]Marjinal ve haklarından mahrum bırakılan gruplar, döngüsel bir sistemde daha fazla temsil ediliyor.
Sektörün daha döngüsel bir modele geçişi, şeffaf olmayan ve karmaşık küresel moda değer zincirinin geri dönüştürülmüş plastik, tarımsal atık ve tekstil geri kazanımı, ayrıştırma ve geri dönüşüm gibi yeni segmentleri ve faaliyetleri kapsayacak şekilde genişlemesi anlamına geliyor. Araştırma, endüstrinin geri dönüşüm için atık toplama veya yeniden satış için ayırma gibi zaten döngüsel olan bölümlerde en kötü çalışma koşullarının görüldüğünü, yüksek düzeyde kayıt dışı işçi çalıştırıldığını ve bu sektörlerin topluluklar üzerinde olumsuz sosyal etkilere sahip olduğunu buldu.
Döngüsel moda sistemini destekleyen faaliyetlerin büyük bölümü kayıt dışı çalışanlara dayandığı için hazır giyim ve tekstil endüstrisindeki kayıt dışılık, döngüselliğe adil ve kapsayıcı bir geçiş için büyük bir zorluk yaratıyor. Taciz, uzun çalışma saatleri ve işçiler için düşük temsil düzeyi de döngüsel faaliyetlerdeki işçiler arasındaki temel sorunlar.
[su_dropcap]3[/su_dropcap]Dönüşüm, küresel moda sisteminde artan güvencesizlik ve ekonomik eşitsizlik zemininde gerçekleşecek.
KWIL’in ekonomik modellemesi, döngüsellik, otomasyon ve diğer makro faktörlerin moda endüstrisindeki istihdam artışını 2030’a kadar önemli ölçüde bozabileceğini gösteriyor. Bugünkü iş sayısı ile modellemede gördüğümüz fark, 6,72 milyon iş aralığı ki bu modele dahil olan moda değer zinciri işlerinin %11’inden fazla. Ekonomik senaryolardaki iş kayıpları ve kazançları arasındaki bölgesel farklılıklar önemli. En büyük değişimleri ise Çin ve Hindistan görüyor. KWIL’in ekonomik modellemesi, hazır giyim ve tekstil endüstrisindeki ücretlerin genele oranl oldukça değişken olacağını da ortaya koyuyor. Çoğu senaryoda, endişe verici bir şekilde, yüksek vasıflı işler için ücretler artma eğilimindeyken düşük vasıflı işler için ücretlerde düşüş öngörülüyor.
Döngüselliğin Sosyal Etki Potansiyeli Yalnızca Kasıtlı Eylemlerle Gerçekleştirilebilir
Bulgularımız, döngüsel modaya geçişin çalışanlar için aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı potansiyel faydalar sağladığını gösteriyor:
- Güçlü iş yaratma
- İşçiler için iyileştirilmiş sağlık ve güvenlik hizmetleri ile daha işlevsel, teşvik edici roller
- Özellikle kadınlar için girişimcilik fırsatları
- Kayıt dışı çalışanları değer zincirine entegre etme, sosyal koruma vb. sağlama potansiyelinin artması
İşlerin ve sosyal adalet konuları entegre edilmez ve endüstrinin mevcut normları yeni sisteme göre uyarlanmadan temsil eksikliği, kararlarda dikkate alınmama, düzenleyici koruma eksikliği ve tedarik zinciri boyunca güç dengesizliği nedeniyle işçiler için aynı sıkıntıların devam etmesi riski var.
KWIL’in raporu, değişen endüstri dinamiklerinin ve olası iş aksaklıklarının döngüsel geçişte eski endüstrinin zorluklarını ele alma ihtiyacını artırdığını vurguluyor. KWIL ayrıca, çalışanları destekleyen bir döngüselliğe öncelik verilmesine yardımcı olmak için dürüst, adil ve kapsayıcı bir geçişi mümkün kılabilecek 10 öneri ortaya koyuyor.
Gerekli becerilerin bir haritası ile birlikte döngüselliğin farklı rolleri nasıl etkileyeceği, iş etkilerinin çeşitli döngüsel modellerde nasıl oynayacağı gibi soruları yanıtlayan araştırmanın hem moda hem de tekstil işletmeleri ve politikacılar için ayrıntılı öneriler sunan raporunun tamamını burada bulabilirsiniz.
EKOIQ
